Η ιδιοπαθής νευραλγία τριδύμου (ΝΤ) είναι μία επώδυνος κατάσταση του προσώπου, που περιορίζεται στην περιοχή κατανομής ενός ή περισσότερων κλάδων του τρίδυμου νεύρου και χαρακτηρίζεται από παροξυντικό, διαξιφιστικό, με χαρακτήρα διοχέτευσης ηλεκτρικού ρεύματος πόνο. O πόνος, είναι αρχικά διαρκείας λίγων δευτερολέπτων και ενοχλεί τον ασθενή σε αραιά χρονικά διαστήματα, αλλά σταδιακά γίνεται πιο συχνός και πιο ισχυρός. Η νευραλγία τριδύμου οφείλεται συνήθως στην επαφή ενός αγγείου (άνω παρεγκεφαλιδική αρτηρία) με το τρίδυμο νεύρο. Εξαιτίας της πίεσης που υφίσταται το τρίδυμο νεύρο από το αγγείο αυτό δημιουργούνται παθολογικές αλλοιώσεις στο νεύρο με αποτέλεσμα το νεύρο να υπερλειτουργεί. Άλλα σπανιότερα αίτια της νευραλγίας θεωρούνται η σκλήρυνση κατά πλάκας και η παρουσία όγκων σε συγκεκριμένα σημεία του εγκεφάλου. Η διάγνωση της νευραλγίας δεν είναι πάντοτε απλή. Οι περισσότεροι ασθενείς ξεκινούν τις εξετάσεις από τον οδοντίατρο, πιστεύοντας αρχικά ότι ο πόνος προέρχεται από τα δόντια τους. Στην συνέχεια παραπέμπονται στον νευρολόγο ο οποίος τελικά θέτει την διάγνωση και εκτός από την κλινική εξέταση προβαίνει και σε συγκεκριμένο ακτινολογικό έλεγχο (μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου).
Θεραπεία για τη νευραλγία τριδύμου
Η συντηρητική θεραπεία είναι η πρώτη επιλογή για τη νευραλγία τριδύμου αν και έχουν αναπτυχθεί διάφορες νευροχειρουργικές επεμβάσεις για τον έλεγχο του φαρμακοανθεκτικού άλγους. Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει διάφορα σκευάσματα όπως αντιεπιληπτικά, αντικαταθληπτικά κ.α. Συνήθως η νευραλγία υφίεται σε ποσοστο 80-90% με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Πολλές φορές όμως η φαρμακευτική αγωγή έχει σοβαρές παρενέργειες ή αναπτύσσεται με τα χρόνια μια αντοχή του πόνου στα φάρμακα. Τότε έρχεται η σειρά των νευροχειρουργικών επεμβάσεων. Αυτές οι επεμβάσεις κυμαίνονται μεταξύ ανοιχτών χειρουργικών επεμβάσεων (μικροαγγειακή αποσυμπίεση της ρίζας του τριδύμου στο στέλεχος) και διαδερμικών επεμβάσεων (θερμοπηξία, διήθηση με γλυκερόλη, συμπίεση με μπαλόνι) που χρησιμοποιούνται πιο συχνά σήμερα.
Η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνική σε χώρες της Ευρώπης αλλά και στην χώρα μας πλέον είναι η διαδερμική συμπίεση με μπαλόνι (Percutaneous Balloon Compression-PBC). Η τεχνική αυτή εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 1983 από τους Mullan και Lichtor. Από τότε, χρησιμοποιείται ως μία από τις χειρουργική επέμβαση πρώτης γραμμής που συνδιάζει υψηλό δείκτη αποτελεσματικότητας (με 93-99% αρχική ανακούφιση από τον πόνο), εύκολη διεκπεραίωση και πολύ χαμηλή νοσηρότητα.
Η επέμβαση διαρκεί συνήθως 10-15 λεπτά και συνίσταται στην τοποθέτηση ενός μικροκαθετήρα στο Γασσέρειο γάγγλιο του εγκεφάλου δια μέσω μιας μικρής οπής στην παρειά στο πάσχον τμήμα του προσώπου. Στην συνέχεια με μια τεχνική που παρόμοια χρησιμοποιείται στην επεμβατική καρδιολογία, ένα μικρομπαλόνι διατείνεται (φουσκώνει) μέσα στο γάγγλιο προκαλώντας μηχανική καταστροφή στις ίνες του τριδύμου νεύρου. Αποτέλεσμα είναι η άμεση ανακούφιση των συμπτωμάτων του ασθενούς.
Η τεχνική αυτή έχει συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες παλαιότερες τεχνικές. Ο χρόνος επέμβασης είναι ελάχιστος, η επέμβαση γίνεται υπό αναισθησία και οι δυνητικές επιπλοκές είναι ελάχιστες.
Επιπλοκές όπως αναισθησία του κερατοειδούς με συνοδό κερατίτιδα και η επώδυνος αναισθησία, οι οποίες παρουσιάζονται με αξιοσημείωτη συχνότητα σε άλλες χειρουργικές τεχνικές όπως η ριζόλυση με ραδιοσυχνότητα, είναι σπάνιες με το μπαλόνι. Πλέον πολλοί νευροχειρουργοί συστήνουν τη χρήση του μπαλονιού ως θεραπεία πρώτης γραμμής σε ασθενείς που επιθυμούν άμεση ανακούφιση από τον πόνο και ελάχιστο ρίσκο επιπλοκών σε σχέση με τις παλαιότερες επεμβάσεις.
Σχήμα 1. Συχνότητα εμφάνισης του πόνου σε διάφορα τμήματα του προσώπου (κατανομή των κλάδων του τριδύμου).
Σχήμα 2. Σχηματική απεικόνιση της τοποθέτησης και διάτασης του μπαλονιού στο γάγγλιο του τριδύμου.
Σχήμα 3. Διεγχειρητική ακτινογραφία κατά την διάρκεια της επέμβασης με το διατεταμένο μπαλόνι στο γάγγλιο του τριδύμου.
