Για το κατά πόσο η ψυχιατρική μεταρρύθμιση παραμένει ζητούμενο, για την οικονομική κρίση και την ψυχολογική υγεία, για τη φροντίδα της ψυχικής υγείας σε σχέση με την προσφυγική κρίση αλλά και για τα ποσοστά των αυτοκτονιών και το προφίλ των αυτοχείρων, μίλησε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρίας (ΕΨΕ) Δημήτρης Πλουμπίδης, στο περιθώριο του 24ου πανελλήνιου συνεδρίου της ΕΨΕ που πραγματοποιήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, με τη συμμετοχή περισσοτέρων των 600 εγγεγραμμένων συνέδρων.
Αιτιολογώντας την επιλογή της Αλεξανδρούπολης για τη διοργάνωση του συνεδρίου, ο κ. Πλουμπίδης εξηγεί πως η πόλη είναι έδρα καλά οργανωμένων και πρωτότυπων ψυχιατρικών υπηρεσιών, που είναι αυτό που θέλει η σύγχρονη ψυχιατρική. «Για πολλά χρόνια στην Ελλάδα μιλάμε για ψυχιατρική μεταρρύθμιση, που σκοπός της ήταν να συρρικνωθούν και να κλείσουν τα παλιά ψυχιατρικά νοσοκομεία και να μεταφερθεί η άσκηση ψυχιατρικής μέσα στην κοινωνία. Αυτό το έχουνε πετύχει σε σημαντικό βαθμό οι μονάδες που ενεργοποιούνται στον Έβρο, με τη λειτουργία μονάδων κοινοτικής φροντίδας και τη μείωση κατά πολύ των αναγκαστικών νοσηλειών, ένα σημαντικό ζήτημα για τη χώρα» σημειώνει.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΨΕ σε αρκετές από τις παρεμβάσεις του συνεδρίου φάνηκε η μεγάλη αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης και έντονου άγχους στον πληθυσμό, ειδικά στα χρόνια της κρίσης, δηλαδή μετά το 2010. «Έχει διαπιστωθεί ότι αυτό σχετίζεται με οικονομικές δυσκολίες, με δάνεια που αδυνατούν να πληρώσουν και με την εργασιακή ανασφάλεια». Λόγω της οικονομικής κρίσης, οι άνθρωποι είναι λιγότερο σε θέση να πληρώσουν ιδιωτικές υπηρεσίες (ψυχιάτρους, ψυχολόγους) με αποτέλεσμα την τεράστια αύξηση του αριθμού των αιτημάτων στις υποστελεχωμένες δημόσιες υπηρεσίες υγείας, κυρίως για θέματα κατάθλιψης και άγχους. «Αυτό που είπαμε όλοι στο συνέδριο είναι ότι γενικά οι ιατρικές υπηρεσίες στην Ελλάδα, όχι μόνο η ψυχιατρική, είναι γηράσκουσες κι αν δεν έρθουν καινούριοι άνθρωποι σε 4-5 χρόνια θα είναι τεράστια τα προβλήματα» επισημαίνει ο κ. Πλουμπίδης.
Σίγουρα βελτιώσιμη χαρακτηρίζει ο πρόεδρος της ΕΨΕ την κατάθλιψη, πάθηση που εμφανίζεται κυρίως στις μέσες ηλικίες «γιατί έχουνε τα περισσότερα βάρη της ζωής» διευκρινίζοντας ότι για την αντιμετώπισή της δεν αρκούν μόνο τα φάρμακα. «Είναι και η στήριξη που θα πάρει ο ασθενής από το γιατρό και επίσης το κατά πόσο αντιληφθεί τι ακριβώς τον πιέζει. Όσα μας πιέζουν δεν μπορούμε εύκολα να τα βάλουμε στην άκρη. Είναι κατάσταση γενικά που αξίζει τον κόπο να ασχοληθούμε, είναι βελτιώσιμη. Αν σε μια καινούρια δυσκολία θα επανεμφανιστούν τα συμπτώματα δεν μπορεί να το πει κανείς εξ αρχής». Συνεχίζοντας την περιγραφή της πιο διαδεδομένης ψυχικής πάθησης στην εποχή μας, ο κ. Πλουμπίδης εξηγεί πως υπάρχει μία κληρονομικότητα που μπορεί να μας κάνει περισσότερο ευάλωτους αλλά επίσης έχει σημασία το πόσο δύσκολες καταστάσεις θα αντιμετωπίσουμε και στα παιδικά χρόνια και αργότερα. «Το πώς βοηθιέται δηλαδή ο ασθενής να διαχειριστεί καλύτερα τις δικές του δυνάμεις και τις σχέσεις του με τους γύρω-γύρω, κι αυτό μπορεί να είναι αιτία κατάθλιψης και δυσκολιών».
Χαρακτηρίζει ιδιαίτερα σημαντική κατηγορία τους έφηβους «γιατί εκεί είναι δουλειά πρόληψης σε μεγάλο βαθμό. Εκεί προσπαθούμε κάποιες επαναστάσεις και κάποιες δύσκολες συμπεριφορές να μη φτάσουν σε νόσο» και δύσκολη ηλικία την τρίτη γιατί εκεί δίπλα στην ψυχική νόσο υπάρχουν κι ένα σωρό σωματικά και είναι σύνθετη η απαιτούμενη φροντίδα. Τονίζει πως ο ασθενής με ελαφρά ψυχολογικά προβλήματα χρειάζεται στήριξη και όχι απομόνωση και παραδέχεται πως αποτελεί σοκ και στίγμα για μια οικογένεια μια ψυχιατρική διάγνωση. «Εξαρτάται όμως και με ποιες συνθήκες θα δεχθούμε τον ασθενή και την οικογένεια».
Όσον αφορά στις αυτοκτονίες, έχουν αυξηθεί κατά 30%, από το 2011. «Είναι πανελλήνιο εύρημα η αύξηση των αυτοκτονιών. Ευτυχώς δεν έχει ανέβει πάρα πολύ. Ήμασταν και εξακολουθούμε να είμαστε στο χαμηλότερο επίπεδο της Ευρώπης, με τεράστια διαφορά μεταξύ ανδρών και γυναικών αυτοχείρων (περίπου 7 άνδρες και μία γυναίκα ανά 100.000). Εκεί που είναι σαφέστατη η αύξηση είναι στις μέσες ηλικίες, άνδρες και γυναίκες, δηλαδή αυτοί που θίχτηκαν περισσότερο από την οικονομική κρίση, βρεθήκαν ακάλυπτοι από δάνεια, να χρωστάνε κτλ».
Από τη θεματολογία ενός πανελλήνιου ψυχιατρικού συνεδρίου δεν θα μπορούσε να απουσιάζει και το θέμα της προσφυγικής κρίσης. «Αυτό που αρχικά προσπαθούμε να οργανώσουμε είναι η στήριξη όσων παρεμβαίνουν κοντά στους πρόσφυγες, όχι μόνο των εθελοντών και των λιμενικών στα νησιά αλλά και των αστυνομικών όταν δουλεύουν 15ωρα και 16ωρα. Επίσης, ξέρετε πόσοι διασώστες βλέπουνε εφιάλτες τα μωρά που έχουνε βρει πνιγμένα μέσα στο νερό;».
Η στήριξη του πληθυσμού αλλά και των προσφύγων, είναι εξίσου σημαντική σύμφωνα με τον κ. Πλουμπίδη, που αναγνωρίζει ότι παρά τις προθέσεις και τις ωραίες ιδέες που υπάρχουν ακόμη δεν έχουν γίνει πολλά. «Εδώ δεν είμαι περήφανος να σας πω ότι έχουμε προχωρήσει. Η αιτία είναι κυρίως το οικονομικό. Δεν μπορούμε να βρούμε ανθρώπους. Στους πρόσφυγες υπάρχει και το θέμα της γλώσσας και συνεννόησης». Ειδικότερα για την εξέλιξη των προσφυγόπουλων ως ενήλικες ο πρόεδρος της ΕΨΕ εμφανίζεται αισιόδοξος λέγοντας πως «…μία μικρή μειοψηφία, ανάλογα και με άλλα στοιχεία προσωπικής ευαλωτότητας μπορεί και να μην τα καταφέρει. Η μεγάλη πλειοψηφία θα τα καταφέρει».
