Οι φλέβες είναι τα αγγεία που βοηθούν στην επαναφορά του αίματος πίσω στην καρδιά με μια σειρά βαλβίδων, που υπάρχουν στο εσωτερικό τοίχωμα των φλεβών των κάτω άκρων. Όταν οι βαλβίδες αυτές δεν λειτουργούν σωστά, το αίμα παλινδρομεί προς τα πίσω, και λιμνάζει παθητικά μέσα στις φλέβες του άκρου, ειδικά σε καθιστή θέση ή πολύωρη ορθοστασία. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται φλεβική ανεπάρκεια και μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία κιρσών. Οι φλεβικοί κιρσοί είναι το αποτέλεσμα της επιμήκυνσης και διαπλάτυνσης των επιφανειακών φλεβών, εμφανίζονται κυρίως στα κάτω άκρα και ποικίλουν σε μέγεθος, από ελάχιστα διαπλατυσμένες φλέβες μέχρι πολύ ελικοειδείς, κακής κατάστασης φλέβες, που μπορεί να συνοδεύονται από δερματικές αλλοιώσεις και άτονα έλκη. Υπολογίζεται ότι το 40% των γυναικών έχει σε κάποιο βαθμό κιρσούς ένω στους άνδρες είναι κάπως λιγότερο συχνοί (30-35%). Πλην των πρωτοπαθών κιρσών, υπάρχουν οι δευτεροπαθείς (προηγηθείσα φλεβική θρόμβωση) και οι συγγενείς κιρσοί.
Αιτιολογία
Αίτια της ανάπτυξης των πρωτοπαθών κιρσών και των ευρυαγειών είναι η οικογενής προδιάθεση, κληρονομικοί και ορμονικοί παράγοντες. Σημαντικούς επιβαρυντικούς παράγοντες αποτελούν η παχυσαρκία και τα επαγγέλματα που απαιτούν πολύωρη ορθοστασία.
Συμπτωματολογία
Οι κιρσοί, πολύ συχνά, παραμένουν ασυμπτωματικοί. Εκτός από το αισθητικό πρόβλημα, τα συχνότερα ενοχλήματα είναι ο εντοπισμένος πόνος γύρω από τις φλέβες, κάψιμο, φαγούρα, μούδιασμα και το αίσθημα ότι η γάμπα είναι βαριά και κουρασμένη. Μερικές φορές συνυπάρχει και οίδημα (πρήξιμο) στους αστραγάλους, ενώ τα ενοχλήματα χειροτερεύουν προς το τέλος της ημέρας και όταν ο καιρός είναι ζεστός. Σε βεβαρημένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να παρατηρηθούν δερματικές αλλοιώσεις, ή ακόμη και έλκη (άτονα έλκη). Επιπρόσθετα, οι κιρσοί μπορεί να προκαλέσουν επεισόδια αιμορραγίας ή επιπολής θρομβοφλεβίτιδας.
Θεραπεία
Η θεραπεία των κιρσών μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική. Για την ανακούφιση και πρόληψη των συμπτωμάτων των κιρσών, μπορεί να συστηθεί η χρήση κάλτσας (ή καλσόν) διαβαθμισμένης συμπίεσης, η αποφυγή της πολύωρης ορθοστασίας, της καθιστική ζωής, ο έλεγχος του σωματικού βάρους, καθώς και η αποφυγή στενών και σφικτών ρούχων ή παπουτσιών και η αποφυγή της έκθεσης των κάτω άκρων στον ήλιο ή σε άλλες πηγές θερμότητας.
Για την οριστική θεραπεία των κιρσών, οι χαλασμένες φλέβες και οι συνδέσεις τους πρέπει να αφαιρεθούν χειρουργικά υπό γενική, περιοχική ή τοπική αναισθησία. Η εγχείρηση με εκρίζωση του ανεπαρκούντος τμήματος της σαφηνούς φλέβας και η εκτομή των κιρσών είναι δοκιμασμένη μέθοδος, ασφαλής και αποτελεσματική. Σήμερα διαθέτουμε και νέες σχεδόν αναίμακτες χειρουργικές μεθόδους θεραπείας των κιρσών που συνεχώς τελειοποιούνται, όπως η θερμική κατάλυση με ραδιοσυχνότητες, με ενδοφλεβικό laser και η «χημική κατάλυση» της σαφηνούς φλέβας (σκληροθεραπεία με αφρό). Οι κιρσοί και οι ευρυαγγείες είναι χαλασμένες φλέβες που δεν λειτουργούν και η αφαίρεσή τους, όχι μόνο δεν βλάπτει την κυκλοφορία, αλλά στην πραγματικότητα βελτιώνει την κυκλοφορία των φλεβών τοπικά αφού οι γειτονικές υγιείς φλέβες έχουν αναλάβει το έργο τους.
Ευρυαγγείες
Οι ευρυαγγείες μπορεί να είναι η πρώτη εκδήλωση της αυξημένης φλεβικής πίεσης στα κάτω άκρα. Αναφέρονται και ως αραχνοειδείς φλέβες (spider veins) ή σπασμένα αγγεία. Αποτελούν διαπλατυσμένες φλέβες του δέρματος στους μηρούς, τις κνήμες ή γύρω από τους αστραγάλους. Υπολογίζεται ότι το 80-90% των γυναικών έχει ευρυαγγείες.
Η πιο αποτελεσματική μέθοδος αντιμετώπισης των ευρυαγγειών είναι η σκληροθεραπεία με αφρό, δηλαδή η έγχυση σκληρυντικής ουσίας μέσα στην φλέβα.
Καλογήρου Θωμάς
Αγγειοχειρουργός, MD, Msc
