Η ενδομητρίωση είναι μια καλοήθης κοινή πάθηση της γυναίκας. Πρόκειται για μια «παρεξηγημένη» πάθηση, της οποίας γενικά τα συμπτώματα και η συχνότητα υποτιμούνται.
Ο μέσος χρόνος ανάμεσα στην εμφάνιση των συμπτωμάτων και την πρώτη επίσκεψη στο γυναικολόγο είναι 4 χρόνια, με ακόμα 4 χρόνια αναμονής μέχρι την τελική διάγνωση. Υπολογίζεται ότι γύρω στο 10 με 20% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία πάσχουν από ενδομητρίωση. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι όλες οι γυναίκες αυτές έχουν και συμπτώματα.
Αυτά είναι κυρίως οι πυελικοί πόνοι, η δυσμηνόρροια (αυξημένοι πόνοι κατά την περίοδο), η δυσπαρευνία (πόνοι κατά τη σεξουαλική επαφή), η δυσχεσία (πόνοι κατά την αφόδευση), η υπογονιμότητα και σε βαρύτερες περιπτώσεις η αιματουρία (αίμα στα ούρα), η αιμόπτυση, ο πνευμοθώρακας κ.α.
Από το σύνολο των γυναικών με ενδομητρίωση το 60% αυτών υποφέρει από πυελικούς πόνους, διαφόρων εντάσεων και συχνότητας, ενώ το 30%, παρουσιάζει μειωμένη γονιμότητα.
Αν και με ένα λεπτομερές και στοχευμένο ιστορικό, ο γυναικολόγος υποψιάζεται την ύπαρξη ενδομητρίωσης, απεικονιστικές εξετάσεις, όπως το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία,είναι απαραίτητες για την επιβεβαίωση της διάγνωσης. Εφ’ όσον και με αυτές τις εξετάσεις δεν μπορούμε να έχουμε σαφή διάγνωση, τότε προτείνεται η λαπαροσκόπηση, η οποία και θα λύσει οποιαδήποτε αμφιβολία, αφού αποτελεί και το “gold standard” για την τελική διάγνωση.
Έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες για την αιτιολογία της ενδομητρίωσης, με μια από τις επικρατέστερες, τη θεωρία της μετεμφύτευσης.
Σύμφωνα με αυτήν, κύτταρα της εσωτερικής κοιλότητας της μήτρας (ενδομήτριο), κατά τη διάρκεια της περιόδου, ρέουν αντίστροφα και μέσω των σαλπίγγων της μήτρας, εμφυτεύονται στην περιτοναϊκή κοιλότητα (εσωτερικό της κοιλιάς).
Αυτή η εμφύτευση προκαλεί μια φλεγμονώδη αντίδραση στο εσωτερικό της κοιλιάς, η οποία με τη σειρά της δημιουργεί πόνους και συμφύσεις, με συνέπεια την υπογονιμότητα σε βάθος χρόνου.
Τα όργανα που επηρεάζονται είναι η μήτρα, οι σάλπιγγες, οι ωοθήκες («σοκολατοειδείς» κύστες), το έντερο, η ουροδόχος κύστη, κ.α.
Θεωρητικά στην ηλικία της εμμηνόπαυσης, τα συμπτώματα της ενδομητρίωσης σταματούν αφού σταματά και η περίοδος της γυναίκας. Κάποιες φορές όμως επειδή οι βλάβες μπορεί να είναι σημαντικές, οι πόνοι κυρίως, επιμένουν για περισσότερο διάστημα.
Η θεραπεία, μπορεί να είναι συντηρητική (φαρμακευτική) ή και χειρουργική. H χειρουργική αντιμετώπιση πλέον γίνεται σχεδόν αποκλειστικά με την λαπαροσκοπική μέθοδο, αποφεύγοντας έτσι πολυήμερες νοσηλείες (1-2 ημέρες) και βελτιώνοντας πολύ την μετεγχειρητική ανάρρωση.
Σε κάθε περίπτωση όμως, η θεραπεία εξατομικεύεται και προσαρμόζεται ανάλογα τα συμπτώματα, την ηλικία της ασθενούς και την έκταση των βλαβών.
Κωνσταντίνος Δ. Σύριος
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος-Ενδοσκοπικός Χειρουργός Πυέλου, Επιστημονικός Συνεργάτης Νοσοκομείου “Μητέρα”
www.gynequipe.gr, email: k.syrios@gynequipe.gr
