Οι σπόνδυλοι, ο ένας πάνω στον άλλο, σχηματίζουν την σπονδυλική στήλη η οποία ξεκινάει από την βάση του κρανίου και φτάνει έως τον κόκκυγα. Η σπονδυλική στήλη περικλείει και προστατεύει τον νωτιαίο μυελό. Ανάμεσα στους σπονδύλους βρίσκονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, χόνδρινα μαξιλαράκια, τα οποία έχουν το ρόλο του αμορτισέρ ώστε να απορροφούν τους κραδασμούς και να διευκολύνουν την μηχανική κατά την κίνηση της σπονδυλικής στήλης. Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται από ένα ισχυρό εξωτερικό περίβλημα που ονομάζεται ινώδης δακτύλιος ενώ στο εσωτερικό του υπάρχει ένα παχύρρευστο υγρό που μοιάζει με ζελέ και ονομάζεται πηκτοειδής πυρήνας.
Ο όρος δισκοκήλη σημαίνει την έξοδο ή αλλιώς την προβολή του μεσοσπονδύλιου δίσκου μέσα στον σπονδυλικό σωλήνα που μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα την μηχανική πίεση του νωτιαίου μυελού και των νωτιαίων νεύρων. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η δισκοκήλη διαπιστώνεται στην οσφυική χώρα, στους δύο τελευταίους δίσκους, δηλαδή ανάμεσα στον 4ο και 5ο οσφυικό και στον 5ο οσφυικό και 1ο ιερό σπόνδυλο. Περίπου το 20% των περιπτώσεων αφορούν τον αυχένα.
Η αρχική αιτία της δισκοκήλης είναι η εκφύλιση του δίσκου που σχεδόν πάντα προηγείται. Με την πάροδο της ηλικίας ο πηκτοειδής πυρήνας χάνει την περιεκτικότητα του σε νερό και παύει να λειτουργεί ως ασυμπίεστο κολλοειδές. Ταυτόχρονα ο ινώδης δακτύλιος χάνει την ελαστικότητα του και εμφανίζει ρωγμές, ιδίως στο πλάγιο οπίσθιο τμήμα του, που έχει μικρότερο πάχος. Οι δομικές αυτές αλλοιώσεις των δίσκων τους καθιστούν επιρρεπείς στο να υποστούν ρήξη ακόμα και σε ήσσονος σημασίας φορτία.
Προδιαθεσικοί μηχανικοί παράγοντες αποτελούν κυρίως το αυξημένο σωματικό βάρος και η απασχόληση. Η συμμετοχή και των γενετικών παραγόντων πρέπει να αναφερθεί.
Σε περιπτώσεις δισκοκήλης στον αυχένα μπορεί να υπάρχει αντανάκλαση συμπτωμάτων στην πλάτη, πόνου, αιμωδίας και αδυναμίας στα άνω άκρα. Αντίστοιχα τυπικός πόνος δισκοκήλης στη μέση είναι η ισχιαλγία, η οποία εμφανίζεται με οξύ πόνο και ξεκινάει από τον γλουτό και αντανακλά στο πόδι της αντίστοιχης πλευράς. Σε σπάνιες περιπτώσεις η μαζική πίεση πολλών νεύρων στη μέση λόγω της κήλης δίσκου , μπορεί να προκαλέσει αδυναμία και στα δύο πόδια, μούδιασμα στα γεννητικά όργανα και προβλήματα στην ούρηση και στην αφόδευση. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται ιππουριδική συνδρομή και συνιστά την απόλυτη ένδειξη για χειρουργική αντιμετώπιση από ορθοπαιδικό χειρουργό ή νευροχειρουργό.
Η διάγνωση της δισκοκήλης βασίζεται κατά κανόνα στο ιστορικό και στην κλινική αξιολόγηση από ιατρό ορθοπεδικό ή εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή. Από τον απεικονιστικό έλεγχο την εξέταση εκλογής αποτελεί η μαγνητική τομογραφία (M.R.I.).
Στην συντηριτική θεραπευτική αντιμετώπιση της δισκοκήλης, εάν δεν υπάρχει ένδειξη χειρουργείου, πρωτοστατεί στο χώρο της αποκατάστασης στο εξωτερικό και τελευταία στην Ελλάδα η προσέγγιση της δια των χειρών θεραπείας (Manual Therapy). Η λογική είναι να αντιμετωπίζεται το μηχανικό αίτιο του πόνου με μηχανική θεραπεία. Οι θεραπευτές (Manual Therapists) είναι ειδικοί στην διαχείριση του μηχανικού πόνου και ειδικοί στην κίνηση. Βασίζονται στον κλινικό συλλογισμό (clinical reasoning) και στην αποδεδειγμένη επιστημονική πρακτική (evidence based practice), ενώ παράλληλα κατά την εφαρμογή χρησιμοποιούν εξειδικευμένες και εντοπισμένες τεχνικές με τα χέρια, θεραπευτικές ασκήσεις και άλλους τρόπους διαχείρισης των άρθρο-νευρο-μυϊκών δυσλειτουργιών .
Το Manual Therapy εφαρμόζεται από το οξύ στάδιο με απόλυτη ασφάλεια και τα αποτελέσματά του μπορούν πλέον να τα επιβεβαιώσουν εκατομμύρια ασθενείς ανά τον κόσμο.
Δρ Σωκράτης Ηλιάδης
Ph.D. Physiotherapy, MSc. Physiotherapy, MSc. Sport Science, Orthopedic Manual Therapist (I.M.T.A.). Ιδρυτής των φυσικοθεραπευτικών κέντρων Physiomedica.
http://www.physiomedica.gr/
