Η πρώτη εξωσωματική γονιμοποίηση το 1978 πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια ενός φυσικού κύκλου, δηλαδή με τη λήψη δηλαδή του ωαρίου που αναπτύχθηκε φυσιολογικά. Με την πάροδο των ετών η μέθοδος αυτή εγκαταλείφθηκε και μετεξελίχθηκε στην κλασική εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF), όπου με τη χρήση φαρμάκων επιτυγχάνεται πολλαπλή παραγωγή ωαρίων. Η πιθανότητα του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS) και η σύγχρονη παγκόσμια τάση για τη μεταφορά ενός και μόνο εμβρύου (SET) καθιστούν το συνδυασμό φυσικού κύκλου και εξωσωματικής (Natural cycle IVF) μια ενδιαφέρουσα εναλλακτική πρόταση.
Τι είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση σε φυσικό κύκλο
Φυσικός κύκλος εξωσωματικής είναι η θεραπεία κατά την οποία γίνεται συλλογή ενός και μόνο ωαρίου από την ωοθήκη χωρίς την προηγούμενη χορήγηση ορμονικών φαρμάκων διέγερσης. Η ανάπτυξη του ωοθυλακίου παρακολουθείται με υπερηχογράφημα και όταν κρίνεται πως το ωάριο έχει ωριμάσει προγραμματίζεται η συλλογή του. Το ωάριο ανευρίσκεται στο 80% των περιπτώσεων και ακολουθεί η μικρογονιμοποίησή του (ICSI) με σπερματοζωάριο του συντρόφου ή του δότη. Εφόσον το ωάριο γονιμοποιηθεί (80% πιθανότητες) και γίνει κυτταρική διαίρεση του του εμβρύου, μεταφέρεται στη μήτρα υπό μορφή εμβρύου 4-8 κυττάρων ή ως βλαστοκύστη. Επίσης υπάρχει η δυνατότητα με τη χρήση χαμηλής δόσης φαρμάκων να λαμβάνουμε περισσότερα από ένα ωάρια (τροποποιημένος φυσικός κύκλος).
Σε ποιες γυναίκες εφαρμόζεται
Η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο θεωρητικά εφαρμόζεται σε κάθε γυναίκα. Πρακτικά διαχωρίζονται σε δύο ομάδες:
Η πρώτη κατηγορία είναι γυναίκες κάτω των 35 ετών, με φυσιολογικό εμμηνορρυσιακό κύκλο, που πληρούν τα κριτήρια για εξωσωματική γονιμοποίηση. Οι γυναίκες αυτής της κατηγορίας εφόσον δεν επιθυμούν ή δεν δύνανται να υποβληθούν σε ορμονική διέγερση και εξωσωματική γονιμοποίηση, μπορούν να ενταχθούν σε πρόγραμμα εξωσωματικής σε φυσικό κύκλο.
Μια δεύτερη κατηγορία αποτελούν οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί ανεπιτυχώς σε μεγάλο αριθμό προσπαθειών εξωσωματικής, αλλά παρά τη μεγάλη δόση ορμονών δεν ανταποκρίνονται στη θεραπεία και παράγουν ελάχιστα ωάρια (poor responders). Οι γυναίκες αυτής της κατηγορίας, πριν καταφύγουν στη μέθοδο της εξωσωματικής με δωρεά ωαρίων, μπορούν να προσπαθήσουν με το δικό τους φυσικά παραγόμενο ωάριο.
Τα πλεονεκτήματα του φυσικού κύκλου
– Καμία λήψη ορμονών για τη διέγερση των ωοθηκών
– Αποφυγή συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών
– Μηδαμινή πιθανότητα πολύδυμων κυήσεων
– Συλλογή και κατάψυξη ωαρίων και εμβρύων για μελλοντική χρήση
– Ανάκτηση της χαμένης αυτοπεποίθησης
– Μικρότερο κόστος
Ποσοστά επιτυχίας
Οι πιθανότητες κύησης ανά γυναίκα που θα επιλέξει αυτή τη θεραπεία σήμερα κυμαίνονται μεταξύ 10%-15%, ενώ ανά εμβρυομεταφορά το ποσοστό μπορεί να φτάσει και το 50% (καθώς δεν είναι εφικτό όλες οι γυναίκες να φτάσουν σε εμβρυομεταφορά). Όταν το πρόβλημα υπάρχει μόνο στον ανδρικό παράγοντα τα ποσοστά είναι αρκετά υψηλά. Επίσης έπειτα από τέσσερις συνεχόμενους κύκλους εξωσωματικής σε φυσικό κύκλο, το αθροιστικό ποσοστό κύησης μπορεί να ξεπεράσει το 35%. Συμπερασματικά η εξωσωματική σε φυσικό κύκλο έχει ποσοστά επιτυχίας χαμηλότερα από τις προσπάθειες εξωσωματικής με φάρμακα, αλλά ειναι ιδανική επιλογή για γυναίκες με φτωχή ανταπόκριση στη διέγερση των ωοθηκών ακόμη και με μεγάλες δόσεις φαρμάκων.
Ηλίας Γάτος
Χειρουργός Γυναικολόγος – Μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και την ενδοσκοπική χειρουργική. Επιστημονικός Διευθυντής ΕΜΒΙΟ medical center
embio.com.gr, eliasgatos.gr, e-mail: gatos@embio.com.gr
