Προσέξτε πόσο συχνά χρησιμοποιούμε λέξεις όπως καλό, κακό, σωστό, λάθος για να κατηγοριοποιήσουμε ό,τι τρώμε. Ακόμα χειρότερα, παρατηρήσετε πόσο συχνά περιγράφουμε τη συμπεριφορά μας ως «καλή» ή «κακή» σε σχέση με το φαγητό: «Ήμουν προσεκτικός όλη την εβδομάδα αλλά χθες το βράδυ βγήκα και έφαγα όλα τα λάθος πράγματα».
Αυτό οφείλεται εν μέρει στην ανθρώπινη φύση: στον εγκέφαλό μας αρέσει να κατηγοριοποιεί τα πράγματα, γιατί αυτό κάνει ευκολότερη μια γρήγορη αξιολόγηση και την απάντηση που απαιτείται από μέρους του. Όταν βλέπουμε κάποιον στο δρόμο να έρχεται προς το μέρος μας, το μυαλό μας θέλει να εκτιμήσει τις προθέσεις αυτού του ατόμου, ώστε να ξέρει αν πρέπει να χαμογελάσει ή να το βάλει στα πόδια.
Όμως ειδικά όσον αφορά το φαγητό, έχουμε την τάση να πηγαίνουμε ένα βήμα παραπέρα και να βάζουμε και μια «ηθική» διάσταση στα τρόφιμα και τις επιλογές μας στο φαγητό. Η υιοθέτηση αυτής της οπτικής όμως δεν είναι χρήσιμη όταν προσπαθούμε να κάνουμε επιλογές που θα θρέψουν το σώμα μας και θα βοηθήσουν την υγεία μας, για τους παρακάτω τρεις λόγους:
Δεν είναι αλήθεια
Το φαγητό δεν είναι «καλό» ή «κακό». Το φαγητό είναι απλά… μόρια: Το γεμάτο ζάχατη ντόνατ με επικάλυψη σοκολάτας και το smoothie από φρούτα είναι απλά μόρια. Μερικές από αυτές τις ενώσεις μορίων απλώς ταιριάζουν μεταξύ τους με έναν τρόπο που είναι καλύτερος για να θρέψει το σώμα μας από άλλες.
Σκεφτείτε ένα παζλ. Μερικά κομμάτια ταιριάζουν σωστά κάπου και κάποια άλλα όχι, αυτό δεν τα κάνει καλά ή κακά, σημαίνει απλώς ότι ανήκουν ή δεν ανήκουν εκεί. Απλώς, δεν είναι το κομμάτι που χρειάζεται το παζλ σας σε εκείνο το σημείο – όμως μπορεί να χρειάζεται αλλού.
Επίσης, αυτό που ταιριάζει σε ένα άτομο μπορεί να μην είναι κατάλληλο για ένα άλλο. Για παράδειγμα, οι φρεσκοκομμένες βιολογικές φράουλες σε μια καλοκαιρινή μέρα μπορεί να είναι εξαιρετικά θρεπτικές για εσάς, αλλά για κάποιον που μισεί τις φράουλες ή έχει αλλεργία, δεν είναι η σωστή επιλογή.
Δεν μας παρακινεί
Αρκετοί πιστεύουν ότι είναι σημαντικό να προσεγγίσουμε το φαγητό με αυτού του είδους το ηθικό πλαίσιο, διότι μας δίνει κίνητρο να ακολουθήσουμε υγιεινή διατροφή όταν μπορούμε να αισθανόμαστε καλά για τις «καλές» μας επιλογές και άσχημα για τις «κακές» μας επιλογές. Είναι η παραδοσιακή προσέγγιση του καρότου και του μαστιγίου.
Ωστόσο, οι άνθρωποι δεν είναι παρακινούνται πραγματικά από τη σκέψη ότι κάνουν το «σωστό». Αυτό που τους παρακινεί είναι οι στόχοι και η σκέψη του πόσο καλά θα αισθανθούν όταν τους επιτύχουν. Ξεκαθαρίζοντας το τι πραγματικά θέλετε από τη σχέση σας με το φαγητό και βάζοντας έναν συγκεκριμένο στόχο (π.χ. να χάσετε δύο κιλά), είναι πολύ μεγαλύτερο κίνητρο.
Σαμποτάρει τον εαυτό μας
Όταν πιστεύουμε ότι έχουμε κάνει μια «κακή» διατροφική επιλογή, αισθανόμαστε ένοχοι. Η ενοχή μας κάνει να αισθανόμαστε χειρότερα, γεγονός που ενεργοποιεί την περιοχή του εγκεφάλου μας που αναζητεί ανταμοιβή, με αποτέλεσμα να ψάχνουμε για τα πράγματα που γνωρίζουμε ότι θα μας κάνουν αμέσως να νιώσουμε καλύτερα, όπως η ζάχαρη, το αλάτι και το λίπος. Η ενοχή προκαλεί επίσης συχνά μια αντίδραση του τύπου «ε, αφού έκανα τη στραβή και χάλασα τη διατροφή μου, ας το ρίξω έξω και ας φάω τα πάντα»!
