Η θέση της αορτικής βαλβίδας είναι στην έξοδο της αριστερής κοιλίας της καρδιάς. Ανοίγει, όταν η αριστερή κοιλία συστέλλεται και εξωθείτο αίμα που περιέχει προς την αορτή, το μεγάλο αγγείο, που ξεκινά από την αριστερή κοιλία της καρδιάς και μεταφέρει το αίμα σε όλο το σώμα μέσω των αρτηριών. Όταν η αριστερή κοιλία διαστέλλεται και γεμίζει με αίμα, η αορτική βαλβίδα κλείνει και δεν επιτρέπει την παλινδρόμηση του αίματος από την αορτή στην αριστερή κοιλία.
Αορτική Στένωση
Αιτίες αορτικής στένωσης είναι συγγενείς ανωμαλίες της βαλβίδας,που προάγουν την εναπόθεση αλάτων ασβεστίου, η αθηρωμάτωση και ο ρευματικός πυρετός. Το κάπνισμα, η υπέρταση, τα αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης και η μεγάλη ηλικία αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης αορτικής σκλήρυνσης και στένωσης.
Η στένωση της αορτικής βαλβίδας παρεμποδίζει την εξώθηση του αίματος προς την αορτή. Έτσι η αριστερή κοιλία αναπτύσσει μεγαλύτερη δύναμη συστολής για εξώθηση ικανοποιητικής ποσότητας αίματος, προς κάλυψη των αναγκών του οργανισμού σε αίμα και οξυγόνο. Ως αποτέλεσμα,υπερτρέφεταιτο μυοκάρδιο της αριστερής κοιλίας, καιδεν επαρκούν τα στεφανιαία αγγεία που το αρδεύουν, για τις ανάγκες του. Με έντονη καρδιακή λειτουργία εμφανίζεταιέλλειψη οξυγόνου στο μυοκάρδιο (ισχαιμία), και συσφιγκτικός πόνος στο στήθος (στηθάγχη), που υποχωρούν με την ανάπαυση του ασθενούς. Ενδέχεται να εμφανιστεί καρδιακή αρρυθμία. Σε σοβαρού βαθμού στένωση, η εξωθούμενη ποσότητα αίματος δεν επαρκεί για κάλυψη των αναγκών του εγκεφάλου, με επακόλουθο συγκοπτικά επεισόδια, απώλεια συνειδήσεως και πτώση με κίνδυνο τραυματισμού. Υπάρχει κίνδυνος αιφνίδιου θανάτου.Ασθενείς με αορτική στένωση πρέπει να αποφεύγουν την κόπωση. Σε παραμελημένες περιπτώσεις η αριστερή κοιλία φθάνει σε οριακό σημείο αδυνατώντας να ενισχύσει περαιτέρω τη συστολή. Τότε εμφανίζεται δύσπνοια λόγω καρδιακής κάμψης.
Χειρουργική Αντιμετώπιση
Θεραπεία εκλογής είναι η αντικατάσταση της βαλβίδας με τεχνητή (προσθετική) βαλβίδα, μηχανική ή βιολογική. Η εγχείρηση γίνεται συνήθως με μέση στερνοτομή (ολική ή μερική) και εξωσωματική κυκλοφορία.
Οι σύγχρονες μηχανικές βαλβίδες κατασκευάζονται από πυρολυτικό άνθρακα, είναι ανθεκτικές στο χρόνο, αλλά απαιτούν διά βίου αντιπηκτική αγωγή, για αποφυγή θρόμβωσης και εμβολικών φαινομένων. Οι βιολογικές βαλβίδες (χοίρειες ή βόειες) έχουν περιορισμένη διάρκεια. Εκφυλίζονται μετά από περίπου 7-12 χρόνια, οπότε χρειάζεται νέα εγχείρηση για αντικατάσταση τους. Έτσι, οι βιολογικές βαλβίδες χρησιμοποιούνται κυρίως σε ηλικιωμένουςκαι σε ασθενείς στους οποίους αντενδείκνυται η αντιπηκτική αγωγή.
Σε ασθενείς με προσθετική βαλβίδα συνιστώνται η προσεκτική αντιπηκτική αγωγή και η αποφυγή εισόδου μικροβίων στο αίμα (μικροβιαιμία) κυρίως με διατήρηση της στοματικής υγιεινής.
Τα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείαςείναι πολύ ικανοποιητικά, με χαμηλή θνητότητα και νοσηρότητα, ιδίως αν οι ασθενείς χειρουργούνται πριν την έναρξηκαρδιακής κάμψης. Γι΄ αυτό συνιστάται η αποφυγή καθυστέρησης της χειρουργικής αντιμετώπισης.
Νεότερη εξέλιξη στην αντικατάσταση της αορτικής βαλβίδας είναι νέου τύπου βιολογικές βαλβίδες, που τοποθετούνται, με χρήσηκαθετήρα, ο οποίος εισάγεται από τη μηριαία αρτηρίαστο άνω μέρος του μηρού, ή από την κορυφή της καρδιάςμέσω μικρής τομής στο θώρακα. Ο καθετήρας με τη βαλβίδαπροωθείται στην αορτική θέση, όπου γίνεται η τοποθέτηση της βαλβίδας,κάτω από ακτινοσκοπικό έλεγχο, χωρίς στερνοτομή και εξωσωματική κυκλοφορία. Η μέθοδος εμφύτευσης αορτικής βαλβίδας με καθετήρα αναφέρεται ως TAVI, από τα αρχικά της αγγλικής ονομασίας Transcatheter Aortic Valve Implantation. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα είναι αποδεκτά για ασθενείς υψηλού χειρουργικού κινδύνου.
