Έχει μολύνει χιλιάδες ανθρώπους, έχει οδηγήσει σε κλείσιμο των συνόρων και έχει βάλει μεγάλα τμήματα της Κίνας σε καραντίνα. Αλλά ο νέος κοροναϊός δεν έχει ακόμη ένα «κανονικό» όνομα – αναφέρεται ως «ο κοροναϊός», αλλά αυτό είναι απλώς το όνομα της ομάδας ιών που ανήκει, ενώ διαφωνούμε ακόμη και αν αυτός είναι ο σωστός όρος (ή μήπως κορονοϊός ή κορωνοϊός;).
Επιστημονικά, ο προσωρινός τίτλος του είναι 2019-nCoV, αλλά οπωσδήποτε δεν είναι εύχρηστος ή εύηχος. Μια ομάδα γιατρών λοιπόν, προσπαθεί να τον… βαφτίσει.
«Η ονομασία ενός νέου ιού έρχεται συχνά με αρκετή καθυστέρηση, καθώς η επιστημονική κοινότητα επικεντρώνεται στην αντιμετώπισή του, κάτι το οποίο είναι κατανοητό», λέει η Δρ Crystal Watson, ακαδημαϊκός στο Κέντρο για την Υγεία Johns Hopkins, «αλλά υπάρχουν λόγοι για τους οποίους η ονομασία πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα».
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) πρότεινε το προσωρινό όνομα 2019-nCoV, που περιλαμβάνει το έτος που ανακαλύφθηκε, το «n» για να δηλώσει ότι είναι καινούριος (new ή novel) και το «CoV» για να δείξει ότι πρόκειται για κοροναϊό.
«Το όνομα που έχει τώρα δεν είναι εύκολο στη χρήση, με αποτέλεσμα τα ΜΜΕ και το κοινό να χρησιμοποιούν άλλα ονόματα για τον ιό», σημειώνει η Δρ Watson: «Ο κίνδυνος, όταν δεν υπάρχει επίσημο όνομα, είναι ότι οι άνθρωποι αρχίζουν να χρησιμοποιούν όρους όπως “ο ιός της Κίνας” και αυτό μπορεί να δημιουργήσει αντιδράσεις εναντίον ορισμένων πληθυσμών». Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τα ανεπίσημα ονόματα εξαπλώνονται γρήγορα, λέει.
Το καθήκον της επίσημης ονομασίας του ιού είναι ευθύνη της Διεθνούς Επιτροπής για την Ταξινόμηση των Ιών (ICTV). Προηγούμενες επιδημίες έδωσαν προειδοποιητικά σημάδια για τη σημασία της ονομασίας: ο ιός H1N1 του 2009 ονομάστηκε «γρίπη των χοίρων» – αυτό οδήγησε την Αίγυπτο να σφαγιάσει όλα τα γουρούνια της χώρας, παρόλο που ο ιός εξαπλώθηκε από ανθρώπους, όχι χοίρους.
Όμως και τα επίσημα ονόματα μπορούν να αποδειχθούν προβληματικά: Ο ΠΟΥ επέκρινε το όνομα MERS (Κορωναϊός Αναπνευστικού Συνδρόμου Μέσης Ανατολής) το 2015. «Έχουμε δει ότι ορισμένα ονόματα ασθενειών μπορούν να προκαλέσουν αντιδράσεις εναντίον μελών συγκεκριμένων θρησκευτικών ή εθνοτικών κοινοτήτων, να δημιουργήσουν αδικαιολόγητους φραγμούς στα ταξίδια και το εμπόριο και να προκαλέσουν άσκοπη σφαγή ζώων», ανέφερε ο Οργανισμός σε δήλωσή του.
Ως αποτέλεσμα, εξέδωσε κατευθυντήριες γραμμές. Σύμφωνα με αυτές, το όνομα για τον νέο κοροναϊό δεν πρέπει να περιλαμβάνει γεωγραφικές τοποθεσίες, ονόματα ανθρώπων και όνομα ζώου ή ενός είδους φαγητού ή να έχει αναφορά σε μια συγκεκριμένη κουλτούρα ή βιομηχανία. Το όνομα θα πρέπει να είναι σύντομο και περιγραφικό – όπως το SARS (Σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο).
