Η νευρική ορθορεξία (Orthorexia nervosa) είναι μια διατροφική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από έντονη προσκόλληση σε υγιεινές διατροφικές επιλογές. Αν και δεν περιλαμβάνεται στα εγχειρίδια των ψυχικών διαταραχών, όπως οι άλλες διαταραχές διατροφής (π.χ. νευρική ανορεξία, βουλιμία κ.λπ.), υπάρχουν ορισμένα σημεία που τη διαχωρίζουν από την απλή τήρηση ενός υγιεινού προγράμματος διατροφής.
Τα άτομα που πάσχουν από νευρική ορθορεξία αποφεύγουν τις ίδιες τροφές με εκείνους που απλά «προσέχουν» τη διατροφή τους (π.χ. συντηρητικά, αλάτι, ζάχαρη, λίπη, ζωικά προϊόντα, γενετικά τροποποιημένα κ.ά.), αλλά η διαφορά είναι ότι ξοδεύουν υπερβολικά πολύ χρόνο και ενέργεια για την επιλογή των «κατάλληλων» τροφών. Μερικοί, μάλιστα, μπορεί να περιορίσουν το διαιτολόγιό τους σε έναν πολύ μικρό αριθμό τροφών. Δεν ενδιαφέρονται τόσο να ελαχιστοποιήσουν τις προσλαμβανόμενες θερμίδες, όσο να επιλέξουν τα ποιοτικότερα προϊόντα.
Η εμμονή με την υγιεινή διατροφή μπορεί να έχει εξαιρετικά δυσμενείς συνέπειες τόσο ψυχολογικές όσο και σωματικές Μια ανασκόπηση των δημοσιευμένων ερευνών από όλο τον κόσμο σχετικά με την συγκεκριμένη διαταραχή δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Appetite.
Η επικεφαλής ερευνήτρια Τζένιφερ Μιλς, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο της Υόρκης του Τορόντο, τόνισε πως η νευρική ορθορεξία παρατηρείται όταν η προσπάθεια για υγιεινή διατροφή φθάνει την υπερβολή και χάνεται ο έλεγχος. Είναι ένα πρόβλημα που δεν αφορά μόνο τις γυναίκες, όπως πολλοί πιστεύουν, αλλά και τους άνδρες.
Η διευθύντρια των προγραμμάτων της μη κερδοσκοπικής Εθνικής Ενωσης Διατροφικών Διαταραχών των ΗΠΑ, Λόρεν Σμόλαρ, παρατήρησε πως οι ορθορεκτικοί χρειάζονται πολύ χρόνο για να αποφασίσουν ποια προϊόντα θα αγοράσουν και εντέλει μπορεί να οδηγηθούν σε επικίνδυνες διατροφικές συνήθειες και ακραία απώλεια βάρους. Οι επιπτώσεις είναι ποικίλες. Οι «πάσχοντες» μπορεί να φθάσουν στο σημείο να μην μπορούν να φάνε τίποτα μη σπιτικό, αλλά και να απομονώνονται, καθώς δεν μπορούν να φάνε ούτε σε εστιατόρια, ούτε σε σπίτια άλλων, επειδή αμφισβητούν την ποιότητα της τροφής και τον τρόπο μαγειρέματος.
Οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνιση της διαταραχής είναι πολλαπλοί. Η αμεσότητα και η ποσότητα της ενημέρωσης λόγω και της εξάπλωσης των κοινωνικών δικτύων μπορεί να πυροδοτεί και να συντηρεί αυτούς τους φόβους. Οι vegan και οι vegetarian, καθώς και τα άτομα με κακή αυτοεικόνα σώματος, κινδυνεύουν περισσότερο να εμφανίσουν τη διαταραχή. Τέτοιες συμπεριφορές μπορεί επίσης να παρουσιαστούν ως σύμπτωμα ιδεοψυχαναγκαστικής ή άλλης αγχώδους διαταραχής.
Οι ερευνητές τονίζουν πως οι πάσχοντες καλό είναι να απευθυνθούν σε γιατρό, ενώ η συνάντηση με έναν ψυχολόγο που ειδικεύεται σε διαταραχές άγχους, διατροφικές διαταραχές ή την εικόνα του σώματος, μπορεί να είναι χρήσιμη.
