Ο θυρεοειδής είναι από τους σημαντικότερους αδένες και είναι ο πρώτος ενδοκρινής αδένας που εμφανίζεται κατά την εμβρυική ζωή. Αρχίζει την ανάπτυξή του κατά την 4η εβδομάδα της εμβρυϊκής ζωής αλλά η ικανότητα για σύνθεση Τ3 και Τ4 ξεκινά την 10-12η εβδομάδα. Ο φυσιολογικός θυρεοειδής ζυγίζει 15-25gr ,είναι λίγο μεγαλύτερος στις γυναίκες και μεγαλώνει στην κύηση.
Ο θυρεοειδής βρίσκεται μπροστά από την τραχεία στην πρόσθια επιφάνεια του τραχήλου, και αποτελείται από τον αριστερό και τον δεξιό λοβό οι οποίοι συνδέονται με ένα κεντρικό τμήμα τον ισθμό.
Από τα κύτταρα του θυρεοειδούς παράγονται οι θυρεοειδικές ορμόνες θυροξίνη(Τ4)και τριιωδοθυρονίνη (Τ3) κάτω από την επίδραση της θυρεοτροπίνης (TSH) που εκκρίνεται από την υπόφυση.
Οι σημαντικότερες διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς είναι ο υποθυρεοειδισμός και ο υπερθυρεοειδισμός. Ο υποθυρεοειδισμός είναι το κλινικό και βιοχημικό σύνδρομο που προκύπτει από την έλλειψη των θυρεοειδικών ορμονών με αποτέλεσμα την επιβράδυνση των μεταβολικών λειτουργιών.
Το συχνότερο αίτια υποθυρεοειδισμού είναι η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (Θ.Hashimoto) τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες. Συνοδεύεται από την παρουσία υψηλών τίτλων αντιμικροσωμιακών και αντιθυρεοσφαιρινικών αντισωμάτων.
Διατροφικές οδηγίες για τη νόσο Hashimoto
Η διατροφή φαίνεται να παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στην πρόληψη, όσο και στην θεραπεία μιας πληθώρας ασθενειών. Βοηθητική φαίνεται να είναι η δράση της διατροφής μας και στην βελτίωση της θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Ας δούμε λοιπόν ποια είναι αυτά τα συστατικά της τροφής που μπορούν να βοηθήσουν στην ομαλότερη εξέλιξη της νόσου.
- Σελήνιο
Πληθώρα μελετών έχει δείξει ότι τα άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό ευνοούνται από την κατανάλωση συμπληρωμάτων σεληνίου (Se).Φαίνεται ότι η κατανάλωση συμπληρωμάτων Se, ανεξάρτητα από το εάν υπάρχει έλλειψη αυτού στον οργανισμό ή όχι, βελτιώνουν τη λειτουργία του θυρεοειδούς και βοηθούν στην μείωση της ποσότητας των αντισωμάτων της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης. Αντισωμάτων που εμφανίζονται σε μεγάλο βαθμό στα άτομα με θυρεοειδίτιδα Hashimoto.Το σελήνιο είναι ένα θρεπτικό συστατικό που υπάρχει σε αρκετές τροφές, όπως το κρέας, τα εντόσθια, τα δημητριακά, τα οστρακοειδή, τα ψάρια και τα καρύδια Βραζιλίας, με τα τελευταία να αποτελούν μια εξαιρετική πηγή σεληνίου.
- Βιταμίνη D
Η έλλειψη βιταμίνη D σχετίζεται με μια σειρά αυτοάνοσων νοσημάτων. Μεταξύ αυτών βρίσκονται και αυτοάνοσες θυρεοειδικές ασθένειες, όπως η νόσος Hashimoto.Έχει φανεί λοιπόν ότι έλλειψη βιταμίνης D αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης θυρεοειδίτιδας Hashimoto, αλλά και ότι συμπληρώματα αυτής της βιταμίνης βοηθούν στην καλύτερη εξέλιξη της νόσου, αφού φαίνεται ότι ρίχνουν τα επίπεδα των αντισωμάτων της θυρεοσφαιρίνης και της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης.Καλές πηγές βιταμίνης D αποτελούν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα λιπαρά ψάρια (π.χ. ρέγκα, σολομός, τόνος, σαρδέλες), τα αυγά, το συκώτι, το βοδινό και το μοσχάρι.
- Bιταμίνη B12, Σίδηρος
Έχει φανεί ότι στα άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό η πιθανότητα εμφάνισης έλλειψης βιταμίνης Β12 και σιδήρου είναι αυξημένη. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί προσοχή στην διατροφή στα άτομα με θυρεοειδίτιδα Hashimoto που πάσχουν και από υποθυρεοειδισμό, ώστε να καταναλώνονται τρόφιμα που αποτελούν καλές πηγές βιταμίνης Β12 και σιδήρου.Καλές πηγές βιταμίνης Β12 αποτελούν το κρέας, τα προϊόντα κρέατος, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αυγά και τα οστρακοειδή (κυρίως μύδια και στρείδια). Καλές πηγές σιδήρου αποτελούν επίσης το κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά.
- Βιταμίνη Β6, Φυλλικό Οξύ
Στα άτομα που εμφανίζουν υποθυρεοειδισμό είναι συχνό φαινόμενο τα επίπεδα ομοκυστεϊνης να είναι ιδιαίτερα αυξημένα. Τα αυξημένα αυτά επίπεδα φαίνεται να σχετίζονται με μειωμένα επίπεδα βιταμινών Β6 και Β12, καθώς και φυλλικού οξέος.Έτσι λοιπόν τα άτομα με θυρεοειδίτιδα Hashimoto, που πάσχουν και από υποθυρεοειδισμό είναι καλό να προσέχουν την διατροφή τους ώστε να προσλαμβάνουν επαρκείς ποσότητες αυτών των βιταμινών.
- Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο(καφές, τσάι, κακάο, σπανάκι, μαρούλι, όσπρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, καλαμπόκι, φασόλια και μπιζέλια, καρότο κ.ά.) είναι από τα πιο χρήσιμα στοιχεία για το σώμα και συμμετέχει σε πολλές χημικές και μεταβολικές διαδικασίες. Σε άτομα με υποθυρεοειδισμό χρήζει ιδιαίτερης σημασίας καθώς φαίνεται να μειώνει τη φλεγμονή.
- Γλουτένη
Από πληθώρα μελετών έχει φανεί ότι υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ της θυρεοειδίτιδας Hashimoto και της δυσανεξίας στη γλουτένη. Φαίνεται ότι η γλουτένη σε πολλές περιπτώσεις πυροδοτεί επιθέσεις εναντίον του θυρεοειδούς στα άτομα που πάσχουν από θυρεοειδίτιδα Hashimoto.Καλό θα είναι επομένως άτομα που πάσχουν από τη θυρεοειδίτιδα Hashimoto να ακολουθούν μια δίαιτα περιορισμένης γλουτένης, χωρίς βεβαία να είναι απαραίτητο να την αποκλείσουν εντελώς από την διατροφή τους.Η γλουτένη βρίσκεται σε μεγάλο ποσοστό στο σιτάρι, τη σίκαλη, το κριθάρι και τη βρώμη ενώ σε πιο μικρό ποσοστό περιέχεται στα άλευρα ζέας. Από την άλλη μπορούν να καταναλώνονται άφοβα το ρύζι, το καλαμπόκι, η πατάτα, το κινόα και το φαγόπυρο, τα οποία είτε είναι ελεύθερα γλουτένης, είτε περιέχουν γλουτένη η οποία δεν είναι όμως τοξική. Καλό είναι επομένως το σιτάρι, η σίκαλη, το κριθάρι και η βρώμη να αποφεύγονται και να αντικαθίστανται από προϊόντα που περιέχουν μικρότερες ποσότητες γλουτένης ή είναι ελεύθερα γλουτένης.
- Προβιοτικά
Τα προβιοτικά βοηθούν στην υποστήριξη της υγείας του εντέρου και μειώνουν τη φλεγμονή, γεγονός που βοηθάει και στη ρύθμιση του θυρεοειδή.
- Ω3 Λιπαρά Οξέα
Η μείωση της φλεγμονής και η υποστήριξη των αντιοξειδωτικών μονοπατιών που προστατεύουν από τη βλάβη των ιστών του θυρεοειδούς και των υποστηρικτικών οργάνων, είναι καθοριστικής σημασίας για την υγεία.Η έλλειψη διαιτητικών ω3 μειώνει τις εκκρίσεις θυρεοειδικών ορμονών και παρεμποδίζει την κανονική λειτουργία του εγκεφάλου όπως η μνήμη και η γνωστική σκέψη.
- Άλλα διατροφικά στοιχεία
Τα θρεπτικά συστατικά χρώμιο(κρέας, δημητριακά, τυρί, μπαχαρικά, μανιτάρια, τσάι), κανέλα, άλφα λιποϊκό οξύ δείχνουν να έχουν θετικές επιδράσεις σε άτομα με υποθυρεοειδισμόμειώνοντας την αντίσταση στην ινσουλίνηπου παρουσιάζεται συχνά σε άτομα με Hashimoto. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να λαμβάνονται με τη διατροφή. Το άλφα λιποϊκό οξύ φαίνεται να συμβάλλει και στην ισορροπία των ορμονών.Η κανέλα συμβάλλει στη μείωση του οξειδωτικού στρες και της φλεγμονής.
- Τι πρέπει να αποφεύγουμε
Τρόφιμα τα οποία φαίνεται να δυσκολεύουν την λειτουργία του θυροειδούς και καλό θα είναι να αποφεύγονται αποτελούν το λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το σπανάκι, τα γογγύλια, τα φιστίκια, τα κουκουνάρια, τα προϊόντα σόγιας, τα ροδάκινα και τα αχλάδια.
Κωνστάντουρα Οδύσσεια
Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος, με ειδίκευση στην Ενδοκρινολογία – Παιδοενδοκρινολογία, μετεκπαιδεύτηκε στο Οxford Center for Diabetes Endocrinology and Metabolism-Radcliff Infirmary England
