Η ενδομητρίωση είναι μια καλοήθης νόσος της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας. Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 25-30 έτη. Είναι αρκετά συχνή, αφού αφορά το 10-20% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και το 30-40% των υπογόνιμων γυναικών.
Τι είναι η ενδομητρίωση
Είναι η έκτοπη ανάπτυξη ενδομητρικού ιστού (δηλαδή εμφύτευση κυττάρων του ενδομητρίου εκτός της φυσιολογικής του θέσης που είναι η κοιλότητα της μήτρας).
Αιτιολογία
Υπάρχουν αρκετές θεωρίες, όμως καμία δεν μπορεί να εξηγήσει επαρκώς την έναρξη και εξέλιξη της νόσου.
Σταδιοποίηση
Η ενδομητρίωση αφορά κυρίως την πύελο, παρουσιάζεται με τη μορφή περιτοναϊκών κηλίδων (spots), συμφύσεων, σοκολατοειδών κύστεων ωοθηκών (ενδομητριώματα) και όζων. Σπανιότερα,μπορεί να εμφανιστεί και σε απομακρυσμένα όργανα εκτός της πυέλου
Σταδιοποιείται σε 4 κατηγορίες (I-IV ελάχιστη έως σοβαρή) ανάλογα με τη θέση, την έκταση, το βάθος και την παρουσία των ως άνω μορφών.
Συμπτωματολογία
Συχνά η ενδομητρίωση είναι ασυμπτωματική και μπορεί να διαγνωσθεί τυχαία, σ’ έναν υπερηχογραφικό έλεγχο ή κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης που γίνεται για άλλο λόγο. Συχνά όμως προκαλεί :
Χρόνιο υπογάστριο άλγος
Δυσπαρεύνια (πόνος περιόδου που συνήθως είναι δευτεροπαθής, δηλαδή εμφανίζεται χρόνια μετά την έναρξη του καταμήνιου κύκλου)
Ελαφριά αιμόρροια τις μέρες πριν την περίοδο
Υπογονιμότητα
Θεραπεία
Η ενδομητρίωση είναι μια συχνά εξελικτική νόσος, για την οποία υπάρχουν διάφορες στρατηγικές αντιμετώπισης που περιλαμβάνουν συντηρητικές και χειρουργικές πρακτικές.
Ενδεικτικά, μπορεί να αναφερθεί:
Η χορήγηση ορμονικών σκευασμάτων (αντισυλληπτικά, προγεστερινοειδή)
Δεν θεραπεύουν τη νόσο, αλλά φαίνεται να επιβραδύνουν ή και να αναστέλουν την εξέλιξή της. Επίσης, φαίνεται να ελαττώνουν τον πόνο (δυσπαρεύνια, δυσμηνόρροια)
Η λαπαροσκόπηση είναι η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος διάγνωσης και θεραπείας της νόσου, με τη λαπαροσκόπηση αφαιρούμε τη νόσο, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά και αύξηση της γονιμότητας (40% των υπογόνιμων γυναικών εξαιτίας ενδομητρίωσης, θα έχουν αυτόματη σύλληψη και κύηση τα επόμενα 1-2 χρόνια)
Ενέσιμα σκευάσματα που καταστέλλουν τον κύκλο έχουν θέση μόνο επικουρικά μετά τη λαπαροσκόπηση και μόνο επί εκτεταμένης νόσου, για πρόληψη υποτροπής και ενίσχυση της γονιμότητας.
Ενδομητρίωση και υπογονιμότητα
Η ενδομητρίωση επηρεάζει τη γονιμότητα μέσω διαφόρων μηχανισμών και αποτελεί ισχυρό παράγοντα αδυναμίας κύησης
Επίσης φαίνεται ότι κρυφές μορφές της νόσου είναι αιτία υπογονιμότητας στο 40-50% των ζευγαριών που με τις συνήθεις εξετάσεις ρουτίνας (χωρίς να έχει προηγηθεί λαπαροσκοπικός έλεγχος) δεν ανευρίσκεται κάποια άλλη αιτία – αγνώστου αιτιολογίας υπογονιμότητα-
Αντιμετώπιση της υπογονιμότητας
Η ενδομητρίωση δεν επηρεάζει πάντα τη γονιμότητα. Η βραχύχρονη αναμονή για πιθανή αυτόματη σύλληψη και κύηση ,δεν θεωρείται λανθασμένη πρακτική, ιδιαίτερα σε νέες γυναίκες.
Η πιθανότητα η ενδομητρίωση να επηρεάσει δυσμενώς μια κύηση είναι μικρή (μικρή αύξηση παλίνδρομων κυήσεων α’ τριμήνου)
Αντίθετα, η κύηση φαίνεται να μειώνει τη βαρύτητα της νόσου και να βελτιώνει τα συμπτώματά της.
Η λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος εκλογής , τόσο για την οριστική διάγνωση της νόσου, όσο και για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, με την προϋπόθεση ότι δεν συνυπάρχουν παράγοντες άλλοι που επηρεάζουν τη γονιμότητα του ζεύγους.
Πάντως, σε γυναίκες άνω των 35 ετών που η ηλικία τους ήδη αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, είναι προτιμότερες πιο επιθετικές στρατηγικές αντιμετώπισης (κατά κύριο λόγο η εξωσωματική γονιμοποίηση)
Πρόληψη
Η ενδομητρίωση φαίνεται να έχει μια αξιοσημείωτη γενετική επιβάρυνση και δεν μπορεί – τουλάχιστον με τις μέχρι τώρα γνώσεις μας- να προληφθεί.
Φαίνεται όμως, πως η νόσος βελτιώνεται με την καθημερινή άσκηση και με διατροφή που περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά,καθώς και πρόσληψη βιταμινών Ε και C.
Συμπερασματικά , φαίνεται ότι η ενδομητρίωση είναι μια γυναικεία νόσος πολύ συχνή, ευτυχώς καλοήθης, που μπορεί να επηρεάσει τη γυναίκα ασθενή σε πολλά επίπεδα, τόσο σωματικά, όσο και ψυχικά.
Παρ’ όλα αυτά, με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, η ιατρική καθοδήγηση και παρακολούθηση, η σωστή και εμπεριστατωμένη θεραπευτική προσέγγιση, θα οδηγήσoυν στην ευνοϊκότερη εξέλιξη της νόσου, σε ύφεση των συμπτωμάτων και στην επιδιωκόμενη κυοφορία και τεκνοποίηση.
