Ένας νέος τρόπος επεξεργασίας του DNA θα μπορούσε να διορθώσει το 89% των σφαλμάτων του που προκαλούν γενετικές ασθένειες, λένε Αμερικανοί επιστήμονες.
Η νέα τεχνική, που ονομάζεται «prime editing», έχει περιγραφεί ως «επεξεργαστής κειμένου της γενετικής» που μπορεί να ξαναγράψει με ακρίβεια τον γενετικό κώδικα. Έχει χρησιμοποιηθεί για τη διόρθωση μεταλλάξεων στο εργαστήριο, συμπεριλαμβανομένων αυτών που προκαλούν δρεπανοκυτταρική αναιμία.
Η ομάδα του Broad Institute του ΜΙΤ που τη δημιούργησε λέει ότι είναι «πολύ ευπροσάρμοστη και ακριβής», αλλά τονίζει ότι η έρευνα μόλις άρχισε.
Το prime editing είναι η πιο πρόσφατη πρόοδος στον τομέα της επεξεργασίας γονιδίων, η οποία αναπτύσσεται με απίστευτο ρυθμό. Το DNA είναι το εγχειρίδιο οδηγιών για την κατασκευή και λειτουργία του σώματός μας. Είναι σχεδόν σε κάθε κύτταρο μας. Η δυνατότητα τροποποίησης του DNA μέσω της επεξεργασίας των γονιδίων μετασχηματίζει ήδη την επιστημονική έρευνα, υπόσχεται να φέρει επανάσταση στην ιατρική και να θέτει σοβαρά ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα, ειδικά μετά τη γέννηση μωρών που είχαν υποστεί γονιδιακή επεξεργασία για προστασία από τον ιό HIV – μια επέμβαση που προκάλεσε την κατακραυγή της επιστημονικής κοινότητας αλλά και την αντίδραση των αρχών.
Σύμφωνα με τη μελέτη για τη νέα τεχνική, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature, με το prime editing έγινε δυνατό να εισαχθούν με ακρίβεια ή να διαγραφούν τμήματα του DNA, καθώς να διορθωθεί ένα μόνο «γράμμα» από τα τρία δισεκατομμύρια που αποτελούν τον ανθρώπινο γενετικό κώδικα.
Ένας από τους ερευνητές, ο Δρ David Liu, δήλωσε: «Σκεφτείτε το ως επεξεργαστή κειμένου, ικανό να αναζητήσει στοχευμένες αλληλουχίες DNA και να τις αντικαταστήσει με ακρίβεια».
Τα θεμελιώδη δομικά στοιχεία του DNA είναι οι τέσσερις βάσεις -αδενίνη, κυτοσίνη, γουανίνη και θυμίνη- που είναι κοινά γνωστές με τα αντίστοιχα γράμματα τους: A, C, G και T. Τρία δισεκατομμύρια από αυτά τα γράμματα αποτελούν το πλήρες εγχειρίδιο για την δημιουργία και τη διατήρηση του ανθρώπινου σώματος, αλλά φαινομενικά μικροσκοπικά σφάλματα μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες: Μία μετάλλαξη που μετέτρεψε ένα συγκεκριμένο Α σε Τ έχει σαν αποτέλεσμα την πιο κοινή μορφή δρεπανοκυτταρικής αναιμίας. Ή η ασθένεια Tay-Sachs, μια σπάνια και θανατηφόρα νευρική πάθηση, προκαλείται συχνά από την προσθήκη τεσσάρων επιπλέον γραμμάτων στον γενετικό κώδικα.
Το prime editing χρησιμοποιήθηκε για να διορθώσει και τα δύο γενετικά σφάλματα σε πειράματα σε ανθρώπινα κύτταρα στο εργαστήριο. Υπάρχουν περίπου 75.000 διαφορετικές μεταλλάξεις που μπορεί να προκαλέσουν ασθένειες στους ανθρώπους. Ο Δρ Liu εκτιμά ότι με το prime editing θα έχουμε τη δυνατότητα να διορθώσουμε το 89% εξ αυτών.
«To prime editing είναι η αρχή και όχι το τέλος μιας μακροχρόνιας προσπάθειας για να είμαστε σε θέση να κάνουμε οποιαδήποτε αλλαγή στο DNA», δήλωσε ο Δρ Liu.
