Αν κάθεστε την ώρα που διαβάζετε αυτό το θέμα –όπως και εμείς που το γράφουμε- ίσως να αναπαυόμαστε λάθος, σύμφωνα με μια συναρπαστική νέα μελέτη σε φυλές κυνηγών-τροφοσυλλεκτών για το πώς ξεκουράζονται. Η μελέτη διαπιστώνει ότι οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες τείνουν να χαλαρώνουν καθήμενοι σχεδόν όσο και εμείς στον ανεπτυγμένο κόσμο: Ωστόσο, η προσέγγισή τους είναι διαφορετική, χωρίς καρέκλες, αλλά ανακούρκουδα, δηλαδή στις φτέρνες, με λυγισμένα γόνατα.
Αυτή η διαφορά στο πώς καθόμαστε μπορεί να έχει συνέπειες για την υγεία του μεταβολισμού και της καρδιάς μας και θέτει επίσης ερωτήματα σχετικά με το πώς και γιατί το δικό μας καθισιό φαίνεται να είναι τόσο ανθυγιεινό.
Στην πραγματικότητα, είναι κάτι παράδοξο που η αδράνεια και η χαλάρωση συνδέονται με την κακή υγεία σε τόσο μεγάλο μέρος του κόσμου. Η ξεκούραση κανονικά θα έπρεπε να είναι καλή για τον οργανισμό μας. Αλλά όλο και περισσότερες έρευνες συνδέουν τον περισσότερο χρόνο αδράνειας σε καρέκλες και καναπέδες με αυξημένους κινδύνους για χοληστερόλη, καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και άλλες παθήσεις, ακόμα και μεταξύ των ανθρώπων που ασκούνται.
Αυτό το περίεργο φαινόμενο προκάλεσε το ενδιαφέρον μιας ομάδας επιστημόνων που έχουν από καιρό εργαστεί κοντά και μελετήσει τους σύγχρονους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, ελπίζοντας να κατανοήσουν καλύτερα το εξελικτικό πλαίσιο της σωματικής δραστηριότητας στην ανθρώπινη ανάπτυξη.
Σε μερικές από τις προηγούμενες έρευνές τους, οι επιστήμονες είχαν δείξει ότι τα μέλη της φυλής Hadza στην Τανζανία είναι δραστήρια, αφιερώνοντας αρκετές ώρες την ημέρα σε δραστηριότητες, όπως το να κυνηγούν. Τα τεστ έδειξαν επίσης ότι έχουν αξιοζήλευτη καρδιαγγειακή και μεταβολική υγεία, με χαμηλή αρτηριακή πίεσης και υγιή επίπεδα χοληστερόλης.
Όμως παρά τις δραστηριότητες, τα μέλη της φυλής Hadza έχουν και πολλές ώρες ελεύθερες. Έτσι, οι ερευνητές άρχισαν να αναρωτιούνται αν οι τρόποι με τους οποίους οι Hadza χαλαρώνουν μπορεί να συμβάλλουν στην ευημερία τους.
Έτσι, για τη νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences, οι ερευνητές ζήτησαν πρώτα από 28 άνδρες και γυναίκες της φυλής, ηλικίας από 18 έως 61 ετών, να φορούν συσκευές ελέγχου δραστηριότητας για περίπου μία εβδομάδα.
Αποδείχθηκε ότι τα μέλη της φυλής περνούσαν αρκετό χρόνο σε χαλάρωση: κατά μέσο όρο, οι άνδρες και οι γυναίκες ήταν σε κίνηση καθημερινά για περίπου δύο ή τρεις ώρες, αλλά και αδρανείς για άλλες 10 ώρες.
Αυτές οι ώρες αδράνειας «ταιριάζει σχεδόν απόλυτα» στα επίπεδα που παρατηρούνται στις μελέτες ανδρών και γυναικών στον ανεπτυγμένο κόσμο, σημείωσε ο Δρ David Raichlen, καθηγητής ανθρώπινης εξέλιξης στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας και επικεφαλής της νέας μελέτης.
Όμως, σε αντίθεση με εμάς, τα μέλη της Hadza δεν χαλαρώνουν σε καρέκλες. Έτσι, οι ερευνητές θέλησαν να δουν το πώς ξεκουράζονται τα μέλη της φυλής. Λαμβάνοντας εκτεταμένες σημειώσεις παρατήρησης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο Hadza συχνά καθόταν στο έδαφος, αλλά επίσης συχνά καθόταν ανακούρκουδα, ξοδεύοντας σχεδόν το 20% του χρόνου χωρίς δραστηριότητα με τα γόνατα λυγισμένα και τα οπίσθιά τους λίγα εκατοστά πάνω από το έδαφος.
Οι μεταβολές στη μυϊκή δραστηριότητα (όταν καθόμαστε ανακούρκουδα αναγκαστικά χρησιμοποιούμε τους μυς των ποδιών) θα μπορούσαν να έχουν σοβαρή επίδραση στην υγεία, σημείωσε ο καθηγητής Raichlen. Σε προηγούμενες έρευνες σε ζώα, όταν οι μύες των ποδιών ακινητοποιήθηκαν (όπως οι δικοί μας όταν καθόμαστε σε καρέκλες) και δεν συστέλλονταν, οι ιστοί παρήγαγαν λιγότερα από ορισμένα ένζυμα που διασπούν τα λίπη, οδηγώντας σε συσσώρευση χοληστερόλης και άλλους δείκτες καρδιαγγειακών προβλημάτων.
Με άλλα λόγια, η ξεκούραση στις καρέκλες που αδρανοποιεί τα πόδια μας, πιθανότατα συμβάλλει στην αύξηση των κινδύνων για τα προβλήματα υγείας που είναι τόσο σπάνια στα μέλη των Hadza.
