Η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή αποσκοπεί στην δημιουργία εμβρύων, ώστε να αποκτήσουν παιδιά τα υπογόνιμα ζευγάρια που επιθυμούν και προσπαθούν άνω του ενός έτους, χωρίς επιτυχία. Στην εξελικτική πορεία αυτής της διαδικασίας εισήχθη αρχικά η τεχνική της μικρογονιμοποίησης, με την έγχυση ενός σπερματοζωαρίου μέσω ειδικής μικροπιππέτας στο ώριμο ωάριο, υποβοηθώντας την γονιμοποίηση εξαιτίας ανδρικού ή ανεξήγητου λόγου. Στην συνέχεια, με την επεμβατική βιοψία των γονιμοποιημένων ωαρίων ή εμβρύων, με την Προεμφυτευτική Γενετική Διάγνωση, ανιχνεύονται και προλαμβάνονται γενετικές ανωμαλίες ή παθήσεις που φέρουν τα δημιουργημένα έμβρυα, λόγω γενετικής αιτιολογίας ή προδιάθεσης των γονέων τους.
Οι επιστημονικές και τεχνολογικές ανακαλύψεις της γενετικής και της μοριακής βιολογίας με την αντιστοίχιση των ανθρωπίνων χαρακτηριστικών με τους κώδικες του γονιδιώματος, μπορούν να δίνουν πλέον τη δυνατότητα αναγνώρισης και είτε επιλογής επιθυμητών χαρακτηριστικών ή αποφυγής ανεπιθύμητων ιδιοτήτων στα δημιουργημένα έμβρυα.
Πρόσφατα, Κινέζοι ερευνητές ανακοίνωσαν την επέμβασή τους σε in vitro ανθρώπινα έμβρυα, μέσω γονιδιακής τροποποίησης, ώστε να είναι ανθεκτικά στην μόλυνση από τον ιό του HIV. Πριν από αυτό, υπήρξε η δημιουργία εμβρύων τριών γονέων, όπου σε νεαρά υγιή ωάρια δότριας αφαιρείται είτε η άτρακτος που φέρει το γενετικό της υλικό ή ο πυρήνας- ζυγώτης που έχει προκύψει από την γονιμοποίηση του και αντικαθιστάται από τα αντίστοιχα του ζευγαριού, όταν η κυρία πάσχει από μιτοχονδριακή πάθηση, ώστε να μην μεταδοθεί στο έμβρυο. Ακόμα, επιστήμονες ερευνούν και κοντεύουν να πετύχουν, την δυνατότητα δημιουργίας τόσο σπερματοζωαρίων, όσο ωαρίων από σωματικά κύτταρα ή βλαστοκύτταρα. Ενώ, η βιοτεχνολογία προσπαθεί να μιμηθεί την κυοφορία, προσπαθώντας να λειτουργήσει τεχνητές μήτρες, εκτός ανθρωπίνου σώματος!
Οπότε στο βωμό της απόκτησης δικού μας γενετικά απογόνου μπορούν να ξεπεραστούν όρια λογικής και δεοντολογίας. Σαφώς βρισκόμαστε στα πρόθυρα της Ευγονικής και της δημιουργίας ιδανικών εμβρύων. Οφείλονται όμως να θεσμοθετηθούν παγκόσμια όρια σωστής και ηθικής πρακτικής. Πότε να επιτρέπεται και για ποιο σοβαρό λόγο να επεμβαίνει κάποιος σε δυνητικά μελλοντικές γενιές. Οι τεχνικές αυτές είναι πειραματικές και δεν γνωρίζουμε ακόμα τις συνέπειες τόσο σε επίπεδο φυσιολογίας όσο ψυχικής υγείας των εμβρύων που μέλλει να γεννηθούν.
Η ταινία GATTACA δείχνει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, όμως μήπως τελικά η αλόγιστη χρήση της επιστημονικής καινοτομίας οδηγήσει σε ταινία τρόμου του μέλλοντος της ανθρωπότητας;
Είναι τελείως διαφορετική η προσέγγιση να δύναται να διορθωθεί στο επίπεδο της γονιδιακής θεραπείας, ένα γενετικό πρόβλημα σε ενήλικες που υποφέρουν ή κινδυνεύουν να πεθάνουν από κάποια σοβαρή ασθένεια και δεν έχουν άλλη επιλογή, από ότι η παρέμβαση στα προεμφυτευτικά έμβρυα.
Ευτυχώς, οι βιοεπιστήμονες είναι σε μόνιμη επιφυλακή και παρεμβαίνουν δυναμικά, όμως δεν είναι δυνατόν να ελέγχονται οι πάντες και τα πάντα, γι’ αυτό οφείλουμε όλοι να είμαστε ενημερωμένοι και σε εγρήγορση!
Μαρία Φίλιππα
Senior Κλινικός Εμβρυολόγος, Διευθύντρια Εργαστηρίων ΜΙΥΑ ΝΝΑ
Νίκος Πετρογιάννης
Αν. Διευθυντής Μονάδας Υποβοηθ. Αναπαραγωγής ΝΝΑ
