Η μετάθεση της απόκτησης παιδιών στο μέλλον αποτελεί πλέον μία κοινωνική πραγματικότητα. Με τη βοήθεια της σύγχρονης επιστήμης γυναίκες χωρίς άμεση επιθυμία τεκνοποίησης μπορούν πλέον να αποθηκεύσουν τα υγιή και «νεανικά» τους ωάρια ώστε να τα χρησιμοποιήσουν αργότερα όταν αισθανθούν κοινωνικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά έτοιμες.
Τα «δεδομένα»
Κάθε γυναίκα γεννιέται με έναν συγκεκριμένο αριθμό ωαρίων (περίπου 1.000.000 – 2.500.000) και μόλις 300.000 – 400.000 από αυτά είναι διαθέσιμα κατά την έναρξη της εφηβείας. Κάθε μήνα μειώνονται τόσο σε αριθμό όσο και σε κυτταρική ακεραιότητα. Η βιολογική τους ηλικία συμβαδίζει με την ηλικία της γυναίκας και για αυτό μειώνεται η γονιμότητα της με την αύξηση της ηλικίας της.
Σε ποιες γυναίκες απευθύνεται;
- Γυναίκες οι οποίες πρόκειται να λάβουν θεραπεία λόγω κακοήθειας ή άλλου νοσήματος. Θεραπείες όπως χημειοθεραπεία και ακτινοβολία μπορούν να καταστρέψουν τα αποθέματα ωαρίων και να επηρεάσουν τη γονιμότητα.
- Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης.Ορισμένες μορφές πρόωρης εμμηνόπαυσης («πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια») έχουν κληρονομικό υπόβαθρο και έτσι οι γυναίκες αυτές μπορούν να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους πριν εξαντληθεί η ωοθηκική τους εφεδρεία.
- Γυναίκες οι οποίες πρόκειται να υποβληθούν σε διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης αλλά αρνούνται να καταψύξουν έμβρυα για θρησκευτικούς ή/και ηθικούς λόγους.
- Νεαρές γυναίκες οι οποίες επιθυμούν για κοινωνικούς, προσωπικούς και επαγγελματικούς λόγους να αναβάλλουν την τεκνοποίηση για αργότερα («socialfreezing»).
Ποια είναι η ιδανική ηλικία;
Σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, ιδανική ηλικία για τη συλλογή και κατάψυξη ωαρίων είναι μεταξύ 25 και 37 ετών. Σε ειδικές περιπτώσεις (π.χ. γυναίκες με διαγεγνωσμένη κακοήθεια ή ωοθηκική ανεπάρκεια) η κρυοσυντήρηση μπορεί να γίνει και νωρίτερα.
Η διαδικασία
- Ορμονική διέγερση ωοθηκών για περίπου 9 – 12 ημέρες με ενέσεις φαρμάκων ανάλογων με αυτά που χρησιμοποιούνται στην εξωσωματική γονιμοποίηση, ώστε να παραχθούν πολλαπλά ωάρια (10 έως 25)
- Μόλις τα ωάρια αποκτήσουν το κατάλληλο μέγεθος, γίνεται με τη βοήθεια υπερήχων και υπό ελαφρά αναισθησία («μέθη») η διακολπική αφαίρεση αυτών («ωοληψία»)
- Κρυοσυντήρηση με τη μέθοδο της υαλινοποίησης («vitrification») και αποθήκευση αυτών στους -196 °C
Όταν η γυναίκα επιθυμήσει τεκνοποίηση, ακολουθεί απόψυξη των ωαρίων, γονιμοποίηση αυτών στο εργαστήριο («εξωσωματική») με τη χρήση σπέρματος του συζύγου/συντρόφου (ή και δωρητή) και η μεταφορά των εμβρύων μέσα στη μήτρα («εμβρυομεταφορά»).
Οι κίνδυνοι
- Υπερδιέγερση των ωοθηκών λόγω της ορμονικής θεραπείας, με εμφάνιση ναυτίας, εμετών και κοιλιακού πόνου
- Τα γενικότερα μειονεκτήματα της εξωσωματικής γονιμοποίησης (πιθανότητα πολύδυμης κύησης και κατ’ επέκταση πρόωρου τοκετού, πραγματοποίησης καισαρικής τομής και γέννησης μωρού με υπολειπόμενο σωματικό βάρος).
Οι ορμόνες που χρησιμοποιούνται σήμερα θεωρούνται εξαιρετικά ασφαλείς και οι μέχρι τώρα μελέτες δεν καταδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, της μήτρας ή των ωοθηκών.
Τα αποτελέσματα
Τα ποσοστά επιβίωσης των ωαρίων μετά την απόψυξη είναι πάνω από 90% και περίπου το 75% αυτών θα γονιμοποιηθεί επιτυχώς.Τα ποσοστά εγκυμοσύνης κυμαίνονται από 30 – 60%, ανάλογα με την ηλικία της γυναίκας τη στιγμή της κρυοσυντήρησης.
Το συμπέρασμα
Η κατάψυξη ωαρίων αποτελεί επιλογή για τη σύγχρονη γυναίκα στο θέμα της μητρότητας και ένα δυνατό όπλο ενάντια στον χρόνο.
Θεοφάνης Σ. Στάθης
MD, MSc, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος – Χειρουργός Αναπαραγωγής, Εξειδίκευση στην Υπογονιμότητα & Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Lübeck, Γερμανία, Επιστημονικός Συνεργάτης «ΙΑΣΩ»
www.theofanisstathis.com, e-mail: fan_stathis@hotmail.com
