Μια μεγάλη μελέτη βρήκε μια σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων -όπως τα έτοιμα γεύματα για τον φούρνο μικροκυμάτων, η πίτσα, τα έτοιμα μπέργκερ και οι προτηγανισμένες πατάτες- και την πιθανότητα πρόωρης θνησιμότητας.
Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη Γαλλία και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA Internal Medicine, αφορούσε την παρακολούθηση της διατροφής 44.000 ανθρώπων μεταξύ 2009 και 2017. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν 14% υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου με κάθε επιπλέον 10% υπερεπεξεργασμένων τροφίμων που έτρωγε.
Οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες ήταν άνω των 45 ετών και η πλειονότητα ήταν γυναίκες. Τους ζητήθηκε να συμπληρώνουν ερωτηματολόγια κάθε έξι μήνες για όλα όσα κατανάλωσαν σε 24 ώρες. Μετά από επτά χρόνια παρακολούθησης, 602 άνθρωποι πέθαναν – 219 από καρκίνο και 34 από καρδιαγγειακές παθήσεις.
«Η αύξηση της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφών φαίνεται να συνδέεται με έναν γενικότερο υψηλότερο κίνδυνο θνησιμότητας μεταξύ του ενήλικου πληθυσμού», ανέφεραν οι ερευνητές στα συμπεράσματά τους. «Χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιώσουν αυτά τα ευρήματα και να διαλευκάνουν τους διάφορους μηχανισμούς με τους οποίους τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα μπορούν να επηρεάσουν την υγεία».
Το γεγονός ότι οι συμμετέχοντες ανέφεραν μόνοι τους τα στοιχεία που απαιτούσε η έρευνα, μπορεί να κάνει ανακριβή τα αποτελέσματά της. Αλλά οι μελέτες παρατήρησης είναι η μόνη επιλογή όσον αφορά την εκτίμηση των επιπτώσεων των διατροφικών επιλογών: δεν θα ήταν ηθικό οι επιστήμονες να ζητήσουν από μια ομάδα ανθρώπων να καταναλώνουν εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, τα οποία είναι πλούσια σε λίπη και αλάτι και έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, καταστρέφοντας την υγεία τους για χάρη της έρευνας.
Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι το 61% της διατροφής ενός ενήλικα στις ΗΠΑ, το 62% ενός στον Καναδά και το 63% ενός στη Μεγάλη Βρετανία προέρχονταν από εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα. Για να οριστεί ένα τρόφιμο ως «υπερεπεξεργασμένο», περνάει κατά την παρασκευή του από διάφορες διεργασίες, συμπεριλαμβανομένης της θέρμανσης σε υψηλές θερμοκρασίες και την προσθήκη χημικών ουσιών, συντηρητικών, σακχάρων και λιπών. Πολλά προετοιμασμένα φαγητά που μπαίνουν κατευθείαν στον φούρνο εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία.
Σύμφωνα με το The Heart and Stroke Foundation του Καναδά, όσο περισσότερα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα τρώμε, τόσο χειρότερη είναι η διατροφή μας. Για να μειώσουμε την κατανάλωσή τους, η λύση είναι φυσικά να μαγειρεύουμε περισσότερα γεύματα στο σπίτι, αλλά και να τρώμε με φίλους, καθώς μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που τρώνε με παρέα, τρώνε καλύτερα.
Μια πικρή αλήθεια είναι ότι τα εξαιρετικά μεταποιημένα τρόφιμα καταναλώνονται περισσότερο από άτομα με χαμηλότερο εισόδημα, σύμφωνα με την καθηγήτρια Nita Forouhi από τη Σχολή Κλινικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου του Κέμπριτζ: «Η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων αντανακλά τις κοινωνικές ανισότητες – καταναλώνονται δυσανάλογα περισσότερο από άτομα με χαμηλότερα εισοδήματα ή επιπέδου εκπαίδευσης ή από εκείνα που ζουν μόνα, επειδή είναι φθηνότερα, είναι εξαιρετικά εύγευστα λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη, αλάτι και κορεσμένα λιπαρά, είναι ευρέως διαθέσιμα… Πρέπει να γίνουν περισσότερα για την αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων».
