Στη Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΑΚΕΣΩ ΕΜΒΡΥΟ A.R.T. παρέχονται όλες οι απαραίτητες υπηρεσίες για τα ζευγάρια που χρειάζονται οποιονδήποτε βαθμό υποβοήθησης για να τεκνοποιήσουν. Ο Δημήτριος Γιάνναρης, MD, PhD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, και ο Ευάγγελος Μακράκης, MD, PhD Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Αναπαραγωγής, εξηγούν με τρόπο απλό κάθε βήμα της πλέον σύγχρονης διαδικασίας εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Πείτε μας λίγα λόγια για τη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης
Σε έναν τυπικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης, αποσκοπούμε στην λήψη περισσοτέρων του ενός ωαρίων από την γυναίκα. Αυτό επιτυγχάνεται με την χορήγηση κατάλληλης εξατομικευμένης αγωγής. Όσο περισσότερα ωάρια καταφέρουμε να πάρουμε (έως ενός αριθμού, που υπολογίζεται στα 13-15), τόσο υψηλότερες πιθανότητες επιτυχίας έχουμε. Για τον λόγο αυτό δεν πρέπει να προτιμούμε τους φυσικούς κύκλους που συχνά προτείνονται σαν θεραπεία εκλογής, εκτός και αν δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Ακολουθεί η γονιμοποίηση των ωαρίων με τα σπερματοζωάρια στο εργαστήριο, από την οποία συνήθως προκύπτουν περισσότερα του ενός έμβρυα. Τα έμβρυα αυτά στη συνέχεια παραμένουν σε ειδικούς κλιβάνους- επωαστές μέχρι την ημέρα της εμβρυομεταφοράς, δηλαδή για 2 έως 5 ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών, παρακολουθούμε την εξέλιξή τους, για να μπορέσουμε, την ημέρα της εμβρυομεταφοράς, να επιλέξουμε το ή τα καλύτερα έμβρυα και να τα μεταφέρουμε στη μήτρα της γυναίκας. Με βάση την ελληνική νομοθεσία, αλλά και για καθαρά ιατρικούς λόγους, ο αριθμός των μεταφερομένων εμβρύων καθορίζεται από την ηλικία και το ιστορικό της γυναίκας ώστε να αποφευχθούν οι πολύδυμες κυήσεις, και πρέπει να είναι αυστηρά περιορισμένος (συνήθως 2 έμβρυα). Η εμβρυομεταφορά πραγματοποιείται συνήθως την τρίτη ημέρα μετά την ωοληψία, όταν τα έμβρυα έχουν φτάσει πλέον, μετά από κυτταρικές διαιρέσεις, στο στάδιο των 6 – 8 κυττάρων, ή την πέμπτη ημέρα, όταν έχουν φτάσει πλέον στο στάδιο των βλαστοκύστεων. Επομένως, η επιλογή των εμβρύων που θα μεταφέρουμε είναι ένα από τα πιο κρίσιμα στάδια στη διαδικασία της εξωσωματικής γονιμοποίησης, γιατί τα έμβρυα διαφοροποιούνται ποιοτικά μεταξύ τους, με αποτέλεσμα όσο καλύτερο μορφολογικά να είναι ένα έμβρυο, τόσο μεγαλύτερες (θεωρητικά και πρακτικά) πιθανότητες έχει να εμφυτευτεί στη μήτρα.
Και πως γίνεται η αξιολόγηση και η επιλογή των εμβρύων προς εμβρυομεταφορά στο εργαστήριο;
Παραδοσιακά, για να γίνει η αξιολόγηση των εμβρύων, ο εμβρυολόγος πρέπει να βγάζει τα έμβρυα από τους επωαστές και να τα τοποθετεί στο μικροσκόπιο για παρατήρηση και καταγραφή των πιο σημαντικών μορφολογικών χαρακτηριστικών τους. Η διαδικασία αυτή πραγματοποιείται καθημερινά μέχρι την ημέρα της εμβρυομεταφοράς και πάντα προσπαθούμε η παραμονή των εμβρύων εκτός επωαστή να είναι όσο το δυνατόν πιο σύντομη, με σκοπό να μη διαταράσσεται η συνεχιζόμενη καλλιέργειά τους. Τα έμβρυα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και οι συχνές παρεμβολές στην ισορροπία τους μπορούν να τα επηρεάσουν μειώνοντας τις πιθανότητες επιτυχίας.
Έχει αλλάξει πλέον κάτι σε αυτήν τη διαδικασία;
Τα τελευταία χρόνια, έχουν δημιουργηθεί εξελιγμένοι επωαστές που διαθέτουν τεχνολογία συνεχούς παρατήρησης των εμβρύων (time lapse systems – TLS). Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει μια ενσωματωμένη κάμερα στον επωαστή που ‘παρακολουθεί’ τα έμβρυα όλο το εικοσιτετράωρο, χωρίς να χρειάζεται να διαταράσσουμε την καλλιέργειά τους.
Δηλαδή μπορούμε να βλέπουμε σε βίντεο το κάθε έμβρυο ξεχωριστά;
Ναι, όντως μπορούμε, όσο και αν ακούγεται αυτό σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Συγκεκριμένα, η ειδική κάμερα φωτογραφίζει το κάθε έμβρυο ξεχωριστά ανά δέκα λεπτά, με αποτέλεσμα να συλλέγονται όλες αυτές οι φωτογραφίες και να δημιουργείται ένα βίντεο με την εξέλιξη του κάθε εμβρύου. Τα βίντεο αυτά, τα παρακολουθεί και τα αξιολογεί ο εμβρυολόγος με τη βοήθεια και την ανάλυση ενός εξελιγμένου προγράμματος στον υπολογιστή. Με αυτόν τον τρόπο καταλήγουμε στην επιλογή των καλύτερων εμβρύων για εμβρυομεταφορά.
Επομένως δεν χρειάζεται πια ο εμβρυολόγος να βγάζει τα έμβρυα από τον επωαστή για να τα παρατηρήσει;
Όχι δεν χρειάζεται. Οι προηγμένοι επωαστές μας δίνουν τη δυνατότητα, να παρέχουμε στα έμβρυα ένα ασφαλές περιβάλλον, με σταθερή θερμοκρασία και κατάλληλες συνθήκες ανάπτυξης, κατά τη διάρκεια ολόκληρου του χρονικού διαστήματος της καλλιέργειάς τους.
Αναφέρατε προηγουμένως την ανάλυση των εμβρύων σε ένα πρόγραμμα υπολογιστή. Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για αυτό;
Οι προηγμένοι επωαστές τελευταίας γενιάς που χρησιμοποιούμε στο εργαστήριο μας έχουν διάφορα «εργαλεία-προγράμματα» που βοηθούν τον εμβρυολόγο να κάνει την καλύτερη επιλογή. Πληροφορίες που έχουν συλλεγεί από εκατοντάδες κύκλους εξωσωματικής γονιμοποίησης παγκοσμίως, έχουν χρησιμοποιηθεί για να δημιουργηθούν μοτίβα ανάπτυξης των εμβρύων εκείνων που έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσουν σε κύηση. Έχει βρεθεί ότι με την παραδοσιακή παρατήρηση των εμβρύων στο μικροσκόπιο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να χάσουμε πολλά από τα κρίσιμα σημεία στις διαιρέσεις και την εξέλιξη των εμβρύων, που έχουν αντίκτυπο στις πιθανότητες επιτυχίας.
Επομένως, με τους προηγμένους αυτούς επωαστές, αυξάνουμε τις πιθανότητες να επιλέξουμε το καλύτερο έμβρυο για εμβρυομεταφορά και να επιτύχουμε την πολυπόθητη εγκυμοσύνη και αυτό έχει αποδειχθεί στις πιο πρόσφατες μελέτες.
Εννοείται δηλαδή ότι υπάρχει κάποιου είδους τεχνητή νοημοσύνη που χρησιμοποιείται πλέον και στην εξωσωματική γονιμοποίηση για την επιλογή του καλύτερου εμβρύου;
Ακριβώς. Η τεχνητή νοημοσύνη υπάρχει πλέον σε πολλούς τομείς της ιατρικής και δεν θα μπορούσε να λείπει από την εξωσωματική γονιμοποίηση που σκοπό έχει να δημιουργεί ζωή. Αυτήν την καινοτομία την χρησιμοποιούμε καθημερινά στην Μονάδα μας και σε συνδυασμό με την εμπειρία των εμβρυολόγων μας, οδηγεί σε πολύ υψηλά επίπεδα επιτυχίας και δίνει χαρά σε πάρα πολλά ζευγάρια που στη σύγχρονη Ελλάδα αγωνίζονται για την απόκτηση ενός παιδιού.
Δημήτριος Γιάνναρης MD, PhD
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΑΚΕΣΩ ΕΜΒΡΥΟ A.R.T.
Email: gianndi@otenet.gr
Ευάγγελος Μακράκης MD, PhDΜαιευτήρας – Γυναικολόγος Αναπαραγωγής Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής ΑΚΕΣΩ ΕΜΒΡΥΟ A.R.T.
Εmail: evmakrakis@gmail.com
