Με ένα αριθμό πιθανών εμβολίων κατά της Covid-19 να βρίσκονται κοντά στην έγκριση και την κυκλοφορία, υπάρχουν αυξανόμενες ανησυχίες ότι η παραπληροφόρηση μέσω του ίντερνετ θα μπορούσε να κάνει μερικούς ανθρώπους να μην εμβολιαστούν.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) λέει ότι ο κόσμος έχει όχι μόνο να καταπολεμήσει την πανδημία, αλλά και αυτό που αποκαλεί «infodemic» – μια υπερπληθώρα πληροφοριών, μερικές από τις οποίες ψευδείς, που δυσκολεύει τους ανθρώπους να λαμβάνουν σωστές αποφάσεις σχετικά με την υγεία τους.
Ο Οργανισμός προσπαθεί να απαντήσει στις ανησυχίες των ανθρώπων σχετικά με τα εμβόλια, αλλά και να τους βοηθήσει να αξιολογήσουν σωστά τις πληροφορίες που βλέπουν να διακινούνται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι ερευνητές έχουν κινηθεί με ταχύτητα-ρεκόρ για να αναπτύξουν εμβόλια μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο από την εκκίνηση της πανδημίας – ο ΠΟΥ παρακολουθεί δεδομένα από περισσότερες από 200 κλινικές δοκιμές εμβολίων.
«Υπάρχουν διάφοροι τύποι εμβολίων που βασίζονται σε διαφορετικές τεχνολογίες», λέει η Δρ Sylvie Briand, διευθύντρια πανδημιών και επιδημιών του ΠΟΥ. Όλα υποβάλλονται στις ίδιες δοκιμές ασφάλειας με τα εμβόλια που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί σε όλο τον κόσμο. «Είναι πολύ ακριβό να κάνουμε τις κλινικές δοκιμές τρίτης φάσης. Αλλά πολλές χώρες έχουν συγκεντρώσει τις δυνάμεις τους για να τις πληρώσουν. Όταν υπάρχουν αρκετά χρήματα, η διαδικασία μπορεί να προχωρήσει πολύ πιο γρήγορα», σημειώνει.
Υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι για τους οποίους ήταν δυνατόν να αναπτυχθούν τόσο γρήγορα τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού:
- Νέες τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν πριν από την πανδημία έχουν χρησιμοποιηθεί για να επιταχύνουν τη διαδικασία
- Δισεκατομμύρια δολάρια έχουν διοχετευθεί στην έρευνα. Η εξασφάλιση χρηματοδότησης υπό κανονικές συνθήκες μπορεί να διαρκέσει χρόνια
- Η εύρεση τρόπων για την καταπολέμηση της Covid-19 υπήρξε κορυφαία προτεραιότητα για κάθε κυβέρνηση σε όλο τον κόσμο
Μέρος του προβλήματος, είναι ότι οι πληροφορίες σχετικά με αυτήν την πανδημία έχουν βγει σταδιακά, καθώς οι επιστήμονες κάνουν νέες ανακαλύψεις για τον ιό και πώς μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα την αντιμετώπισή του.
Αυτό, λένε οι ερευνητές, δημιούργησε χώρο για παραπληροφόρηση: «Οι άνθρωποι αναζητούν πληροφορίες και έρχονται αντιμέτωποι με αυτό το μπερδεμένο μείγμα ορισμένων αξιόπιστων πληροφοριών, με πολλές άλλες αμφισβητούμενες, υπονομευτικές ή εντελώς λανθασμένες», λέει η καθηγήτρια Heidi Larson, η οποία διευθύνει το πρόγραμμα εμπιστοσύνης εμβολίων στο Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου και μελετά την εμπιστοσύνη στα εμβόλια σε όλο τον κόσμο για περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Η Larson, μαζί με τον ΠΟΥ και κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο, συνεργάζεται με ορισμένες από τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας για να προσπαθήσει να καταπολεμήσει την παραπληροφόρηση. Το Facebook –στο οποίο ανήκουν το Instagram και το WhatsApp- αφαιρεί πληροφορίες που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε «άμεση βλάβη», συμπεριλαμβανομένων ψευδών ισχυρισμών σχετικά με θεραπείες για την Covid-19. Επίσης απαγορεύει τις διαφημίσεις που αποθαρρύνουν τους ανθρώπους από τη λήψη εμβολίων.
Ωστόσο, είναι ακόμα πολύ εύκολο να παραπληροφορηθεί κάποιος για την Covid-19 και τα εμβόλια στο διαδίκτυο και να μοιραστεί τέτοιου είδους post.
Πώς να εντοπίσετε fake news στο διαδίκτυο, σύμφωνα με τον ΠΟΥ
- Αξιολογήστε την πηγή – ποιος κοινοποίησε τις πληροφορίες και από πού προέρχονται;
- Διαβάστε πέρα από τον τίτλο – μπορεί να είναι σκόπιμα εντυπωσιακός, αλλά όχι ακριβής για το περιεχόμενο
- Προσδιορίστε ποιος είναι ο συντάκτης – αναζητήστε το όνομά του στο διαδίκτυο για να δείτε αν είναι πραγματικό / αξιόπιστο πρόσωπο
- Ελέγξτε την ημερομηνία – είναι οι πληροφορίες ενημερωμένες και σχετικές με τα τρέχοντα συμβάντα;
- Αναζητήστε αποδεικτικά στοιχεία που υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς
- Αναρωτηθείτε για τις δικές σας προκαταλήψεις – θα μπορούσαν να επηρεάσουν την κρίση σας σχετικά με το τι είναι αξιόπιστο;
