Την αλληλεπίδραση ψυχικής υγείας και εργασίας αναδεικνύει η Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας (Ε.Κ.Ψ.&Ψ.Υ.) με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας 2017 διοργανώνοντας και συμμετέχοντας σε ποικίλες ενημερωτικές δράσεις. Στις προϋποθέσεις και συνθήκες υπό τις οποίες η εργασία επιβαρύνει ή προάγει την ψυχική υγεία και βελτιώνει την ποιότητα ζωής του ανθρώπου εστιάζει η 10η Οκτωβρίου σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. «Δεδομένου ότι η εργασία συνδέεται με κομμάτια ζωτικής σημασίας, όπως επιβίωση, ανάπτυξη δεξιοτήτων, αυτοπεποίθηση, κοινωνικοποίηση και ένταξη στο σύνολο, η επίδρασή της δεν μπορεί παρά να είναι σύνθετη και αμφίδρομη», δηλώνει ο Δημήτρης Ταταρίδης, Πρόεδρος του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης «Ναυτίλος» του τομέα Ψυχικής Υγείας Ροδόπης-Έβρου, Διοικητικός Διευθυντής της Ε.Κ.Ψ.&Ψ.Υ.
Στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών στο γενικό πληθυσμό και ανταποκρινόμενη στις ευρύτερες ανάγκες της εποχής, η Ε.Κ.Ψ.& Ψ.Υ. έχει δεχτεί αιτήματα για την υποστήριξη ατόμων που αδυνατούν να βρουν εργασία, καλούνται να διαχειριστούν την απώλειά της ή τις επιπτώσεις κακών εργασιακών συνθηκών στην ψυχική τους υγεία. Ιδιαίτερα σε μια εποχή εργασιακά απαιτητική αλλά ταυτόχρονα ανασφαλή μια σειρά συναισθηματικών και αγχωδών εκδηλώσεων πηγάζουν από τον εργασιακό χώρο επηρεάζοντας αρνητικά τον ίδιο τον εργαζόμενο καθώς και την αποδοτικότητά του. Η επαγγελματική εξουθένωση (burn-out), το έντονο στρες, ο εργασιακός εκφοβισμός (εργασιακό bullying), η ηθική και ψυχολογική παρενόχληση στην εργασία (mobbing) απειλούν τη σωματική και ψυχική υγεία του σύγχρονου ανθρώπου και έχουν λάβει διαστάσεις που επέβαλαν την αναγκαιότητα νομικής πλαισίωσης. Στην πρόληψη και αντιμετώπιση ανάλογων καταστάσεων σημαντικό ρόλο παίζει η εκπαίδευση που θα βοηθήσει όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να κατανοήσουν τα οφέλη της φροντίδας της ψυχικής υγείας στον εργασιακό χώρο.
Την ίδια στιγμή, η Ε.Κ.ΨΥ.& Ψ.Υ. επισημαίνει τον κίνδυνο τα άτομα που στερούνται την εργασία να εκδηλώσουν συναισθηματικές και αγχώδεις διαταραχές υπογραμμίζοντας τη σημασία πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας και σφαιρικής στήριξης μέχρι την επανένταξή τους σε αυτή. Αντίστοιχα όσοι σε κάποια περίοδο της ζωής τους εκδηλώσουν ψυχοκοινωνική δυσκολία είναι σημαντικό να λάβουν υποστήριξη, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινής τους εργασίας με τις λιγότερες δυνατές απουσίες από τον εργασιακό χώρο και με μειωμένο κίνδυνο απώλειας της θέσης τους. Την ίδια στιγμή η παραμονή στην εργασία, όταν η παρουσία δεν είναι αποδοτική για μεγάλα χρονικά διαστήματα, δεν αποτελεί λύση απαιτώντας πολυεπίπεδη υποστήριξη (νομική, συμβουλευτική, ψυχοεκπαίδευση) του ατόμου και του εργασιακού του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, μέσα από την πολυετή εμπειρία της η Ε.Κ.Ψ&Ψ.Υ. φωτίζει άλλη μια πτυχή, την εργασιακή ενσωμάτωση ατόμων με ψυχοκοινωνικές δυσκολίες και τα αποτελέσματά της σε θεραπευτικό αλλά και κοινωνικοοικονομικό επίπεδο. Στο πλαίσιο των υπηρεσιών που παρέχει από το 1981 έχει αναπτύξει μια σειρά προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης και ενδυνάμωσης για άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα. «Πρόκειται για συστηματικές προσπάθειες που υποστηρίζουν το δικαίωμα των ανθρώπων αυτών να διεκδικήσουν εργασία, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της και να τη διατηρήσουν» αναφέρει η Αθηνά Φραγκούλη, αντιπρόεδρος της Ε.Κ.Ψ.&ΨΥ και πρόεδρος του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.) «Διαδρομές». Σύμφωνα με στοιχεία της Ε.Κ.Ψ.& Ψ.Υ. πάνω από 60% των ατόμων που λαμβάνουν τις υπηρεσίες της και έχουν εργαστεί για κάποιο χρονικό διάστημα κατά τη διάρκεια της παρακολούθησής τους βρίσκονται σε παραγωγική ηλικία (18-49 ετών) με το 64% να είναι εργασιακά ενεργοί την τρέχουσα περίοδο. Το 44% των θεραπευόμενων απασχολείται στην ελεύθερη αγορά εργασίας, 40% σε προγράμματα προ και επαγγελματικής κατάρτισης και 16% σε Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.ΣΠ.Ε.). Η απόκτηση νέων ή η ανάκτηση παλιών δεξιοτήτων, η βελτίωση της αυτοεκτίμησης, των κοινωνικών σχέσεων και της οικονομικής κατάστασης είναι κάποιες από τις βασικές αλλαγές που επιφέρει η εργασιακή επανένταξη. Οι ίδιοι οι θεραπευόμενοι αναφέρουν, επίσης, ότι η εργασία τους βοηθά να ανακουφιστούν από συμπτώματα της ψυχικής νόσου και να κατανοήσουν τα συναισθήματά τους.
Το γεγονός ότι η ψυχική υγεία ατόμων με σοβαρά ψυχοκοινωνικά προβλήματα μπορεί να βελτιωθεί μέσα σε ένα υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον αποτελεί απόδειξη της θετικής επίδρασης που μπορεί να έχει η εργασία-κάτω από κατάλληλες συνθήκες- στον ψυχισμό ενός ανθρώπου. «Το όφελος είναι διπλό, τόσο για τον εργαζόμενο όσο και για τον εργοδότη που μπορεί να αξιοποιήσει την ικανότητα και παραγωγικότητά του πρώτου. Ακόμη και σε οικονομική κλίμακα είναι προτιμότερο να έχεις ανθρώπους που συμμετέχουν και υποστηρίζουν την παραγωγική διαδικασία νιώθοντας οι ίδιοι καλά από το να τους αποκλείεις από αυτή», συμπληρώνει η Α. Φραγκούλη.
Στο πλαίσιο της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας η ΕΚΨΥ & ΨΥ συνδιοργανώνει δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού σε Αθήνα και περιφέρεια με κεντρικό μήνυμα «Η ψυχική υγεία θέλει δουλειά». Την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου 2017, στις 18.30 θα γίνει προβολή της ταινίας «Δυο ημέρες, μία νύχτα»-που θίγει το θέμα της ψυχικής υγείας στην εργασία- με πρωταγωνίστρια τη βραβευμένη Μαριόν Κοτιγιάρ σε σκηνοθεσία των αδερφών Νταρντέν στον πολιτιστικό πολυχώρο «Γαλαξία» του δήμου Νέας Σμύρνης (πλατεία Ν. Σμύρνης). Η εκδήλωση διοργανώνεται στο πλαίσιο συνεργασίας του Κέντρου Ημέρας της ΕΚΨ&ΨΥ για τη συνέχεια στη φροντίδα ατόμων με ψυχοκοινωνικά προβλήματα που ζουν στην κοινότητα με την Τοπική Ομάδα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας του Δήμου Νέας Σμύρνης (Τ.Ο.Π.Σ.Υ.). Θα ακολουθήσουν παρεμβάσεις από εκπροσώπους των φορέων και ανοιχτή συζήτηση με το κοινό. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Αγώνας μπάσκετ, φεστιβάλ τέχνης και ενημέρωσης για την ψυχική υγεία, ενημερωτική ημερίδα και άλλες παράλληλες δράσεις θα διεξαχθούν αντίστοιχα σε Άμφισσα, Λαμία και Αλεξανδρούπολη σε συνεργασία με τοπικούς φορείς.
