Ο άνθρωπος που θεωρήθηκε ότι «έφερε» το AIDS στις ΗΠΑ, αποδεικνύεται αθώος και φαίνεται ότι κατηγορήθηκε επί δεκαετίες εξαιτίας κυρίως ενός τυπογραφικού λάθους, σύμφωνα με όσα δείχνει μια νέα έρευνα.
Οι επιστήμονες που ερευνούν την εξάπλωση της νόσου διαπίστωσαν ότι ο Gaetan Dugas, ήταν απλώς ένας από τους χιλιάδες ασθενείς που μολύνθηκαν με τον ιό HIV τη δεκαετία του ’70 στις ΗΠΑ. Μια «αθώωση» που όμως έρχεται αρκετά χρόνια μετά το θάνατο του Dugas, ο οποίος πέθανε από επιπλοκές που σχετίζονται με την ασθένεια το 1984.
«Ο Dugas ήταν ένας από τους πλέον δαιμονοποιημένους ασθενείς στην ιστορία», δήλωσε ο Richard McKay, ιστορικός δημόσιας υγείας και εκ των συγγραφέων της νέας μελέτης.
Ο λόγος που ο Dugas κατηγορήθηκε όλα αυτά τα χρόνια είναι ένα μικρό τυπογραφικό λάθος σε ένα έγγραφο του αμερικανικού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Αυτό το τυπογραφικό λάθος τον έκανε να φαίνεται ότι είναι ο πρώτος άνθρωπος που έφερε τον ιό στις ΗΠΑ, ο οποίος έχει μολύνει περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους.
Το λάθος έκανε τον Dugas «ασθενή 0» – όμως στην πραγματικότητα δεν ήταν νούμερο αλλά γράμμα, ένα «O» και όχι «0» και είχε πολύ μικρή σημασία.
Όταν το 1982 οι ερευνητές έψαχναν μια σπάνια, θανατηφόρο λοίμωξη των πνευμόνων που φαινόταν ότι συνδέεται με τις σεξουαλικές σχέσεις, άρχισαν να παίρνουν συνεντεύξεις από ασθενείς και να προσπαθούν να βρουν από που ξεκίνησε η μόλυνση.
Ένας από τους ασθενείς που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν ο Gaetan Dugas, στον οποίο δόθηκε ο αριθμός 057. Επίσης, στις σημειώσεις των ερευνητών, του δόθηκε ένα γράμμα –το O, για να διευκρινιστεί ότι δεν ήταν από την Καλιφόρνια (Out of California), καθώς ήταν από τη Νέα Υόρκη και όχι από το Λος Άντζελες.
Αλλά σύντομα οι ερευνητές άρχισαν να ερμηνεύουν το οβάλ ψηφίο ως νούμερο και όχι ως γράμμα, με αποτέλεσμα να ο Dugas να αναφέρεται ως «ασθενής 0».
Όμως και άλλες συμπτώσεις βοήθησαν να εδραιωθεί η ιδέα ότι ο Dugas ήταν υπεύθυνος για την εξάπλωση του ιού. Ο μεγάλος αριθμός ερωτικών συντρόφων -750 μέσα σε μια τριετία – το γεγονός ότι μπορούσε να θυμηθεί 72 από αυτούς τους άνδρες με αποτέλεσμα να συνδέεται με ένα μεγάλο μέρος της έρευνας και τι ασυνήθιστο όνομα του, είναι στοιχεία που τον έκαναν πιο δύσκολο να ξεχαστεί.
Όλα αυτά σήμαιναν ότι ήταν ένα αξιοσημείωτο μέρος ενός διαγράμματος που εξέταζε τα ξεσπάσματα του ιού στα ανατολικά και στα δυτικά της χώρας. Παράλληλα, το όνομά του ανακαλύφθηκε από τον δημοσιογράφο Randy Shilts ο οποίος έγραψε το μπεστ σέλερ «And the band played on», στο οποίο επιρρίπτει ευθύνη για χιλιάδες θανάτους στον Dugas.
Οι επιστήμονες γνώριζαν από καιρό ότι ο γαλλοκαναδός ιπτάμενος φροντιστής δεν ήταν υπεύθυνος για την επιδημία της νόσου στις ΗΠΑ, αλλά δεν είχαν βιολογικά στοιχεία για να το αποδείξουν – και μόνο αυτή η πρόσφατη έρευνα διερεύνησε το γενετικό υλικό του ιού για να αποδείξει ότι τελικά η ασθένεια είχε φθάσει στις ΗΠΑ πριν από τον Dugas.
Να σημειωθεί ότι ως χρονολογία εμφάνιση της ασθένειας στις ΗΠΑ προσδιορίζεται το 1970 ή 1971, δηλαδή μια δεκαετία προτού γίνει επισήμως αντιληπτή. Όπως δήλωσε ο έτερος επικεφαλής της έρευνας, Michael Worobey, «κανένας δεν πρέπει να θεωρείται υπεύθυνος για την εξάπλωση ενός ιού για τον οποίο κανείς δεν ξέρει».
