Η ωχρά κηλίδα είναι το κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδή χιτώνα, ένα λεπτό στρώμα φωτοευαίσθητων νευρικών κυττάρων και ινών που βρίσκεται στο πίσω μέρος του οφθαλμού.
Η ωχρά είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση και μας επιτρέπει να βλέπουμε με μεγάλη ευκρίνεια έτσι ώστε να αντιλαμβανόμαστε τις λεπτομέρειες της εικόνας. Για καθημερινές δραστηριότητες όπως το διάβασμα, την οδήγηση, ακόμα και για την αναγνώριση προσώπων, είναι υπεύθυνη η ωχρά κηλίδα. Σε περίπτωση που υπάρχει κάποια αλλοίωση στην περιοχή της ωχράς, μπορεί να προκληθεί σοβαρή μείωση της όρασης. Οι δύο πιο διαδεδομένες παθήσεις της ωχράς είναι η ηλικιακή εκφύλιση(ΗΕΩ) και το διαβητικό οίδημα της ωχράς.
Οι δύο μορφές ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς είναι η ξηρή μορφή και η υγρή μορφή. Η ξηρή μορφή είναι η πιο διαδεδομένη (80-90% των περιπτώσεων) και λιγότερο επικίνδυνη μορφή ΗΕΩ. Αν και λιγότερο συχνή, η υγρή μορφή είναι υπεύθυνη για το 90% των περιπτώσεων σοβαρής απώλειας όρασης. Η υγρή μορφή ονομάζεται έτσι γιατί χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη παθολογικών νεοαγγείων κάτω από την ωχρά. Τα νεοαγγεία αυτά είναι κακής ποιότητας και εύθραυστα, με αποτέλεσμα να υπάρχει διαρροή υγρών και αίματος. Αυτή η διαρροή δημιουργεί αλλοιώσεις οι οποίες καταστρέφουν τα νευρικά φωτοευαίσθητα κύτταρα της ωχράς και έχουν σαν τελικό αποτέλεσμα την απώλεια της κεντρικής όρασης. Εκτιμάται ότι η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς μπορεί να έχει κληρονομικό χαρακτήρα. Γι’ αυτό το λόγο και επειδή η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση είναι πολύ σημαντική για την καλή πορεία της νόσου, η Αμερικάνικη Ακαδημία Οφθαλμολογίας συνιστά σε άτομα με συγγενείς που υποφέρουν από ΗΕΩ να κάνουν έλεγχο αμφιβληστροειδούς κάθε δύο χρόνια.
Όσον αφορά τον διαβήτη, είναι μια συχνή νόσος που αφορά όλες τις ηλικίες. Μια από τις συνέπειές της είναι και η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (Δ.Α.), δηλ. η προσβολή του αμφιβληστροειδούς, με την μορφή της αλλοίωσης των αγγείων λόγω του υψηλού σακχάρου στο αίμα. Δεν υπάρχουν συμπτώματα στα αρχικά στάδια, ενώ αν δεν διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως, οι συνέπειες για την όρασή μας μπορεί να είναι πολύ σοβαρές. Η Δ.Α. είναι από τις πλέον ύπουλες ασθένειες. Η όραση μπορεί να μην μεταβληθεί μέχρι που η Δ.Α. να εξελιχθεί σε πιο προχωρημένα στάδια.Τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν υπάρξει οίδημα στην ωχρά ή αιμορραγία του υαλώδους με απώλεια οράσεως. Η βυθοσκόπηση (ή οφθαλμοσκόπηση) μέσω διαστολής της κόρης των ματιών είναι η βασική εξέταση που πρέπει να κάνει συχνά ο διαβητικός ασθενής.
Επανάσταση στην θεραπεία και των δύο αυτών παθήσεων της ωχράς αποτελούν τα καινούργια ενέσιμα φάρμακα (antiVEGF) που στοχεύουν στην μείωση της αγγειογέννεσης, που αποδείχτηκε ότι είναι ο κοινός παρονομαστής και στις δύο παθήσεις. Μπορούμε έτσι για πρώτη φορά όχι μόνο να σταματήσουμε την εξέλιξή τους αλλά και να επαναφέρουμε μέρος της χαμένης όρασης των ασθενών μας. Οι ενέσεις πρέπει να γίνονται από ειδικό οφθαλμίατρο σε κατάλληλο χειρουργικό χώρο για την αποφυγή επιπλοκών.
Δήμος Κανιούρας
Επιστημονικός υπεύθυνος τμήματος Αμφιβληστροειδούς και Ωχράς-Οφθαλμολογική Μονάδα Ημερήσιας Νοσηλείας “Diathlasis”- Θεσσαλονίκη
Γενικός Γραμματέας Οφθαλμολογικής Εταιρείας Βορείου Ελλάδος
Τ.Επιστημονικός υπεύθυνος τμήματος Αμφιβληστροειδούς Οφθαλμολογικής Κλινικής 424 Στρατιωτικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης
Εξειδικεύεται στη διάγνωση, στη θεραπεία και φροντίδα ασθενών με παθήσεις του αμφιβληστροειδούς, όπως η εκφύλιση της ωχράς κηλίδος, η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, οι αγγειακές και οι φλεγμονώδεις οφθαλμικές παθήσεις.
