Ένα βίντεο στο YouΤube ενός Kαναδού επιστήμονα για ένα φυσικό βότανο που θεραπεύει τον καρκίνο έχει γίνει viral στα social media. Αλλά υπάρχει μια ανατροπή: οι ιατρικοί ισχυρισμοί που υπάρχουν στην αρχή του βίντεο αποκαλύπτεται στη συνέχεια ότι είναι εντελώς ψευδείς.
Ο Jonathan Jarry που το δημιούργησε, είναι ένας υπεύθυνος επιστημονικής επικοινωνίας του οποίου η καριέρα επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, όπως οι ισχυρισμοί που παρατίθενται στο βίντεό του, που έχει ξεπεράσει τα εννέα εκατομμύρια views.
Ο Jarry, που συνεργάστηκε με το Τμήμα για την Επιστήμη και την Κοινωνία (OSS) του Πανεπιστημίου McGill στο Μόντρεαλ, δήλωσε ότι εμπνεύστηκε το βίντεο, όταν ένας πρώην συνεργάτης του έστειλε ένα post στο Facebook που υποστήριζε ότι ο καρκίνος μπορεί να θεραπευτεί με ραδιοκύματα. Ήταν «γεμάτο με ανακρίβειες και παραλείψεις», αλλά είχε έξι εκατομμύρια views, όπως είπε.
Τα βίντεο του OSS που βασίζονται σε αποδείξεις και στοχεύουν στην κατάρριψη τέτοιων ψεύτικων ισχυρισμών, έχουν αντίστοιχα ελάχιστο αριθμό views.
«Η ιδέα μου ήταν να δούμε αν μπορούσαμε να φτιάξουμε ένα είδος Δούρειου ίππου», δήλωσε ο Jonathan Jarry: «Δημιουργήσαμε ένα βίντεο που αρχικά φαίνεται επιφανειακό, σαν αυτά τα βίντεο που γίνονται viral». Έκανε λοιπόν ένα βίντεο με ισχυρισμούς για μια «εκπληκτική θεραπεία του καρκίνου» που ανακαλύφθηκε από τον Δρ Johan R. Tarjany τη δεκαετία του 1800, την οποία εδώ και πολύ καιρό κρατάει κρυμμένη η φαρμακοβιομηχανία – ένα μοναδικό βρύο που μπορεί να αλλάξει το DNA του καρκίνου.
Με «ανεβαστική» μουσική, έξυπνο μοντάζ και ισχυρισμούς που ακούγονται σαν να έχουν κάποια επιστημονική βάση, μιμήθηκε πολλά συνωμοσιολογικά βίντεο για την υγεία που διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες.
Αλλά στα μέσα του βίντεο του Jarry, έρχεται η μεγάλη αποκάλυψη: δεν υπάρχει Δρ Johan R. Tarjany και δεν υπάρχουν βρύα που θεραπεύουν τον καρκίνο και προειδοποιεί τον θεατή για το πόσο εύκολο είναι να παραπλανηθεί κάποιος από ψευδείς ισχυρισμούς. «Το θέμα είναι να είσαι σκεπτικιστής, να κάνεις ερωτήσεις», προειδοποιεί.
Η παραπληροφόρηση για θέματα υγείας αποτελεί σοβαρή ανησυχία για τους οργανισμούς δημόσιας υγείας παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ, o Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) προσφέρει online οδηγούς για την προστασία των καταναλωτών από τα προϊόντα που ισχυρίζονται ότι θεραπεύουν τον καρκίνο, online ή στα social media.
Ο Jonathan Jarry βλέπει πολλά από τα ψευδοϊατρικά βίντεο να «εξαπλώνονται σαν πυρκαγιά». «Πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε αυτά τα κακά επιχειρήματα», είπε. «Απευθύνονται στα συναισθήματά μας, σε επιφανειακό επίπεδο σκέψης, αλλά είναι χωρίς ουσία».
Θεωρεί ότι υπάρχει κίνδυνος οι άνθρωποι να καθυστερούν την ιατρική περίθαλψη καταφεύγοντας σε εναλλακτικές «θεραπείες», ελπίζοντας ότι είναι πιο αποτελεσματικές από τη σύγχρονη ιατρική ή απλώς να ξοδεύουν χρήματα σε άχρηστα σκευάσματα.
