Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να έχουν υπόψη και να τηρούν απαρέγκλιτα όλοι οι γονείς είναι τα χρονικά «ορόσημα» στη ζωή ενός παιδιού, στα οποία η οφθαλμολογική εξέταση είναι απαραίτητη.
Ι. Οι σταθμοί οφθαλμολογικής εξέτασης των παιδιών.
- Αμέσως μετά τη γέννηση (στο Μαιευτήριο):
Σε αυτή την εξέταση ελέγχεται η φυσιολογική υπόσταση των ματιών (πρόσθιο και οπίσθιο ημιμόριο) και εντοπίζονται σοβαρά προβλήματα όπως θολώσεις κερατοειδούς, συγγενής καταρράκτης, γλαύκωμα ως και σοβαρές παθήσεις αμφιβληστροειδούς και οπτικού νεύρου. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση σε αυτό το στάδιο έχουν ιδιαίτερη σημασία, διότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της όρασης και την άμεση διορθωτική παρέμβαση όπου αυτό συνιστάται.
- Στην ηλικία του 1 έτους:
Στην ηλικία αυτή ελέγχονται τυχόν υπάρχουσες διαθλαστικές ανωμαλίες που μπορεί να υπάρχουν από τη γέννηση, όπως η μυωπία (>5D), η υψηλή υπερμετρωπία και ο υψηλός αστιγματισμός. Η έγκαιρη αντιμετώπιση με τη χορήγηση γυαλιών βοηθά στην καλή εξέλιξη της όρασης και στην αποφυγή εμφάνισης στραβισμού.
- Στην ηλικία των 3-3,5 ετών:
Στην ηλικία αυτή γίνεται η βασική οφθαλμολογική εξέταση των παιδιών, που συνίσταται στον έλεγχο της οπτικής οξύτητας με σχέδια, στον εντοπισμό τυχόν διαθλαστικών ανωμαλιών (υπερμετρωπίας, μυωπίας, αστιγματισμού) με ενστάλαξη ειδικών κολλυρίων και στην εξέταση του βυθού (βυθοσκόπηση). Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση με τη χορήγηση γυαλιών έχει ιδιαίτερη σημασία για τη σωστή ανάπτυξη της όρασης στην κρίσιμη ηλικία 3-5 ετών.
- Εν συνεχεία, έλεγχος ανά 1 έτος:
Έλεγχος ανά 1 έτος, ή 6 μήνες ανάλογα με ευρήματα.
Δύο προβλήματα για τα οποία γίνεται συχνά λόγος είναι η συγγενής απόφραξη και ο στραβισμός. Ας δούμε με λίγα λόγια τι αφορούν:
ΙΙ. Συγγενής Απόφραξη
Η συγγενής απόφραξη παρουσιάζεται σε ένα ποσοστό περίπου 5% των νεογνών και σε ένα ποσοστό 30% είναι αμφοτερόπλευρη. Οφείλεται στη διαταραχή αποχέτευσης των δακρύων και εκδηλώνεται ως δακρύρροια -συχνά ήδη από το μαιευτήριο- και ως υποτροπιάζουσες επιπεφυκίτιδες με βλεννοπυώδη έκκριση. Σε ένα ποσοστό 70% υποχωρεί αυτόματα μέχρι την ηλικία των 7 μηνών και ένα μικρότερο ποσοστό μέχρι την ηλικία του 1 έτους. Συστήνεται ειδικό τοπικό μασάζ για τυχόν συντηρητική υποχώρηση του προβλήματος Εάν επιμείνει, συνιστάται να γίνει επέμβαση καθετηριασμού στην ηλικία του 1 έτους, η οποία απαιτεί γενική νάρκωση.
ΙΙΙ. Στραβισμός
Ο στραβισμός, δηλαδή η παρέκκλιση των οπτικών αξόνων από την παράλληλη πορεία τους, είναι πολύ συνηθισμένη πάθηση παιδικής ηλικίας που εμφανίζεται στο 2-5% του παιδιατρικού πληθυσμού. Μπορεί να υπάρχει κατά τη γέννηση ή να εμφανιστεί αργότερα. Μπορεί να αφορά την μακρινή όραση ή την προσήλωση για κοντά ή και τα δύο. Μπορεί να είναι μόνιμος ή διαλείπων.
Οι πιο συχνές μορφές στραβισμού είναι: (α) ο Συγκλίνων στραβισμός ή εσωτροπία και (β) ο Αποκλίνων στραβισμός ή εξωτροπία.
Άπαξ και τεθεί υπόνοια στραβισμού πρέπει το παιδί να υποβληθεί άμεσα σε οφθαλμολογική εξέταση. Η αντιμετώπιση μπορεί να είναι είτε συντηρητική (με γυαλιά και αποκλεισμό του ματιού εάν χρειάζεται) ή χειρουργική.
Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω και τον ψευδοστραβισμό. Πολλές φορές λόγω φαρδιάς βάσης της μύτης και μεγάλης απόστασης των 2 ματιών, δίνεται ψευδώς η εντύπωση στραβισμού χωρίς να υπάρχει στραβισμός. Πρέπει να γίνει εκτίμηση από παιδοφθαλμίατρο.
Μαρία Χαμόδρακα-Φωτοπούλου
Τέως Διευθύντρια Οφθαλμολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Παίδων η «Αγία Σοφία», Υπεύθυνη Οφθαλμολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ Παίδων και Metropolitan
Email: mhamfoto@otenet.gr
