Η ταχεία εξάπλωση ενός νέου στελέχους του κορωνοϊού είναι η αιτία για την επιβολή νέων αυστηρών μέτρων στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και ανησυχίας σε όλον τον κόσμο, με τις χώρες της Ε.Ε. να διακόπτουν την αεροπορική τους σύνδεση με τη Γηραιά Αλβιώνα η μία μετά την άλλη.
Οι επιστημονικοί σύμβουλοι της βρετανικής κυβέρνησης δηλώνουν ότι είναι «αρκετά» σίγουροι ότι το νέο στέλεχος μεταδίδεται πιο εύκολα από άλλες. Η απόδειξη των ισχυρισμών αυτών ωστόσο βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο και υπάρχουν ακόμη αρκετά ερωτηματικά για τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Οι ιοί μεταλλάσσονται συνεχώς, συνεπώς γιατί αυτό το νέο στέλεχος προκαλεί ανησυχία; Οι λόγοι είναι τρεις:
-«Αντικαθιστά» γρήγορα άλλες παραλλαγές του ιού
-Έχει μεταλλάξεις που επηρεάζουν μέρος του ιού πιθανότατα είναι σημαντικό
-Ορισμένες από αυτές τις μεταλλάξεις έχουν ήδη αποδειχθεί στο εργαστήριο ότι αυξάνουν την ικανότητα του ιού να μολύνει κύτταρα
Όλα αυτά δημιουργούν τη θεωρία ότι μπορεί να εξαπλωθεί πιο εύκολα, ωστόσο, δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα. Τα νέα στελέχη μπορούν να εξαπλωθούν περισσότερο απλώς με το να βρίσκονται στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή – όπως στο Λονδίνο, όπου οι αυστηροί περιορισμοί είχαν αρθεί έως πρόσφατα.
«Απαιτούνται εργαστηριακές μελέτες, αλλά θέλουμε να περιμένουμε εβδομάδες ή μήνες για να δούμε τα αποτελέσματα και να αναλάβουμε δράση για να περιορίσουμε την εξάπλωσή του; Πιθανώς όχι υπό αυτές τις συνθήκες», δήλωσε ο καθηγητής Nick Loman, για να δικαιολογήσει την ανησυχία και τα έκτακτα μέτρα.
Το νέο στέλεχος εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο και τον Νοέμβριο, περίπου το ένα τέταρτο των κρουσμάτων στο Λονδίνο ήταν από αυτό. Το ποσοστό έφτασε σχεδόν τα δύο τρίτα των κρουσμάτων στα μέσα Δεκεμβρίου.
Ο πρωθυπουργός Boris Johnson υποστήριξε ότι το νέο στέλεχος μπορεί να είναι έως και 70% πιο μεταδοτικό και ότι αυτό μπορεί να αυξάνει τον αριθμό R – που δείχνει εάν μια επιδημία αυξάνεται ή συρρικνώνεται – κατά 0,4.
Αυτό το ποσοστό εμφανίστηκε σε μια παρουσίαση του Δρ Erik Volz, από το Imperial College του Λονδίνου, την Παρασκευή. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του είπε: «Είναι πολύ νωρίς για να πούμε… αλλά από αυτό που βλέπουμε μέχρι στιγμής εξαπλώνεται πολύ γρήγορα, ταχύτερα από ό,τι οποιοδήποτε άλλο στέλεχος εξαπλώθηκε ποτέ και είναι σημαντικό να το παρακολουθούμε». Ακόμη δεν υπάρχει όμως πραγματικά επιβεβαιωμένο νούμερο για το πόσο πιο μολυσματικό μπορεί να είναι το νέο στέλεχος.
«Ο αριθμός των αποδεικτικών στοιχείων είναι ανεπαρκής για να υπάρχουν ισχυρές απόψεις για το εάν ο ιός έχει γίνει πραγματικά πιο μεταδοτικός», δήλωσε ο καθηγητής Jonathan Ball, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Νότινγχαμ.
Πέρα από τη Μεγάλη Βρετανία, το νέο στέλεχος έχει εντοπιστεί στην Ολλανδία, τη Δανία και την Αυστραλία, σε κρούσματα που έρχονταν από τη Μεγάλη Βρετανία, αλλά και στη Νότιο Αφρική.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο νέος κορωνοϊός μεταλλάσσεται: Ο ιός που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ουχάν της Κίνας, δεν είναι ο ίδιος που απαντάται σήμερα στις περισσότερες γωνιές του κόσμου. Η μετάλλαξη D614G εμφανίστηκε στην Ευρώπη τον Φεβρουάριο και έγινε η παγκόσμια κυρίαρχη μορφή του ιού.
Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι το νέο στέλεχος είναι πιο θανατηφόρο, η αύξηση της μεταδοτικότητάς του, αν ισχύει, θα ήταν αρκετή για να προκαλέσει προβλήματα στα συστήματα υγείας.
Το μεγάλο ερώτημα βεβαίως είναι αν τα εμβόλια που μόλις κυκλοφόρησαν θα μπορούν να μας προστατέψουν από τη νέα εκδοχή του ιού.
Ευτυχώς, η απάντηση είναι σχεδόν σίγουρα ναι: τα εμβόλια που έχουν πάρει έγκριση έως τώρα (της Pfizer/BioNTech και της Moderna), αλλά και το επερχόμενο της AstraZeneca/Οξφόρδης εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα για να επιτεθεί σε διάφορα μέρη του ιού, οπότε παρόλο που μέρος της ακίδας του έχει μεταλλαχθεί, τα εμβόλια θα πρέπει να εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικά.
