Η Γυναικολογική Ογκολογία αποτελεί ίσως τον πλέον στενά συνδεδεμένο με την πρόληψη επιστημονικό τομέα της Γυναικολογίας. Από τα βασικά της επίπεδα, το τεστ-Παπανικολάου και την Κολποσκόπηση, μέχρι τα εξειδικευμένα μέσα χειρουργικής αντιμετώπισης, τη Λαπαροσκοπική και Ρομποτική χειρουργική, η Γυναικολογική Ογκολογία προσφέρει τα μέγιστα στην προάσπιση αλλά και βελτίωση του επιπέδου υγείας και ποιότητας ζωής των γυναικών.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη των παραπάνω, είναι η ειδική εκπαίδευση και, ιδανικά, η πιστοποίηση, των ιατρών που εξασκούν την οποιαδήποτε αντίστοιχη κλινική πράξη. Αυτό όχι για λόγους επιστημονικού «ελιτισμού», αλλά ουσίας και αποτελέσματος. Ο σωστά εκπαιδευμένος ιατρός, όχι μόνο θα αντιμετωπίσει με καλύτερα αποτελέσματα το όποιο κλινικό πρόβλημα, αλλά θα εφαρμόσει θεραπείες με τις οποίες η πλειοψηφία των μη ειδικών ιατρών δεν είναι εξοικειωμένη.
Κύριο πεδίο επιστημονικού ενδιαφέροντος για τη Γυναικολογική Ογκολογία αποτελεί η λοίμωξη από τον ιό HPV (ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων), που αποτελεί κοινό τόπο και μεγάλο πρόβλημα για τις νέες γυναίκες και τα ζευγάρια στις μέρες μας, αφού απασχολεί μεγάλο μέρος του σεξουαλικά ενεργού πληθυσμού, λόγω της εύκολης μετάδοσης και της μεγάλης συχνότητας εμφάνισης του ιού.
Υπάρχουν περίπου 200 τύποι του ιού HPV, άλλοι περισσότερο επικίνδυνοι από άλλους περισσότερο «αθώοι», που, υπό τον έλεγχο του ανοσοποιητικού συστήματος, μπορεί να μη δημιουργήσουν ποτέ κανένα σοβαρό κλινικό πρόβλημα στη νέα γυναίκα ή να προκαλέσουν την εμφάνιση κονδυλωμάτων (μικρών καλοηθών μορφωμάτων που μοιάζουν με «ελιές») ή σπανιότατα ακόμα και καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
Ευτυχώς σήμερα υπάρχουν διαγνωστικά μέσα για τον ιό που στα χέρια του εξειδικευμένου γυναικολόγου θέτουν με ακρίβεια τη διάγνωση. Πέρα από το κλασσικό και πάντα πολύτιμο τεστ-Παπανικολάου που είναι η βασική εξέταση που μπορεί να λειτουργήσει διαγνωστικά, υπάρχουν και οι ειδικές μοριακές τεχνικές που όχι μόνο ανιχνεύουν την παρουσία του ιού αλλά τον τυποποιούν κιόλας (δηλαδή προσδιορίζουν ακριβώς το αν πρόκειται για τύπο του ιού με υψηλή επικινδυνότητα ή όχι). Με αυτόν τον τρόπο, η νέα γυναίκα μπορεί να γνωρίζει το πόσο επικίνδυνος είναι ο ιός από τον οποίο έχει προσβληθεί και να ακολουθήσει την ειδική γι’ αυτή διαγνωστική πορεία που θα καθορισθεί από τον εξειδικευμένο ιατρό.
Σε αυτό το πλαίσιο, ιδιαίτερα πολύτιμος είναι ο ρόλος της κολποσκόπησης, της εξέτασης δηλαδή του τραχήλου, του κόλπου και του περινέου υπό το κατάλληλο μικροσκόπιο, με ειδική τεχνική και μεθοδολογία. Η κολποσκόπηση πρέπει να εκτελείται από τους ειδικούς πιστοποιημένους ιατρούς (συνηθέστατα γυναικολόγους- ογκολόγους), οι οποίοι μπορεί να θέσουν με ακρίβεια το βαθμό της βλάβης που ο ιός έχει προκαλέσει στο γεννητικό σύστημα της γυναίκας, καθορίζοντας έτσι περαιτέρω την πορεία της παρακολούθησης της γυναίκας.
Η κολποσκόπηση πρέπει να διενεργείται μόνο όταν πράγματι υπάρχει κλινική ένδειξη και όχι για λόγους -δήθεν- επαγγελματικούς (η χώρα μας είναι από τις ελάχιστες στις οποίες συνάδελφοι επιβάλλουν στις ασθενείς κολποσκόπηση στo πλαίσιo του τακτικού γυναικολογικού ελέγχου- κάτι όχι μόνο άχρηστο αλλά πολλές φορές και επικίνδυνο αφού μπορεί να οδηγήσει σε υπερθεραπεία και αχρείαστες ιατρικές παρεμβάσεις ή/και χειρουργεία). Άλλωστε δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι κάθε ιατρική πράξη έχει και τις επιπλοκές της κι έτσι η υπερθεραπεία μπορεί να οδηγήσει σε οδυνηρά αποτελέσματα για τη μελλοντική υγεία μιας συνηθέστατα νεαρής γυναίκας σε αναπαραγωγική ηλικία: π.χ. μια κωνοειδής εκτομή του τραχήλου της μήτρας (που, επί σωστών ενδείξεων επιβάλλεται όταν υπάρχει προχωρημένη βλάβη στον τράχηλο από τον ιό HPV) μπορεί να οδηγήσει σε μαιευτικά προβλήματα όταν η γυναίκα αποφασίσει να δημιουργήσει την οικογένειά της, όπως ο πρόωρος τοκετός, ή σε αδυναμία «διατήρησης» μιας αρχόμενης εγκυμοσύνης και αυτόματες αποβολές.
Στο σημείο αυτό, αξίζει να επισημανθεί ο προληπτικός ρόλος των εμβολίων έναντι του ιού HPV. Τα εμβόλια αυτά (ειδικά το νέο που αντιμετωπίζει αποτελεσματικά 9 στελέχη του ιού HPV) είναι ασφαλή και ιδιαίτερα αποτελεσματικά, συντελώντας στην πρόληψη τόσο της εμφάνισης κονδυλωμάτων όσο και του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και καλό είναι να γίνονται στο σωστό χρόνο και πάντα υπό τις κατάλληλες ιατρικές οδηγίες.
Τέλος, θα πρέπει να γίνει αντιληπτό και κατανοητό ότι όλες οι επεμβάσεις, όπως π.χ. η «ολική υστερεκτομία με τα εξαρτήματα», δηλαδή η αφαίρεση της μήτρας, των σαλπίγγων και των ωοθηκών, πρέπει να γίνονται με σύγχρονες χειρουργικές τεχνικές και, σχεδόν πάντα, λαπαροσκοπικά, με παράλληλη εφαρμογή καινοτόμων τεχνικών, όπως η αναγνώριση και αφαίρεση του φρουρού λεμφαδένα σε περιπτώσεις καρκίνου του ενδομητρίου. Αυτό διότι όχι μόνο βελτιώνεται έτσι η ποιότητα ζωής της γυναίκας τόσο στην άμεση προεγχειρητική, αλλά κυρίως στη μετεγχειρητική περίοδο (είναι χαρακτηριστικό ότι την επόμενη κιόλας ημέρα η γυναίκα «πηγαίνει σπίτι», σχεδόν αμέσως μπορεί να καλύψει όλες τις λειτουργίες της και σε συντομότατο χρονικό διάστημα επανέρχεται τελείως στο φυσιολογικό επίπεδο στο σύνολο των δραστηριοτήτων της!) αλλά, τελικά, με αυτόν τον τρόπο, μειώνονται τα κόστη για το χειρουργείο και τη νοσηλεία!
Δρ. Εμμανουήλ Καλαμπόκας MSc, PhD, RCOG
Μαιευτήρ – Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Ειδικός στη Γυναικολογική Ογκολογία, Λαπαροσκόπηση, Κολποσκόπηση. Πιστοποίηση: Βασιλικό Κολέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων (RCOG), Μεγάλης Βρετανίας (UK), Βρετανική Εταιρεία Κολποσκόπησης (BSCCP), Ευρωπαϊκή Εταιρεία Γυναικολογικής Ογκολογίας (ESGO)
www.drkalampokas.gr, e-mail: m.kalampokas@gmail.com
