Μία από τις εικόνες που συνοδεύουν το ξέσπασμα μιας επιδημίας οποιουδήποτε ιού είναι εκείνη ανθρώπων που φορούν χειρουργικές μάσκες. Η χρήση τους για την πρόληψη των λοιμώξεων είναι δημοφιλής σε πολλές χώρες του κόσμου – στις μέρες μας κυρίως στην Κίνα εξαιτίας του κοροναϊού.
Ωστόσο, οι ειδικοί είναι σκεπτικοί σχετικά με την αποτελεσματικότητά τους κατά των αερομεταφερόμενων ιών, παρότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που υποδηλώνουν ότι οι μάσκες μπορούν να βοηθήσουν στην αποτροπή της μετάδοσης από το χέρι στο στόμα.
Οι χειρουργικές μάσκες εισήχθησαν για πρώτη φορά στα νοσοκομεία στα τέλη του 18ου αιώνα, αλλά δεν χρησιμοποιήθηκαν για δημόσια χρήση μέχρι το ξέσπασμα της ισπανικής γρίπης το 1919 που σκότωσε πάνω από 50 εκατομμύρια ανθρώπους.
Ο Δρ David Carrington, από το Πανεπιστήμιο St George του Λονδίνου, σημειώνει ότι «οι συνήθεις χειρουργικές μάσκες για το κοινό δεν προσφέρουν αποτελεσματική προστασία από τους ιούς ή τα βακτηρίδια που μεταφέρονται στον αέρα», καθώς έχουν χαλαρή εφαρμογή, δεν έχουν φίλτρο αέρα και αφήνουν τα μάτια εκτεθειμένα (οι ιοί μπορούν να εισέλθουν από εκεί στον οργανισμό).
Παρόλα αυτά, πιστεύει ότι θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση του κινδύνου μόλυνσης από έναν ιό μέσω των σταγονιδίων από το φτέρνισμα ή τον βήχα και να παρέχουν κάποια προστασία από τη μεταφορά παθογόνων από το χέρι στο στόμα – μια μελέτη του 2016 σημείωνε ότι οι άνθρωποι αγγίζουν το πρόσωπό τους περίπου 23 φορές την ώρα!
Ο Δρ Connor Bamford, του Ινστιτούτου Πειραματικής Ιατρικής Wellcome-Wolfson, στο Πανεπιστήμιο του Μπέλφαστ, δήλωσε επί του θέματος ότι «η πιστή εφαρμογή απλών μέτρων υγιεινής» είναι πολύ πιο αποτελεσματική: «Το να καλύπτουμε το στόμα όταν φτερνιζόμαστε, το πλύσιμο των χεριών, το να μην βάζουμε τα χέρια στο στόμα και τα μάτια προτού τα πλύνουμε, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον περιορισμό του κινδύνου να κολλήσουμε οποιονδήποτε αερομεταφερόμενο ιό», είπε.
Παρόλο που υπάρχει η αντίληψη ότι οι χειρουργικές μάσκες μπορεί να είναι σωτήριες, στην πραγματικότητα υπάρχουν πολύ λίγα αποδεικτικά στοιχεία για το όφελος από τη χρήση τους, σε μη ελεγχόμενα περιβάλλοντα, όπως ένα νοσοκομείο. Οι μάσκες θα πρέπει να φοριούνται σωστά και να αλλάζονται συχνά, όμως οι έρευνες δείχνουν ότι η συμμόρφωση με τις οδηγίες χρήσης μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, όταν γίνεται χρήση τους για παρατεταμένες περιόδους.
.
