Ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό ηλικιωμένων –που αυξάνει συνεχώς- παίρνει εν αγνοία του δυνητικά επικίνδυνους συνδυασμούς φαρμάκων, σύμφωνα με μια νέα αμερικανική επιστημονική έρευνα. Η πολυφαρμακία – ένα σημείο των καιρών- επιτείνει το πρόβλημα.
Η μελέτη επισημαίνει ότι παραμένει άγνωστο πόσοι ηλικιωμένοι πεθαίνουν εξαιτίας της επικίνδυνης αλληλεπίδρασης διαφόρων φαρμάκων. Όμως τονίζει ότι, με το πέρασμα του χρόνου, ο κίνδυνος σίγουρα μεγαλώνει και η κοινή γνώμη φαίνεται να μην το συνειδητοποιεί.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια φαρμακευτικής Ντίμα Μάζεν Κάτο του Πανεπιστημίου του Ιλινόις στο Σικάγο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό JAMA Internal Medicine, ανέλυσαν στοιχεία για τη χρήση φαρμάκων από ένα μεγάλο και αντιπροσωπευτικό δείγμα ατόμων ηλικίας 62 έως 85 ετών. Η έρευνα έγινε με τη διενέργεια και επιτόπιων συνεντεύξεων για την ακριβή διαπίστωση των φαρμάκων που έπαιρναν περίπου 2.300 ασθενείς.
Εντοπίσθηκαν τουλάχιστον 15 συνδυασμοί φαρμάκων που είναι δυνητικά απειλητικοί για τη ζωή των ασθενών. Διαπιστώθηκε ότι περίπου το 15% των ηλικιωμένων (σχεδόν ένας στους επτά) παίρνουν τακτικά τουλάχιστον έναν από αυτούς τους επικίνδυνους φαρμακευτικούς συνδυασμούς, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το 2005 (8%).
Οι επιστήμονες υπογράμμισαν ότι περισσότεροι από τους μισούς επικίνδυνους συνδυασμούς περιλαμβάνουν κάποιο μη συνταγογραφούμενο φάρμακο ή κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα (πολυβιταμίνες, μέταλλα, ασβέστιο κ.α.). Στη μεγάλη πλειονότητα, οι συνδυασμοί αυτοί περιλαμβάνουν προληπτικά καρδιαγγειακά φάρμακα όπως οι στατίνες (ιδίως η συμβαστατίνη), τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (όπως η κλοπιδογρέλη και η ασπιρίνη) και διατροφικά συμπληρώματα (ιδίως τα ωμέγα-3 ιχθυέλαια).
Για παράδειγμα, όπως είπε η Κάτο, η λήψη κλοπιδογρέλης σε συνδυασμό με ομεπραζόλη, ασπιρίνη ή ναπροξένη αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος, αιμορραγίας ή και θανάτου. Όμως εκτιμάται ότι σχεδόν το 2% των ηλικιωμένων λαμβάνουν τακτικά την κλοπιδογρέλη σε τέτοιους δυνητικά επικίνδυνους συνδυασμούς. Επίσης το βαλσαμόχορτο (St.John’s wort), που συχνά λαμβάνεται ως αντικαταθλιπτικό, μπορεί να αντιδράσει με άλλα φάρμακα όπως τα ανοσοκατασταλτικά, για το AIDS, τα αντισυλληπτικά, τα αντιπηκτικά για το αίμα και μερικά ηρεμιστικά (π.χ. Xanax).
Τυπικά ως πολυφαρμακία θεωρείται η λήψη τουλάχιστον πέντε φαρμάκων. Στις ΗΠΑ αυτό το ποσοστό μεταξύ των ηλικιωμένων έχει φθάσει το 36% (πάνω από ένας στους τρεις), από 31% το 2005. Η αυξημένη χρήση των φθηνότερων γενόσημων φαρμάκων φαίνεται να ενθαρρύνει την πολυφαρμακία, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι ολοένα περισσότεροι ηλικιωμένοι παίρνουν διατροφικά συμπληρώματα: το ποσοστό στις ΗΠΑ κινείται στο 65% (σχεδόν δύο στους τρεις), από 52% το 2005. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται στην κατανάλωση των ωμέγα-3 ελαίων.
Οι ερευνητές τόνισαν ότι οι ασθενείς πρέπει να συζητάνε με τον γιατρό τους όλα τα φάρμακα που παίρνουν ή σκοπεύουν να πάρουν, συμπεριλαμβανομένων –και αυτό είναι σημαντικό- των μη συνταγογραφούμενων και των διατροφικών συμπληρωμάτων. Το ίδιο ισχύει και για τους γιατρούς, οι οποίοι δεν ρωτάνε πάντα ποια άλλα φάρμακα παίρνει ο ασθενής.
