Οι όζοι θυρεοειδούς είναι διακριτές βλάβες στον ιστό του θυρεοειδούς (θυρεοειδικό παρέγχυμα).
Εμφανίζονται υπό την μορφή μίας ογκόμορφης βλάβης (μάζας) που γίνεται αντιληπτή είτε κλινικά όταν έχει μεγάλο μέγεθος, με την επισκόπηση (οπτικά) ή με την ψηλάφηση, είτε στον απεικονιστικό έλεγχο (συνήθως στο υπερηχογράφημα).
Πόσο συχνοί είναι οι όζοι του θυρεοειδούς;
Πρόκειται για ένα πολύ συχνό πρόβλημα υγείας. Έχει υπολογιστεί ότι, αν υποβληθεί ο γενικός πληθυσμός σε υπερηχογράφημα υψηλής ευκρίνειας, όζοι θυρεοειδούς θα βρεθούν σε ένα πολύ υψηλό ποσοστό που φθάνει το 60 – 70 %.
Όζοι θυρεοειδούς – Είναι σοβαρό πρόβλημα υγείας;
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι όζοι θυρεοειδούς δεν αποτελούν σοβαρό πρόβλημα υγείας και το μόνο που χρειάζεται είναι η περιοδική παρακολούθηση. Εντούτοις, σε κάποιες περιπτώσεις, οι όζοι θυρεοειδούς μπορεί να δημιουργήσουν κάποια προβλήματα, άλλοτε άλλης βαρύτητας, που απαιτούν κάποια παρέμβαση, διαγνωστική και πιθανόν θεραπευτική, από την πλευρά του γιατρού.
Τι προβλήματα μπορεί να δημιουργήσουν οι όζοι θυρεοειδούς;
Οι όζοι θυρεοειδούς θα πρέπει να αντιμετωπιστούν κατάλληλα στις εξής περιπτώσεις:
- όταν υπάρχει υποψία ή διάγνωση καρκίνου θυρεοειδούς,
- όταν υπάρχουν συμπτώματα από την πίεση παρακειμένων ανατομικών στοιχείων,
- όταν έχουν μεγάλο μέγεθος,
- όταν υπάρχουν αισθητικά προβλήματα,
- όταν ο όζος προκαλεί υπερθυρεοειδισμό (τοξικό αδένωμα, βλ. παρακάτω).
Γεώργιος Σακοράφας, MD, PhD
Όζος θυρεοειδούς – Πότε μπορεί να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς;
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι όζοι θυρεοειδούς είναι καλοήθεις. Σε ένα μικρό αλλά σημαντικό ποσοστό, εντούτοις, το οποίο κυμαίνεται έως 8%, μπορεί να υποκρύπτεται καρκίνος θυρεοειδούς. Τονίζεται ότι ο καρκίνος θυρεοειδούς εκδηλώνεται συνηθέστατα υπό την μορφή όζου θυρεοειδούς.
Για την αξιολόγηση του κινδύνου να υποκρύπτεται καρκίνος σε έναν όζο θυρεοειδούς θα πρέπει να λαμβάνονται συνδυαστικά υπόψη πολλές παράμετροι όπως, ενδεικτικά:
- ατομικό ιστορικό (π.χ. η ακτινοβολία κεφαλής – τραχήλου στην παιδική ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου θυρεοειδούς)
- οικογενειακό ιστορικό (π.χ. παρουσία τουλάχιστον 2 συγγενών πρώτου βαθμού με καρκίνο θυρεοειδούς ή η διάγνωση κάποιων κληρονομικών συνδρόμων όπως το ΜΕΝ2 σύνδρομο σε μέλη της οικογένειας)
- ευρήματα από την κλινική εξέταση, κυρίως από την ψηλάφηση, όπως σκληρής υφής όζος, καθηλωμένος στους γύρω ιστούς, παρουσία διογκωμένων λεμφαδένων στον τράχηλο κλπ.
- ευρήματα στο υπερηχογράφημα. Ένας όζος θεωρείται ύποπτος για καρκίνο θυρεοειδούς όταν παρατηρούνται κάποια υπερηχογραφικά ευρήματα όπως μικροαποτιτανώσεις εντός του όζου, κάθετος προσανατολισμός του όζου, ανώμαλα όρια, αυξημένη και άναρχη εσωτερική αγγείωση, εξωθυρεοειδική επέκταση και παρουσία παθολογικών τραχηλικών λεμφαδένων.
Πώς μπορεί να διαγνωστεί ο καρκίνος σε έναν όζο θυρεοειδούς;
Σήμερα η διαγνωστική μεθοδολογία στη διερεύνηση των όζων θυρεοειδούς είναι πολύ συγκεκριμένη και περιλαμβάνει την προσεκτική αξιολόγηση όλων των παραμέτρων που αναφέρθηκαν παραπάνω. Ιδιαιτέρως λαμβάνονται υπόψη οι χαρακτήρες που έχει ο όζος στο υπερηχογράφημα. Όταν υπάρχει η παραμικρή υποψία, με βάση τα δεδομένα του ελέγχου του ασθενούς, θα πρέπει να ακολουθεί παρακέντηση του όζου με λεπτή βελόνη (FNA, Fine-Needle Aspiration). To υλικό που λαμβάνεται αποστέλλεται για κυτταρολογική εξέταση και με βάση το αποτέλεσμα αυτής δημιουργείται υπόνοια ή τίθεται η διάγνωση του καρκίνου θυρεοειδούς.
Όζοι θυρεοειδούς – Tι συμπτώματα μπορεί να δημιουργήσουν;
Τα συνηθέστερα συμπτώματα των όζων θυρεοειδούς παρατηρούνται όταν οι όζοι αποκτήσουν μεγάλο μέγεθος (συνήθως > 30 χιλ.). Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί ο ασθενής να αναφέρει κάποια συμπτώματα όπως, ενδεικτικά:
- αίσθημα ξένου σώματος ή πίεση στον τράχηλο,
- δυσκολία στην αναπνοή από πίεση της τραχείας,
- δυσκολία στην κατάποση από πίεση του οισοφάγου,
- βήχας,
- βραχνάδα κ.ά.
Τα συμπτώματα αυτά οφείλονται στην πίεση από τον ευμεγέθη, συνήθως, όζο των παρακειμένων ανατομικών στοιχείων και για τον λόγο αυτό περιγράφονται και με τον όρο «πιεστικά φαινόμενα».
Όζοι θυρεοειδούς – Έχει σημασία το μέγεθος;
Το μέγεθος ενός όζου θυρεοειδούς έχει σημασία καθώς, όταν αυξηθεί πάνω από ένα συγκεκριμένο όριο (> 30 χιλ.), συνηθέστατα συνοδεύεται από τα συμπτώματα που περιγράφηκαν παραπάνω (πιεστικά φαινόμενα). Επιπλέον, σε αυτό το μέγεθος οι όζοι θυρεοειδούς έχουν «αυτονομηθεί», δηλαδή έχουν πάψει να «ακούνε» τους φυσιολογικούς μηχανισμούς ελέγχου του οργανισμού με αποτέλεσμα σταδιακά – σε βάθος χρόνου – να αυξάνονται προοδευτικά σε μέγεθος. Αυτό σημαίνει ότι μετά από ένα χρονικό διάστημα αναμένεται να είναι ακόμη μεγαλύτερου μεγέθους. Σε παραμελημένες περιπτώσεις μπορεί ο όζος να αποκτήσει πολύ μεγάλες διαστάσεις («γιγάντιος»), καθιστώντας τεχνικά πιο δύσκολη την επέμβαση.
Όζος θυρεοειδούς – Πότε χαρακτηρίζεται ως «καταδυόμενος»;
Σε κάποιους ασθενείς, ο όζος, σταδιακά αυξανόμενος σε μέγεθος (όπως περιγράφηκε παραπάνω), μπορεί να μην βρίσκει «χώρο» στον τράχηλο για την περαιτέρω επέκτασή του, με αποτέλεσμα να επεκτείνεται προς τον θώρακα βυθιζόμενος πίσω από το στέρνο και τις κλείδες. Στις περιπτώσεις αυτές χαρακτηρίζεται σαν «καταδυόμενος όζος θυρεοειδούς». Είναι προφανές ότι ο καταδυόμενος όζος είναι ένας ευμεγέθης όζος θυρεοειδούς.
Όζοι θυρεοειδούς και αισθητικά προβλήματα
Καθώς ο θυρεοειδής είναι ένα όργανο που βρίσκεται στον τράχηλο, σε μία εξαιρετικά εμφανή περιοχή του ανθρωπίνου σώματος, δίπλα στο πρόσωπο, οι όζοι θυρεοειδούς μπορεί να δημιουργήσουν αισθητικό πρόβλημα. Και αυτό συμβαίνει όταν αποκτήσουν μεγάλο μέγεθος και προβάλλουν στον τράχηλο δημιουργώντας μία αντιαισθητική μάζα, εμφανή οπτικά, που αλλοιώνει την εικόνα του σώματος.
Υπερλειτουργικός όζος θυρεοειδούς – Τοξικό αδένωμα
Σε κάποιους ασθενείς μπορεί να υπάρχει ένας μονήρης όζος που υπερλειτουργεί, με αποτέλεσμα να υπάρχει υπερθυρεοειδισμός. Ο όζος αυτός χαρακτηρίζεται ως τοξικό αδένωμα.
Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις χρειάζεται προσεκτική αξιολόγηση και σωστή αντιμετώπιση, κατά προτίμηση από εξειδικευμένο χειρουργό θυρεοειδούς. Αφαίρεση θυρεοειδούς θα απαιτηθεί σε επιλεγμένους ασθενείς με όζο θυρεοειδούς.
Γεώργιος Σακοράφας, MD, PhD
Χειρουργός θυρεοειδούς – παραθυρεοειδών, Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Τ. Συντονιστής Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής ΑΓΙΟΥ ΣΑΒΒΑ, Νοσοκομεία: Ευγενίδειο – Ιατρικό Ψυχικού – Μητέρα
Τηλ: 210 7487318, 697 7068223
Email: georgesakorafas@yahoo.com
