Πάρα πολλές καισαρικές τομές δεν είναι προγραμματισμένες. Η ανάγκη για να γίνουν, προκύπτει κατά τη διάρκεια του τοκετού. Η αιτία, πολύ συχνά, είναι η υποξία. Δηλαδή το μωρό δεν παίρνει καλά οξυγόνο.
Αυτή η διάγνωση γίνεται, με το γνωστό πλέον, καρδιοτοκογράφημα. Δεν είναι όμως πάντα η διάγνωση αυτή ακριβής. Είναι δυνατόν το καρδιοτοκογράφημα να μας πει ότι το έμβρυο δεν παίρνει αρκετό οξυγόνο χωρίς αυτό να ισχύει. Το αντίθετο ευτυχώς είναι σπάνιο. Άρα κινδυνεύει να γίνει καισαρική τομή που δεν χρειαζεται και πολύ σπανιότερα να μη γίνει εγκαίρως καισαρική τομή που χρειάζεται.
Για να λυθεί αυτό το θέμα υπάρχει εξέταση σχεδόν άγνωστη στην Ελλάδα, που λέγεται λήψη εμβρυϊκού αίματος. Είναι μέθοδος παλαιά, ευρύτατα χρησιμοποιούμενη στη Β. Ευρώπη, ασφαλής, φτηνή, ανώδυνη, αξιόπιστη, και εύκολα εφαρμόσιμη. Στην Αγγλία επιβάλλεται από τη NICE (οργανισμός που επιβάλλει πως ασκείται η Ιατρική στη χώρα) στα Νοσοκομεία του NHS (Βρετανικού ΕΣΥ). Πάρα πολλές μελέτες συντείνουν στην απουσία επιπλοκών.
Η εξέταση γίνεται όταν ο τοκετός έχει προχωρήσει και ο αμνιακός σάκος είναι ήδη ερρηγμένος (τα νερά είναι σπασμένα). Οπότε εύκολα έχουμε πρόσβαση στο κεφαλάκι του εμβρύου με ένα κολποδιαστολέα, σαν το εργαλείο με το οποίο κάνουμε pap test. Με ένα ειδικό εργαλείο σαν αγκάθι, ξύνουμε ελαφρά το δέρμα και παίρνουμε μια σταγόνα αίματος, όπως ακριβώς ένας διαβητικός από το δάχτυλό του. Αμέσως μετράμε αέρια αίματος στη σταγόνα αυτή με μηχανήματα που υπάρχουν σε όλα τα νοσοκομεία.
Αν το pH του αίματος είναι πάνω από 7.25, θεωρείται φυσιολογικό και μπορούμε να συνεχίσουμε τον τοκετό. Από 7.25 – 7.20 χρειάζεται προσοχή και επανάληψη μετά από 20-30 λεπτά. Αν το pH είναι λιγότερο από 7.20 (ή 7.15 στο δεύτερο στάδιο του τοκετού), χρειάζεται επειγόντως τοκετός. Η συνηθισμένη δε οδός είναι η γνωστή καισαρική τομή. Έτσι, με βεβαιότητα ξέρουμε αν πρέπει να κάνουμε καισαρική τομή αμέσως ή μπορούμε να περιμένουμε με ασφάλεια.
Με φυσιολογικό αποτέλεσμα έχουμε πίστωση χρόνου, παρά το αμφίβολο καρδιοτοκογράφημα. Πολύ συχνά αυτή η πίστωση χρόνου δίνει την ευκαιρία να φύγουμε από το δύσκολο σημείο και να ολοκληρωθεί ο τοκετός με ασφάλεια. Αν πάλι το περιεχόμενο οξυγόνο είναι σίγουρα ελαττωμένο, κάνουμε καισαρική τομή με τη συνείδησή μας ήσυχη ότι η απόφαση μας είναι σωστή.
Χαριτάτος Γιώργος, BA,BS, MD, PhD, DFM
Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Ειδικευμένος στην Ιατρική Εμβρύου
