Εργάζεστε για ώρες μπροστά από μια οθόνη υπολογιστή και φεύγετε από το γραφείο με πονοκέφαλο, ξηρά μάτια, θολή όραση και πονόλαιμο; Αν ναι, πιθανότατα πάσχετε από οπτικό σύνδρομο υπολογιστών (Computer Vision Syndrome, CVS), μια πάθηση που συμβαίνει σε όσους κοιτάζουν μια οθόνη για περισσότερες από τρεις ώρες την ημέρα.
Αν αυτό σας κάνει να αισθανθείτε καλύτερα δεν είστε μόνοι σας, ούτε κάποια μειοψηφία – υπολογίζεται ότι το σύνδρομο επηρεάζει περίπου 70 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Ορισμένοι ερευνητές μάλιστα υποστηρίζουν ότι το οπτικό σύνδρομο υπολογιστών είναι ο «Νο 1 επαγγελματικός κίνδυνος του 21ου αιώνα».
Όμως οι πόνοι στην πλάτη, οι έντονοι πονοκέφαλοι και το αίσθημα δυσφορίας δεν είναι αναπόφευκτες συνέπειες του χρόνου που περνάμε αναγκαστικά μπροστά στην οθόνη – αρκεί να είμαστε απλά πιο προσεκτικοί. Αν όχι εμείς, τουλάχιστον μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τουλάχιστον τα παιδιά μας.
Μια μελέτη σε 642 μαθητές στο Ιράν, μεταξύ των ηλικιών 11 και 18, διαπίστωσε ότι περίπου το 70% χρησιμοποιεί υπολογιστές για τουλάχιστον δύο ώρες την ημέρα. Σχεδόν οι μισοί ανέφεραν συμπτώματα όπως καταπόνηση των ματιών, θολή όραση, ξηροφθαλμία και πονοκεφάλους. Τα συμπτώματα ήταν χειρότερα σε αυτούς που είχαν ήδη κάποια πάθηση των ματιών όπως μυωπία ή πρεσβυωπία. Ενώ οι περισσότεροι ξεπερνούσαν γρήγορα τα συμπτώματα αφού απομακρύνονταν από την οθόνη, κάποιοι χρειαζόταν μια ολόκληρη μέρα για να συνέλθουν. Περίπου το ένα τρίτο των μαθητών διαπιστώθηκε ότι καθόταν πολύ κοντά στην οθόνη.
Πως μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε;
Τα μάτια δουλεύουν σκληρότερα για να διαβάσουν σε μια οθόνη, γιατί οι εικόνες δημιουργούνται από pixels, μικροσκοπικές κουκίδες που έχουν λαμπρό κέντρο και θολές άκρες –οι τυπωμένες εικόνες και λέξεις, αντίθεα, είναι συμπαγείς και σαφώς καθορισμένες. Τα μάτια μας πρέπει συνεχώς να εστιάζουν, να χαλαρώνουν και να εστιάζουν εκ νέου για να «διαβάσουν» τα pixels, διαδικασία που κουράζει τους μύες.
Για να ξεκουράσετε τα μάτια σας από την οθόνη, υπάρχει ο κανόνας 20-20-20: για κάθε 20 λεπτά μπροστά στην οθόνη, κάντε ένα διάλειμμα 20 δευτερολέπτων και εστιάστε σε ένα σημείο 20 πόδια (περίπου 6 μέτρα) από την οθόνη. Όταν κοιτάμε μια οθόνη, δεν ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας όσο συνήθως: κάνοντάς το συνειδητά, μπορείτε να υγράνετε καλύτερα τα μάτια σας και να μειώσετε τον ερεθισμό. Ο καλός φωτισμός του χώρου βοηθάει επίσης, ενώ αν φοράτε γυαλιά επιλέξτε φακούς που μειώνουν τις αντανακλάσεις.
Όσον αφορά τη θέση σας μπροστά από την οθόνη, το πώς θα καθίσετε και η βέλτιστη απόσταση για ανάγνωση, είναι μάλλον υποκειμενική. Είναι πάντως πιο άνετο να κοιτάζετε προς τα κάτω σε μια οθόνη, οπότε κρατήστε τη δική σας 15 έως 20 μοίρες κάτω από το επίπεδο των ματιών, σε ύψος περίπου 10-13cm, μετρώντας από το κέντρο της οθόνης. Η οθόνη θα πρέπει να είναι 46-66 εκατοστά μακριά από το πρόσωπό σας – πιο κοντά και τα μάτια σας θα πρέπει να δουλέψουν πάρα πολύ σκληρά για να εστιάσουν. Καθίστε σε μια καρέκλα ανατομική, ώστε να έχετε σωστή υποστήριξη στη μέση και την πλάτης και να μπορείτε να κάθεστε με τα πέλματα επίπεδα στο πάτωμα.
