Οι ετικέτες στα τρόφιμα μας βοηθούν να ενημερωθούμε προτού επιλέξουμε κάποιο από αυτά και αποφασίσουμε αν θα το συμπεριλάβουμε στη διατροφή μας. Εκτός από την ονομασία του προϊόντος, όλες οι ετικέτες θα πρέπει να αναγράφουν τα συστατικά, την ημερομηνία λήξης, τα πρόσθετα με το γράμμα Ε και αριθμούς, και πληροφορίες για τις θρεπτικές ουσίες που περιέχει.
Διατροφικά Στοιχεία. Οι πληροφορίες αφορούν την ενέργεια, τις πρωτεΐνες, τα λίπη, τους υδατάνθρακες, τις φυτικές ίνες, τα άλατα, τα σάκχαρα, τις βιταμίνες και τα μέταλλα και, συνήθως, αναφέρονται σε αναλογίες που αντιστοιχούν στην ποσότητα των 100 γραμμαρίων.
Χημικά πρόσθετα – «E». Τα πρόσθετα χημικά χρησιμοποιούνται κυρίως για να προσδώσουν καλύτερη γεύση, χρώμα ή άρωμα στα τρόφιμα ή μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.
Ο κωδικός «E» έχει θεσπιστεί από την E.E. για να δηλώνει την ύπαρξη ενός εγκεκριμένου χημικού προσθέτου (χρωστικές, συντηρητικά, αντιοξειδωτικά, σταθεροποιητές). Λόγω της ύπαρξης πάρα πολλών ειδών εγκεκριμένων χημικών προσθέτων, κάθε φορά δίπλα στο «E» αναγράφεται και ένας αριθμός, που προσδιορίζει επακριβώς για ποιο είδος χημικού προσθέτου πρόκειται: π.χ. «E45», «E21», «E112». Παρόλο που τα «E» είναι εγκεκριμένα από την E.E., καλό είναι να αποφεύγονται, καθώς όσο περισσότερα αναγράφονται στην ετικέτα ενός τροφίμου, τόσο λιγότερο «φυσικό» το καθιστούν.
Εάν στη συσκευασία του προϊόντος συναντήσετε το γράμμα Ε, ακολουθούμενο από ένα τριψήφιο νούμερο, τότε πρέπει να γνωρίζετε ότι τα νούμερα:
Από 100 έως 199 αφορούν χρωστικές ουσίες.
Από 200 έως 299 αφορούν συντηρητικά.
Από 300 έως 399 αφορούν αντιοξειδωτικά.
Από 400 έως 499 αφορούν σταθεροποιητές.
Συστατικά: Τα τρόφιμα πρέπει να έχουν στην ετικέτα μια λίστα με τα συστατικά που περιέχουν. Οι ετικέτες των τροφίμων πρέπει να γράφουν τα συστατικά των προϊόντων με σειρά βάρους, συστατικό που περιέχεται στη μεγαλύτερη ποσότητα αναγράφεται πρώτο. Το συστατικό που περιέχεται στη μικρότερη ποσότητα αναγράφεται τελευταίο. Οπότε για να αποφύγετε τα πολλά λιπαρά ή τα κεκορεσμένα λιπαρά οξέα, περιορίστε την χρήση των προϊόντων που αναγράφουν λίπος ή λάδι πρώτα, ή που αναγράφουν πολλά λιπαρά ή συστατικά λαδιού.
Στον κατάλογο των συστατικών θα πρέπει επίσης υποχρεωτικά να αναγράφονται τα πιθανά αλλεργιογόνα, καθώς και ουσίες που προέρχονται από Γενετικά Τροποποιημένους Οργανισμούς (ΓΤΟ). Στους ΓΤΟ το γενετικό τους υλικό έχει τροποποιηθεί τεχνητά, μεταφέροντας κάποια μεμονωμένα γονίδια με επιθυμητά χαρακτηριστικά για τα τρόφιμα ή τις καλλιέργειες. Στα τρόφιμα στα οποία η γενετική τροποποίηση του προϊόντος υπερβαίνει σε ποσοστό το 0,9% η σήμανση είναι υποχρεωτική, όχι όμως στην περίπτωση που η τροφή του ζώου έχει παραχθεί από ΓΤΟ. Όλα τα συστατικά που προέρχονται από ΓΤΟ πρέπει να αναφέρονται στον κατάλογο των συστατικών με τη γενική σήμανση «Γενετικά τροποποιημένο», «Περιέχει ή προέρχεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς» ή/και «Αυτό το προϊόν παράγεται από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς».
Τι σημαίνει
Ελεύθερο θερμίδων ή χωρίς θερμίδες: Τα τρόφιμα αυτά έχουν λιγότερο από 5 θερμίδες ανά μερίδα.
Χωρίς λίπος ή ελεύθερα λίπους, χωρίς προστιθέμενο λίπος και μηδενικό λίπος: Τα τρόφιμα αυτά περιέχουν περίπου 0.5 g λίπους ανά μερίδα.
Ελεύθερα χοληστερόλης ή χωρίς χοληστερόλη: Στα τρόφιμα αυτά υπάρχουν λιγότερα από 2 mg χοληστερόλης, ενώ θα πρέπει επίσης να περιέχουν λιγότερα από 2 g κορεσμένου λίπους ανά μερίδα.
Τρόφιμα φτωχά σε άλατα νατρίου: Ενδείκνυται για δίαιτες φτωχές σε αλάτι. Η κατανάλωση μιας συγκεκριμένης ποσότητας των προϊόντων αυτών σας δίνει τη μισή ποσότητα νατρίου από ότι το κανονικό προϊόν.
Ανάλατα ή χωρίς επιπρόσθετο αλάτι: Δεν έχει προστεθεί αλάτι στα τρόφιμα αυτά.
Προϊόντα μειωμένων θερμίδων, λίπους, χοληστερόλης ή νατρίου: Το τρόφιμο έχει τουλάχιστον 25% λιγότερο λίπος, χοληστερόλη, θερμίδες ή νάτριο από το αντίστοιχο κανονικό τρόφιμο.
Προϊόντα διαίτης: Τα προϊόντα αυτά είναι είτε χαμηλής είτε μειωμένης περιεκτικότητας σε θερμίδες ή να προορίζονται για κάποια άλλη ειδική χρήση σε ένα διαιτολόγιο.
Προϊόντα light: Αυτό σημαίνει ότι το τρόφιμο έχει 1/3 λιγότερες θερμίδες ή 1/2 λιγότερο λίπος ή 1/2 λιγότερο νάτριο απ’ ότι το κανονικό τρόφιμο.
Διάρκεια ζωής: Ο χρόνος ζωής των προϊόντων, δηλαδή η ημερομηνία μέχρι την οποία ένα τρόφιμο διατηρεί τις ιδιαίτερες ιδιότητές του και είναι ασφαλής η χρήση του σε ενδεδειγμένες συνθήκες συντήρησης, αποτελεί υποχρεωτικό πεδίο επισήμανσης.
Η φράση «Ανάλωση μέχρι» χρησιμοποιείται για τρόφιμα τα οποία από μικροβιολογική άποψη είναι ευαλλοίωτα και η κατανάλωσή τους μετά το πέρας της ημερομηνίας που αναγράφεται ενδέχεται να αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, όπως τροφική δηλητηρίαση. Όλα τα συσκευασμένα νωπά προϊόντα φέρουν αυτή την ημερομηνία λήξης.
H φράση «Ανάλωση κατά προτίμηση πριν από το τέλος» χρησιμοποιείται κυρίως σε τρόφιμα που μπορούν να διατηρηθούν περισσότερο καιρό (κονσέρβες, δημητριακά, μπαχαρικά κ.α.), και τα οποία μετά το πέρας της αναγραφόμενης ημερομηνίας μπορεί να υποβαθμιστούν ποιοτικά (αλλοίωση γεύσης και υφής), αλλά συνήθως δεν είναι επικίνδυνα για την υγεία.
Συνθήκες συντήρησης και οδηγίες χρήσης: Η κατανάλωση των τροφίμων πριν την αναγραφόμενη ημερομηνία λήξης από μόνη της δεν εξασφαλίζει την ασφάλεια των καταναλωτών, καθώς οι μη κατάλληλες συνθήκες συντήρησής του μπορεί να το καταστήσουν επικίνδυνο πριν από την προτεινόμενη ημερομηνία. Για το λόγο αυτό αναγράφονται οδηγίες για την ασφαλή συντήρηση των προϊόντων π.χ. «διατηρείται στους 0-3 °C» ή «διατηρείται σε δροσερό και ξηρό μέρος», «μετά το άνοιγμά του φυλάσσεται στο ψυγείο για 3-4 ημέρες» κ.τ.λ.
Σήμανση προϊόντος ως βιολογικού: Η χρήση της λέξης «βιολογικό» στις ετικέτες των τροφίμων ρυθμίζεται αυστηρά από τη νομοθεσία της ΕΕ. Επιτρέπεται μόνον εφόσον παραπέμπει σε ειδικές μεθόδους παραγωγής τροφίμων, οι οποίες τηρούν υψηλά πρότυπα προστασίας του περιβάλλοντος και καλής μεταχείρισης των ζώων. Οι παραγωγοί που πληρούν τους απαιτούμενους όρους μπορούν να χρησιμοποιούν το ευρωπαϊκό λογότυπο «Βιολογική γεωργία-Σύστημα ελέγχου ΕΚ». Σημειώνεται ότι τα τρόφιμα μπορούν να σημαίνονται ως βιολογικά, μόνον εφόσον τουλάχιστον το 95% των γεωργικών συστατικών τους είναι βιολογικά.
