Στα παιδιά, η διαταραχή της ούρησης εμφανίζεται με συμπτώματα κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας που εντοπίζονται στο κατώτερο ουροποιητικό (ουροδόχος κύστη και ουρήθρα). Τα ημερήσια συμπτώματα περιλαμβάνουν επείγουσα ανάγκη για ούρηση, ξαφνική απώλεια των ούρων, αδύναμη ροή, δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, καθώς και δυσκοιλιότητα. Η ακράτεια ως σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της νύχτας ονομάζεται νυχτερινή ενούρηση.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εγκράτειας (ICCS) χρησιμοποιεί πλέον τον όρο δυσλειτουργία κύστης – εντέρου (Bladder Bowel Disorder, BBD) για να περιγράψει τα προβλήματα ούρησης για τα παιδιά σχολικής ηλικίας.
Για τη διαταραχή ούρησης επισκέπτεται κάποιον ειδικό μόνο 1 στα 10 παιδιά της ηλικιακής ομάδας 5 έως 13 ετών παγκοσμίως. Ενώ τεκμηριωμένα από έρευνες εμφανίζουν συμπτωματολογία παιδιά και έφηβοι σε ποσοστό 2% έως 20%.
Σύμφωνα με μια μελέτη στο ιατρικό περιοδικό «Lancet», επηρεάζεται σημαντικά η ποιότητα ζωής αυτών των παιδιών και εμφανίζονται αυξημένα ποσοστά συσχέτισης με ψυχοκινητικές παθήσεις, όπως το σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ). Ποσοστό 20%-40% των παιδιών που δεν αντιμετώπισαν εγκαίρως τη διαταραχή εμφάνισε στην εφηβεία κλινικά ψυχοσωματικά συμπτώματα λόγω δυσλειτουργίας της ούρησης.
Ποια είναι, όμως, η αιτία αυτής της δυσλειτουργίας; Φταίνε η αλλαγή του σχολείου, ο ερχομός νέου μέλους στην οικογένεια ή κάποιο λειτουργικό πρόβλημα της κύστης; Παράγοντες που ενοχοποιούνται γι’ αυτή τη διαταραχή είναι η κληρονομικότητα, το πολιτισμικό περιβάλλον, η συμπεριφορά του παιδιού και, τέλος, οργανικοί (ανατομικά και λειτουργικά προβλήματα).
Ως ανατομικό αίτιο, πιο συχνά αναφέρεται η κύστη μικρής χωρητικότητας. Κάτι τέτοιο μπορεί να είναι παροδικό, όπως στην ουρολοίμωξη, ή μόνιμο, εξαιτίας μιας εκ γενετής πάθησης του ουροποιητικού. Η μειωμένη έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης και η αναπτυξιακή ανωριμότητα αποτελούν συχνό λειτουργικό αίτιο, το οποίο διορθώνεται με την ανάπτυξη του παιδιού.
Συνήθως το παιδί με διαταραχή ούρησης έχει αυξημένο δείκτη μάζας σώματος, αναστέλλει την ούρηση ηθελημένα, είναι κορίτσι που εμφανίζει παλινδρόμηση των ούρων στον πρόδρομο του κόλπου (θέση της ουρήθρας – ούρηση με κλειστά πόδια), ή είναι αγόρι με ΔΕΠΥ – υπερκινητικότητα και ακράτεια κοπράνων. Ειδικά στα παιδιά με ΔΕΠΥ παρατηρείται μια ανωριμότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος, συνεπώς η αίσθηση για ούρηση και αφόδευση μπορεί να είναι μειωμένη.
Βοηθήστε το παιδί σας αρχικά με συμβουλές για το πώς πρέπει να ενυδατώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, συμβουλέψτε το για τη σωστή πρακτική στην τουαλέτα (σωστή θέση για τα κορίτσια και τα αγόρια, προσεκτικό σκούπισμα). Δώστε του τον χρόνο που χρειάζεται και τις κατάλληλες συνθήκες στην τουαλέτα και επιπροσθέτως διορθώστε, φαρμακευτικά ή μέσω διατροφής, τη δυσκοιλιότητα.
Εφόσον τα ατυχήματα είναι συχνότερα το βράδυ, δοκιμάστε να το ξυπνάτε συγκεκριμένες ώρες για να επισκεφθεί την τουαλέτα, παροτρύνετέ το να επισκέπτεται την τουαλέτα συχνότερα μέσα στην ημέρα και μειώστε την πρόσληψη υγρών κάποιες ώρες πριν από τον ύπνο του. Εξηγήστε του ώστε να κατανοήσει τον φυσιολογικό κύκλο λειτουργίας της ουροδόχου κύστης (γεμίζω – αδειάζω) και έτσι θα αποφύγει να κρατά τα ούρα του. Τέλος, υποστηρίξτε το χωρίς χαρακτηρισμούς και αρνητικά σχόλια και ενισχύστε την αυτοπεποίθησή του.
Σωτήριος Μπόγρης
Ουρολόγος Παίδων – Εφήβων, MD PhD FEBU FEAPU, Υπεύθυνος Ιατρείου Διαταραχών Ούρησης Παίδων-Εφήβων, Ιδιωτικό Νοσοκομείο Παίδων «Μητέρα»
www.kidsurology.gr, info@kidsurology.gr
