Πηγαίνοντας χρόνια πίσω στο 1978, όταν γεννήθηκε το πρώτο «παιδί του σωλήνα» με εξωσωματική γονιμοποίηση, η ανθρωπότητα φάνηκε διχασμένη απέναντι στο καινοτόμο αυτό αποτέλεσμα. Ο ενθουσιασμός για την πρωτοποριακή τεχνική είχε να αντιπαρέλθει τον σκεπτικισμό κάποιων για τα χαμηλά εκείνη την εποχή ποσοστά επιτυχίας, το υψηλό κόστος, και τους πιθανούς φόβους για πιθανή εμπορευματοποίηση της μεθόδου σε γυναίκες που δεν θα πληρούσαν τις προϋποθέσεις.
Με τον ίδιο σκεπτικισμό συχνά αντιμετωπίζεται από κάποιους η κατάψυξη ωαρίων στις μέρες μας. Είναι όμως αυτός δικαιολογημένος;
Η τεχνική της κατάψυξης ωαρίων δεν είναι και τόσο καινούργια. Ιστορικά, η πρώτη γέννηση παιδιού από κατάψυξη ωαρίων ανέρχεται στο 1986, με την τεχνική της βραδείας κατάψυξης. Aργότερα, το 1999, γεννήθηκε το πρώτο παιδί με την πρωτοποριακή τεχνική της ταχείας κατάψυξης (υαλοποίηση-vitrification).
Η «κοινωνική» κατάψυξη ωαρίων (social egg freezing) όμως γνώρισε μεγάλη άνθηση ιδίως την τελευταία δεκαετία, λόγω της σταδιακής μετάθεσης της γονιμότητας σε μεγαλύτερη ηλικία, για μια σειρά από λόγους, που συνδέονται άμεσα με τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Η απουσία συντρόφου «κατάλληλου» για τεκνοποίηση βρίσκεται πίσω από την πλειονότητα των περιπτώσεων, ενώ οι προσωπικές φιλοδοξίες με την επιδίωξη διαρκούς εκπαίδευσης και το «κυνήγι» της καριέρας ακολουθούν. Η οικονομική αβεβαιότητα και η αύξηση των απαιτήσεων για ένα οικογενειακό εισόδημα, που θα εξασφαλίσει έναν αρραγή γονεϊκό ρόλο, συμβάλλουν επίσης στην κατεύθυνση αυτή. Τέλος, η αύξηση των διαζυγίων και των διακοπών των σχέσεων, συχνά οδηγούν τις γυναίκες άτεκνες σε προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει αναφορά και στα λανθασμένα πρότυπα, που πολλές φορές τα μέσα μαζικής ενημέρωσης αβίαστα προβάλλουν, με τις celebrities να αποκτούν παιδιά σε «ακραίες» αναπαραγωγικές ηλικίες (>45 έτη), δίχως να συζητείται το ενδεχόμενο δωρεάς ωαρίων, γεγονός που σχολιάστηκε έντονα πρόσφατα από την επιστημονική κοινότητα.
Όταν το 2012 η Αμερικανική Εταιρεία Αναπαραγωγικής Ιατρικής (ASRM) τόνιζε, ότι η κατάψυξη ωαρίων δεν αποτελεί πειραματική τεχνική, καθώς έχει να προσφέρει πολλά στο γυναικείο πληθυσμό, άνοιγε ο δρόμος για εταιρείες, όπως η Facebook, η Google και η Apple, οι οποίες ξεκινούσαν να προσφέρουν στις υπαλλήλους τους δωρεάν κατάψυξη ωαρίων! Το σκεπτικό δεν ήταν η αναβολή ή η μετάθεση της γονιμότητας, αλλά η αντιμετώπιση του πραγματικού γεγονότος, που αποκάλυπταν επιδημιολογικές μελέτες, της τάσης των σύγχρονων γυναικών να παντρεύονται σε μεγαλύτερη ηλικία και να τεκνοποιούν σε ακόμα μεγαλύτερη.
Πάραυτα, η προώθηση της πρακτικής αυτής αρχικά δέχτηκε έντονη κριτική, με το αιτιολογικό ότι παροτρύνει τις γυναίκες να αναβάλλουν μητρότητα. Σήμερα θα μπορούσε να πει κανείς ότι αποτελεί τη λύση για εκείνες που για κάποιους λόγους δεν έχουν βρει τον κατάλληλο σύντροφο και δεν αποδέχονται τη δωρεά ωαρίων, στην περίπτωση που η φυσική σύλληψη ή η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή σε ηλικίες πλησίον ή μεγαλύτερες των 40 ετών δεν αποδώσουν καρπούς. Tο ποσοστό γέννησης στην περίπτωση της κοινωνικής κατάψυξης ωαρίων καθορίζεται από την ηλικία της γυναίκας, κατά την οποίαν τα ωάρια καταψύχθηκαν! Τούτο, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ιδανική ηλικία για να καταφύγει μία γυναίκα σε social egg freezing είναι μέχρι τα 30 έτη, ενώ ένα ηλικιακό όριο για να θεωρηθεί αποτελεσματική θα ήταν τα 37 έτη! Στην πράξη όμως φαίνεται ότι συχνά οι γυναίκες, που ενδιαφέρονται για την τεχνική αυτή είναι ακόμα μεγαλύτερης ηλικίας.
Οι ειδικοί πλέον συμφωνούν, ότι η συζήτηση για τη γονιμότητα και τη σταδιακή επιβάρυνση αυτής με την πρόοδο της ηλικίας, θα πρέπει να γίνεται σε ηλικία 25-30 ετών, αν δεν έχει γίνει ήδη από τα σχολικά χρόνια! Αναμφίβολα, η κοινωνική κατάψυξη ωαρίων αποτελεί μια πέρα για πέρα ρεαλιστική λύση για τη διατήρηση της γονιμότητας στη σημερινή εποχή.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ, MD, PhD
Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Εξειδικευθείς στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή & Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική, Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής IVF ΜΗΤΕΡΑ
Email: partsiobgyn@yahoo.com
