Αν έχετε δει την Μικρή Γοργόνα, μπορείτε πιθανώς να φέρετε την Ariel στο μυαλό σας, αλλά για τον Glen Keane, τον animator της Disney που την σχεδίασε, αυτό είναι αδύνατο. Ο Keane έχει αφαντασία, δηλαδή τα «μάτια του μυαλού» του είναι τυφλά. Το ίδιο συνέβη και στον Ed Catmull, πρώην πρόεδρο της Pixar και των Walt Disney Animation Studios.
Ο Catmull, δήλωσε στο BBC ότι ανακάλυψε την κατάστασή του ενώ προσπαθούσε να κάνει την εικόνα μιας σφαίρας μέσα στο μυαλό του, κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίας θιβετιανού διαλογισμού: «Πήγα σπίτι, έκλεισα τα μάτια μου… αλλά δεν μπορούσα να δω τίποτα. Για μια ολόκληρη εβδομάδα, προσπαθούσα να κάνω την εικόνα αυτής της σφαίρας στο μυαλό μου».
Η αφαντασία είναι μια σχετικά άγνωστη – και μόλις πρόσφατα ανακαλυφθείσα – κατάσταση που επηρεάζει το 2% του πληθυσμού και τα δύο φύλα εξίσου, λέει ο Adam Zeman, καθηγητής γνωστικής και συμπεριφοριστικής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο του Exeter. «Τα άτομα με αφαντασία μπορούν να σκεφτούν ένα μήλο ή μια πόρτα ή ένα αγαπημένο πρόσωπο, αλλά απλά δεν μπορούν να φανταστούν την εικόνα αυτού του πράγματος ή προσώπου».
Μπορούμε να οπτικοποιούμε ιδέες, σκέψεις και αναμνήσεις χάρη σε ένα πολύπλοκο δίκτυο που επιτρέπει την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση μεταξύ διαφόρων περιοχών του εγκεφάλου. Δυσλειτουργίες σε επιμέρους σημεία του δικτύου αυτού στερούν από το άτομο με αφαντασία τη δυνατότητα να δημιουργεί εικόνες με τα «μάτια του μυαλού».
Ο Alan Kendle, μηχανικός και ο συγγραφέας του βιβλίου Aphantasia: Experiences, Perceptions and Insights, λέει ότι δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τους ανθρώπους αν δεν τους έχει δει για μερικούς μήνες και και παρά το γεγονός ότι είναι σινεφίλ, αδυνατεί να φέρει στο μυαλό του σκηνές από τα αγαπημένα κινηματογραφικά έργα.
Ο Catmull είπε στο BBC ότι η αφαντασία δεν αποτελεί εμπόδιο στη δημιουργικότητα, επισημαίνοντας ότι το έργο του Keane ήταν απόδειξη ότι δεν χρειάζετε να φανταστείτε κάτι για να το σχεδιάσετε. «Οι άνθρωποι έχουν μπερδέψει την οπτικοποίηση με τη δημιουργικότητα και τη φαντασία αλλά δεν είναι το ίδιο πράγμα».
