Η σαλπιγγογραφία αποτελεί μια από τις βασικές εξετάσεις για τον έλεγχο της γονιμότητας της γυναίκας. Σε συνδυασμό με το σπερμοδιάγραμμα του συντρόφου και τον ορμονικό έλεγχο της γυναίκας είναι οι πρώτες εξετάσεις που πρέπει να κάνει το ζευγάρι που δυσκολεύεται να συλλάβει. Η σαλπιγγογραφία είναι μια από τις παλαιότερες εξετάσεις στη γυναικολογία και διενεργείται με τον ίδιο τρόπο από το 1914. Η βασική της αρχή είναι η δίοδος του υγρού διαμέσου του τραχήλου και της μήτρας προς τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες. Η παραπάνω εξέταση γίνεται υπό συνεχή ακτινοσκόπηση και στο τέλος οι καλύτερες ακτινογραφίες εκτυπώνονται. Η κλασσική σαλπιγγογραφία, όπως περιγράφεται παραπάνω, είναι γνωστό ότι είναι ιδιαίτερα επώδυνη, ιδίως όταν συνυπάρχει και παθολογία. Οι γυναικολόγοι και ακτινολόγοι συνήθως συνιστούν φαρμακευτική αγωγή πριν αλλά και μετά τη κλασική σαλπιγγογραφία για να μετριαστεί το αίσθημα του πόνου. Στην μέθοδο αυτή βέβαια δε θα πρέπει να λησμονούμε και τη δόση ακτινοβολίας που λαμβάνουν οι ωοθήκες και τα όργανα της πυέλου της γυναίκας, που σύμφωνα με τη βιβλιογραφία είναι 20 με 40 φορές περισσότερο από μια απλή ακτινογραφία θώρακος.
Ευτυχώς όμως με την εξέλιξη των υπερήχων και των υλικών, εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια η σαλπιγγογραφία με υπερήχους ή υπερηχο-σαλπιγγογραφία. Η καινούργια αυτή μέθοδος μοιράζεται τις ίδιες αρχές με την κλασσική σαλπιγγογραφία, δηλαδή το υγρό που εγχύουμε στην ενδομητρική κοιλότητα πρέπει να περάσει μέσα από τις σάλπιγγες και να φτάνει μέχρι τις ωοθήκες. Η υπερηχο-σαλπιγγογραφία όμως πετυχαίνει τα ίδια αποτελέσματα με ελάχιστο πόνο αλλά και χωρίς ακτινοβολία. Ο ελάχιστος πόνος οφείλεται στο γεγονός ότι δεν χρειάζονται επώδυνοι χειρισμοί στον τράχηλο της μήτρας και το υγρό που εγχύουμε δεν προκαλεί πόνο ούτε συσπάσεις της μήτρας που είναι ιδιαίτερα επώδυνες για την ασθενή , αλλά και διαστρεβλώνουν το τελικό αποτέλεσμα. Επίσης μειώνεται και η πιθανότητα να ‘’απεικονισθεί’’ παθολογία που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα όπως υδροσάλπιγγες, πολύποδες, ινομυώματα ή διαμαρτίες μήτρας. Με την υπερηχο-σαλπιγγογραφία η εξέταση ολοκληρώνεται σε λίγα μόνο λεπτά. Επειδή δεν υπάρχει ακτινοβολία, ο σύντροφος της ασθενούς μπορεί να παρευρίσκεται στην εξέταση και να παρακολουθεί. Θα πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας ότι η υπερηχο-σαλπιγγογραφία είναι μια εξέταση δυναμική που γίνεται εκείνη τη στιγμή και όλοι βλέπουν την οθόνη εάν υπάρχει διαβατότητα ή όχι. Η εξέταση είναι ιδιαίτερα εύκολα κατανοητή για τους παρευρισκόμενους αφού δεν απαιτεί ιδιαίτερες γνώσεις και ο εξεταστής μπορεί να αναδείξει τα σημεία ενδιαφέροντος άμεσα και κατανοητά. Τα ευεργετικά αποτελέσματα της κλασσικής σαλπιγγογραφίας , όπως διάνοιξη των σαλπίγγων και επίτευξη εγκυμοσύνης είναι τουλάχιστον τα ίδια και στην υπερηχο-σαλπιγγογραφία. Επιπλέον τα ζευγάρια μπορούν να έχουν άμεσες επαφές και στον ίδιο κύκλο, αφού οι ωοθήκες δεν έχουν ακτινοβοληθεί και το υγρό που εγχύουμε δεν επηρεάζει αρνητικά την ενδομητρική κοιλότητα ή τα ωοθυλάκια. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η πιθανότητα αλλεργίας στην υπερηχο-σαλπιγγογραφία είναι ιδιαίτερα περιορισμένη, σε αντίθεση με την κλασική σαλπιγγογραφία όπου τα ιωδιούχα σκιαγραφικά μπορούν να δημιουργήσουν ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Η υπερηχο-σαλπιγγογραφία είναι η εξέλιξη της κλασσικής ακτινολογικής σαλπιγγογραφίας με όλα τα πλεονεκτήματά της και ελάχιστα από τα μειονεκτήματά της. Η νέα αυτή μέθοδος έχει πλέον αποδείξει βιβλιογραφικά αλλά και στην κλινική πράξη, την ανωτερότητά της για αυτό τον λόγο προτείνεται από τους γυναικολόγους στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Πολύ σύντομα θα γίνει αποδεκτή από όλους τους γυναικολόγους και ακτινολόγους και στη χώρα μας για να γίνει εξέταση επιλογής.
Γρηγόριος Δερδελής PhD, MSc
Μαιευτήρας Γυναικολόγος, εξειδικευμένος στους γυναικολογικούς υπερήχους, Επιστημονικός Υπεύθυνος στο Τμήμα Γυναικολογικών Υπερήχων Μαιευτηρίου Μητέρα
www.gynecology-ultrasound.gr
