Η επιβίωση των καρκινοπαθών βελτιώθηκε σημαντικά την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία. Σύμφωνα με τα δεδομένα, της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας (American Cancer Society), οι θάνατοι από καρκίνο στις ΗΠΑ και στα δύο φύλα, μειώθηκαν κατά 27% από το 1991 – 2016. Η μείωση αυτή μεταφράζεται σε περίπου 1,5% ανά έτος και 2,6 εκατομμύρια λιγότερους θανάτους από το 1991 έως το 2016.
Σήμερα, οι δύο από τους τρεις ασθενείς με καρκίνο ζουν περισσότερα από πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση. Περισσότεροι από 15,5 εκατομμύρια ενήλικοι και παιδιά με ιστορικό καρκίνου επιβιώνουν σήμερα μόνο στις ΗΠΑ.
Που οφείλεται όμως αυτή η σημαντική μείωση των θανάτων; Μπορούν αυτά τα ποσοστά να βελτιωθούν;
Οι βασικοί παράγοντες βελτίωσης της επιβίωσης είναι η πρόληψη, και οι νέες θεραπευτικές μέθοδοι.
Σχετικά με την πρόληψη πρέπει να τονισθεί ότι 30 – 50% των καρκίνων μπορεί να προληφθούν με την βελτίωση του τρόπου ζωής. Ένα σημαντικό ποσοστό των καρκίνων, που αγγίζει το 40%, μπορεί να αποφευχθεί ή να θεραπευθεί με την πρόληψη (Π.Ο.Υ, 2017). Η αντικαπνιστική εκστρατεία και η εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου, μείωσε το κάπνισμα και την θνησιμότητα από καρκίνους, που σχετίζονται με αυτό (καρκίνοι πνεύμονα, κεφαλής και τραχήλου, ουροδόχου κύστεως, μαστού κ.ά). Η σωστή διατροφή, με την μεγαλύτερη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, η άσκηση, η αποφυγή του οινοπνεύματος και ο έλεγχος του σωματικού βάρους αποτελούν σημαντικούς παράγοντες βελτίωσης της επιβίωσης ακόμη και των πασχόντων από καρκίνο.
Οι νέες θεραπείες όπως οι θεραπείες με κυτταρικό στόχο και η ανοσοθεραπεία συμβάλουν σημαντικά στην εξατομίκευση της αντιμετώπισης και την βελτίωση της επιβίωσης.
Η βαθύτερη γνώση της βιολογίας και της γενετικής του καρκίνου οδήγησαν στην ανάπτυξη νέων μεθόδων θεραπείας. Έτσι έγινε πλέον κατανοητό ότι ο κάθε καρκίνος, ακόμη και του ίδιου οργάνου, έχει την δική του «γενετική ταυτότητα» και επομένως ο κάθε ασθενής έχει τον «δικό του» καρκίνο.
Μέχρι πρόσφατα οι ασθενείς με τον ίδιο τύπο και το ίδιο στάδιο καρκίνου αντιμετωπιζόντουσαν με χημειοθεραπεία. Νέα «έξυπνα» φάρμακα, που στοχεύουν συγκεκριμένους κυτταρικούς στόχους, συνήθως μεταλλαγές γονιδίων, ιδιαίτερα δραστικά με λιγότερες παρενέργειες από την καθιερωμένη χημειοθεραπεία, άλλαξαν την φυσική ιστορία και την επιβίωση ορισμένων τουλάχιστον νεοπλασμάτων όπως το μελάνωμα και οι καρκίνοι του πνεύμονα και του μαστού. Ελπίδα για το μέλλον είναι η ανάπτυξη θεραπειών κομμένων και ραμμένων στα μέτρα του κάθε ασθενούς.
Η ανοσοθεραπεία είναι μία νέα καινοτόμος θεραπευτική προσέγγιση, που βασίζεται στη διέγερση του ανοσοποιητικού συστήματος για την επίθεση και την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Εφαρμόζεται τα τελευταία 3-4 χρόνια με μεγάλη επιτυχία σε ορισμένα νεοπλάσματα όπως το μελάνωμα, ο καρκίνος πνεύμονα κ.α.
Το ιστορικό ποσοστό πενταετούς επιβίωσης του μεταστατικού μελανώματος π.χ. ήταν 15% έως 20%. Με την ανοσοθεραπεία η πενταετής επιβίωση διαμορφώνεται στο 35-40% και η τριετής στο 60%”.
Στην ερώτηση αν θα βρεθεί ποτέ το φάρμακο για τον καρκίνο, η απάντηση είναι ΟΧΙ. Οι νέες όμως θεραπείες μαζί με την πρόληψη αλλάζουν σημαντικά την επιβίωση και αποτελούν ελπίδα για το μέλλον
Δρ Χρήστος Πανόπουλος
Παθολόγος – Ογκολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής Ογκολογικού Τμήματος Ευρωκλινικής Αθηνών, τ. Διευθυντής Β’ Ογκολογικής Κλινικής Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας»
