Σκολίωση είναι τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης με προεξάρχουσα την πλάγια κλίση. Συμβαίνει κυρίως κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης ενός παιδιού, λίγο πριν την εφηβεία.
Αν και η σκολίωση μπορεί να προκληθεί και από καταστάσεις όπως η εγκεφαλική παράλυση και η μυϊκή δυστροφία ή να οφείλεται σε ανατομικές ανωμαλίες από την γέννηση, τις περισσότερες φορές η αιτία της νόσου δεν είναι γνωστή (ιδιοπαθής σκολίωση). Οι περισσότερες περιπτώσεις σκολίωσης είναι ήπιες, ωστόσο κάποια παιδιά εμφανίζουν παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης που συνεχίζουν να εξελίσσονται μέχρι να μεγαλώσουν.
Η πιο συχνή μορφή σκολίωσης είναι η ιδιοπαθής (80%) και σε αυτήν την μορφή σκολίωσης περίπου 9 στα 10 παιδιά, που χρειάζονται κάποια θεραπεία, είναι κορίτσια. Η σοβαρής μορφής σκολίωση μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε αναπηρία. Μία πολύ σοβαρής μορφής παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης μπορεί να μειώσει το χώρο στο θώρακα, δυσκολεύοντας τη λειτουργία των πνευμόνων.
Τα κύρια συμπτώματα της σκολίωσης είναι η ασυμμετρία στους ώμους και στην μέση αλλά και ο ύβος στην πλάτη (καμπούρα). Ο πόνος δεν είναι συχνό σύμπτωμα στις μικρές ηλικίες και όταν υπάρχει θα πρέπει να διερευνάται διεξοδικά. Στους ενήλικες, κάποιες μορφές σκολίωσης, μπορεί να επιδεινωθούν σημαντικά και σε συνδυασμό με την οστεοπόρωση και την αρθρίτιδα να προκαλέσουν πόνο στην μέση και στα πόδια και σοβαρή αναπηρία.
Η διάγνωση της σκολίωσης γίνεται με την κλινική εξέταση και τις απλές ακτινογραφίες ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης. Σε κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις ίσως χρειαστούν και άλλες απεικονιστικές εξετάσεις, όπως μαγνητική τομογραφία (MRI) ή ακόμα και αξονική.
Η πρώτη εξέταση είναι ιδιαίτερα αναλυτική και μπορεί να διαρκέσει από 30 λεπτά έως και 1 ώρα. Δεν χρειάζεται κάποια ειδική προετοιμασία. Οι επανεξετάσεις είναι συνήθως μικρότερης διάρκειας και συνήθως συνδυάζονται με απεικονιστικό επανέλεγχο (απλή ακτινογραφία).
Τα παιδιά που παρουσιάζουν ήπια σκολίωση παρακολουθούνται συστηματικά με ακτινογραφίες για να ελεγχθεί αν η παραμόρφωση επιδεινώνεται. Σε πολλές περιπτώσεις, δεν θα χρειαστεί κάποια θεραπεία. Κάποια παιδιά θα χρειαστεί να φορέσουν κηδεμόνα για να σταματήσουν την επιδείνωση. Η συχνότητα και η διάρκεια της παρακολούθησης εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού και το ρυθμό επιδείνωσης της σκολίωσης (αν επιδεινώνεται). Μπορεί να είναι ανά 3μηνο έως ανά 2 χρόνια. Ένας πολύ μικρός αριθμός παιδιών με σκολίωση ίσως χρειαστεί χειρουργική διόρθωση με σπονδυλοδεσία.
Τα χειρουργεία της σπονδυλικής στήλης θα πρέπει να γίνονται μόνο από εξειδικευμένους γιατρούς στη χειρουργική της σπονδυλικής στήλης. Το ίδιο ισχύει και για την παρακολούθηση και καθοδήγηση των ασθενών με οποιαδήποτε πάθηση της σπονδυλικής στήλης.
Κωνσταντίνος Α. Σταραντζής
Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης, Διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής του τμήματος Χειρουργικής της Σπονδυλικής στήλης και Σκολίωσης της Osteon Orthopedic & Spine Clinic (www.osteon.gr). Διαθέτει μεγάλη εμπειρία στην χειρουργική της σπονδυλικής στήλης αφού έχει εκπαιδευτεί με προγράμματα υποτροφίας (Fellowships) σε κορυφαία κέντρα του εξωτερικού στην συγκεκριμένη υποειδικότητα και επιπλέον διαθέτει πολυετή εμπειρία ως Διευθυντής Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης και Σκολίωσης στο βρετανικό NHS. Είναι πιστοποιημένος χρήστης της τεχνολογίας ρομποτικής πλοήγησης Excelsius GPSä.
www.starantzis.com, info@osteon.gr
