Όπως είναι γνωστό, η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση άνοιας. Έτσι, τα αποτελέσματα μιας νέας μελέτης από το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Ιρβάιν, προκαλούν μεγάλη έκπληξη: Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που είχαν υψηλή πίεση αίματος σε ηλικία 80-89 ετών, ήταν λιγότερο πιθανό να εμφανίσουν νόσο του Αλτσχάιμερ (την πιο κοινή μορφή άνοιας) κατά τη διάρκεια των επόμενων τριών ετών, σε σχέση με τους ανθρώπους της ίδιας ηλικίας με φυσιολογική αρτηριακή πίεση.
Η πίεση του αίματος είναι ένα κατά προσέγγιση μέτρο του πόσο σκληρά πρέπει να δουλεύει η καρδιά για να στέλνει το αίμα σε όλο το σώμα. Όσο αυξάνεται η πίεση του αίματος, τόσο μεγαλύτερη η προσπάθεια της καρδιάς. Με την πάροδο του χρόνου, η προστιθέμενη καταπόνηση που προκαλείται από την υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να βλάψει την καρδιά και να αυξήσει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής. Η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί επίσης να δείχνει ότι τα αιμοφόρα αγγεία έχουν βλάβη ή είναι μπλοκαρισμένα.
Αυτό είναι ιδιαίτερα κακό για τον εγκέφαλο, ο οποίος χρειάζεται πολλή ενέργεια και εξαρτάται από μια σταθερή παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών που μεταφέρονται από το αίμα. Σε ακραίες περιπτώσεις, η έλλειψη παροχής αίματος στον εγκέφαλο μπορεί να οδηγήσει σε εγκεφαλικό επεισόδιο και σε αγγειακή άνοια.
Η βλάβη στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου εμπλέκεται επίσης στην ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ. Εκτός από την παροχή οξυγόνου και θρεπτικών ουσιών, τα αιμοφόρα αγγεία δρουν επίσης για την απομάκρυνση άχρηστων ουσιών, όπως η β-αμυλοειδής πρωτεΐνη, από τον εγκέφαλο. Η δυσλειτουργία των αγγείων μπορεί να οδηγήσει σε συσσώρευση β-αμυλοειδούς και άλλων τοξικών πρωτεϊνών, οδηγώντας τελικά σε θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων και άνοια.
Πιστεύεται ότι η υψηλή αρτηριακή πίεση αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Αρκετές μακροχρόνιες μελέτες που παρακολούθησαν ανθρώπους από τη μέση ηλικία έως τα γηρατειά, έχουν διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι που έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση στα ‘40 και στα ’50 τους, είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν νόσο του Αλτσχάιμερ σε προχωρημένη ηλικία, σε σχέση με εκείνους που έχουν φυσιολογική αρτηριακή πίεση στη μέση ηλικία. Παρότι οι λόγοι για αυτή την αυξημένη ευαισθησία δεν είναι επιβεβαιωμένοι, μπορεί να σχετίζονται με βλάβες στη δομή των αιμοφόρων αγγείων, μειωμένη ροή αίματος στον εγκέφαλο και μειωμένη κάθαρση των τοξινών από τον εγκέφαλο.
Ωστόσο, αυτή η πιο πρόσφατη μελέτη δείχνει ότι όσοι έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση -τουλάχιστον σε μια προχωρημένη ηλικία- προστατεύονται πραγματικά από την ανάπτυξη της νόσου του Αλτσχάιμερ.
Έτσι, πώς μπορούν να συμφιλιωθούν αυτές οι φαινομενικά αντιφατικές διαπιστώσεις; Η απάντηση μπορεί να αφορά τον τρόπο που η αρτηριακή πίεση αλλάζει φυσιολογικά σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Καθώς μεγαλώνουμε, το σώμα μας γίνεται λιγότερο ικανό να αντισταθμίσει τις διακυμάνσεις στην πίεση του αίματος, όπως όταν σηκώνεται από καθιστή θέση.
Περίπου το 30% των ανθρώπων πάνω από 70 ετών, βιώνουν ένα αίσθημα ζάλης ή αδυναμίας όταν πηγαίνουν να σηκωθούν (ορθοστατική υπόταση). Αυτό συμβαίνει εξαιτίας της μείωσης στην ποσότητα του αίματος που πηγαίναι στον εγκέφαλο. Στην πραγματικότητα, η ορθοστατική υπόταση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου του Αλτσχάιμερ. Έτσι, οι άνθρωποι που αναπτύσσουν υπέρταση στα τέλη της ζωής ίσως το παθαίνουν για να αντισταθμίσουν τη μείωση της αρτηριακής πίεσης που σχετίζεται με την ηλικία. Αυτό μπορεί να βοηθάει στο να διατηρηθεί η επαρκής ροή αίματος προς τον εγκέφαλο, να διευκολυνθεί η απομάκρυνση των αποβλήτων και τελικά να προστατεύουν τα κύτταρα του εγκεφάλου.
