Τα άτομα που αναπτύσσουν νόσο του Αλτσχάιμερ μπορεί να εμφανίσουν διαταραχές ύπνου χρόνια προτού εμφανιστεί η νόσος, αλλά αν το ένα προκαλεί το άλλο ή συμβαίνει κάτι πιο περίπλοκο, αποδεικνύεται πάντα δύσκολη ερώτηση για τους επιστήμονες.
Τώρα, ερευνητές στις ΗΠΑ έριξαν φως στο μυστήριο, σε μια μελέτη που δημιουργεί ελπίδες για νέες θεραπείες και που δείχνει πώς η «καλή υγιεινή ύπνου» θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της νόσου και των συμπτωμάτων της.
Τα ευρήματα δείχνουν ότι το 24ωρο κιρκάδιο ρολόι των ανθρώπων ελέγχει την ικανότητα του εγκεφάλου να καθαρίζει τις πρωτεΐνες που συνδέονται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Εάν οι επιστήμονες έχουν δίκιο, η εργασία θα εξηγούσε, τουλάχιστον εν μέρει, πώς η διατάραξη του κιρκάδιου ρυθμού και οι διαταραχές του ύπνου θα μπορούσαν να πυροδοτήσουν την εμφάνιση και την εξέλιξη της νόσου του Αλτσχάιμερ και πώς η πρόληψη μιας τέτοιας διαταραχής θα μπορούσε να την αποτρέψει.
«Η διατάραξη του κιρκαδικού ρυθμού συσχετίζεται με τη διάγνωση Αλτσχάιμερ και έχει υποστηριχθεί ότι οι διαταραχές ύπνου θα μπορούσαν να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι της νόσου», δήλωσε η Δρ Jennifer Hurley, η οποία ηγήθηκε της έρευνας στο Ινστιτούτο Rensselaer, στη Νέα Υόρκη.
Το Αλτσχάιμερ επικρατεί όταν χάνονται οι συνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Η ασθένεια είναι προοδευτική και συνδέεται με μη φυσιολογικές πλάκες πρωτεϊνών β-αμυλοειδούς που συσσωρεύονται σταθερά στον εγκέφαλο. Η ασθένεια είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας.
Για να διατηρήσουν τον εγκέφαλο υγιή, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που ονομάζονται μικρογλοία αναζητούν και καταστρέφουν τις πρωτεΐνες β-αμυλοειδούς που απειλούν να συσσωρευτούν στον εγκέφαλο.
Γράφοντας στο περιοδικό Plos Genetics, η Δρ Hurley και η ομάδα της περιγράφουν πώς βρήκαν έναν καθημερινό ρυθμό στα μικρογλοία, ο οποίος οδηγούσε τακτικά κύματα εκκαθάρισης πρωτεϊνών. Όταν τα κύτταρα έχασαν τον κιρκάδιο ρυθμό τους, η ρουτίνα εκκαθάρισης έγινε ασταθής.
«Η διαταραχή του κατάλληλου χρονισμού εκκαθάρισης αμυλοειδούς βήτα θα μπορούσε να είναι ένας από τους λόγους που βλέπουμε αύξηση των πλακών που σχηματίζονται στον εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της νόσου του Αλτσχάιμερ», είπε η Δρ Hurley.
Καθώς οι διαταραχές ύπνου εμφανίζονται συχνά πριν από τη νόσο του Αλτσχάιμερ, η Δρ Hurley και πολλοί άλλοι επιστήμονες υποπτεύονται ότι υπάρχει μια περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο. Η διαταραχή του ύπνου και του κιρκάδιου ρυθμού επέτρεψε τη συσσώρευση β-αμυλοειδούς, είπε η Δρ Hurley, αλλά αυτό με τη σειρά του κατέστρεψε τα εγκεφαλικά κύτταρα που «έτρεχαν» το κιρκάδιο ρολόι, προκαλώντας περαιτέρω συσσώρευση β-αμυλοειδούς.
Τα ευρήματα δείχνουν και θεραπείες που θα μπορούσαν ενδεχομένως να μειώσουν τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ ή να μειώσουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Η Δρ Hurley είπε ότι μπορεί να είναι δυνατό να τονωθεί η ικανότητα του εγκεφάλου να καθαρίζει το β-αμυλοειδές με απλές παρεμβάσεις, όπως η μεγαλύτερη έκθεση στο φως ή μέσω πιο εξελιγμένων θεραπειών που ενισχύουν τη δραστηριότητα των κυττάρων του ανοσοποιητικού.
