Στα περισσότερα από 30 χρόνια εφαρμογών στη χώρα μας, αδιαπραγμάτευτα στην εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) σημειώνονται συναρπαστικές εξελίξεις. Νέες μέθοδοι και επιτεύγματα κάνουν τη διαδικασία περισσότερο προσιτή και λιγότερο επίπονη για τη γυναίκα, ανεβάζοντας εντυπωσιακά τα ποσοστά επιτυχίας.
Ένα από τα συχνότερα προβλήματα που προκύπτουν κατά τη θεραπευτική αγωγή για την ελεγχόμενη πρόκληση ωοθηλακιορρηξίας προκειμένου να υποβληθεί το ζευγάρι σε IVF, είναι ο μηδενικός ή πολύ χαμηλός αριθμός παραγόμενων ωαρίων, συχνά όχι καλής ποιότητας, με επακόλουθα χαμηλά ποσοστά εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες που παρουσιάζουν περιορισμένη απόκριση στην ωοθηκική διέγερση χαρακτηρίζονται «φτωχές ανταποκρίτριες». Με κεντρικό άξονα τη χορήγηση νέας ορμόνης, επιστημονικές ομάδες ανέπτυξαν πρωτόκολλα προκειμένου να απλουστεύσουν το θεραπευτικό σχήμα και να αυξήσουν τον αριθμό των παραγόμενων ωαρίων. Πρόσφατη μελέτη με τη συμμετοχή ερευνητικών κέντρων από τρεις χώρες προτείνει καινοτόμο θεραπεία ιδιαίτερα απλοποιημένη και καλύτερα ανεκτή από τη γυναίκα. Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα, εφόσον εγγυώνται αυξημένο αριθμό ανακτώμενων ωαρίων ανώτερης ποιότητας, ανάγκη για σημαντικά λιγότερες ή μόνο μία ένεση και εντυπωσιακή αύξηση του ποσοστού κλινικής εγκυμοσύνης. Διαφορετική οπτική στον τρόπο με τον οποίο μια νέα γυναίκα μπορεί να «διαχειριστεί» τη γονιμότητά της έρχεται να δώσει τα τελευταία χρόνια η μέθοδος της κρυοσυντήρησης ωαρίων. Γυναίκες αντιμέτωπες με τον καρκίνο στην αναπαραγωγική τους ηλικία, γυναίκες με χαμηλά ωοθηκικά αποθέματα και με οικογενειακό ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης, ακόμα και όσες για προσωπικούς λόγους αναβάλλουν την εγκυμοσύνη, έχουν τη δυνατότητα να καταψύξουν τα ωάριά τους, «συντηρώντας» τη γονιμότητά τους και δίνοντας στον εαυτό τους μεγαλύτερη ευκαιρία στον ρόλο της μητρότητας. Η καινοτόμος μέθοδος της υαλοποίησης (vitrification) έναντι της αργής ψύξης διασφαλίζει ανώτερης ποιότητας ωάρια -τα οποία επιβιώνουν καλύτερα κατά την απόψυξη- και συνεπώς αυξημένα ποσοστά εγκυμοσύνης.
Ελπίδα για τεκνοποίηση σε προχωρημένες ηλικίες, αλλά και σε γυναίκες με χαμηλά ωοθηκικά αποθέματα ή πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, δίνει μια νέα πρωτοποριακή θεραπεία ανανέωσης των ωοθηκών. Η θεραπεία με πλάσμα πλούσιο σε αιμοπετάλια (PRP) δίνει τη δυνατότητα σύλληψης με το γενετικό υλικό της ίδιας της γυναίκας και όχι με ωάρια δότριας. Βασίζεται στην απομόνωση αίματος πλούσιου σε αιμοπετάλια και αυξητικούς παράγοντες και τη διακολπική του έγχυση στις ωοθήκες. Οι αυξητικοί παράγοντες του αίματος ενεργοποιούν τα βλαστικά κύτταρα των ωοθηκών, τα οποία με τη σειρά τους διαφοροποιούνται σε νέα ωοκύτταρα. Διαρκής βελτίωση των μεθόδων Προεμφυτευτικής Γενετικής Διάγνωσης εγγυώνται μεγαλύτερη αξιοπιστία στην ανίχνευση γονιδίων υπεύθυνων για σοβαρά νοσήματα στο γενετικό υλικό, πριν από την εμφύτευση στη μήτρα. Η διαδικασία προσφέρει την εναλλακτική δυνατότητα επιλογής «υγιών» εμβρύων έναντι της διακοπής της κύησης και είναι ιδιαίτερα σημαντική για ζευγάρια που έχουν υποβληθεί σε IVF και αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο μεταβίβασης γενετικού νοσήματος στο έμβρυο.
Με σεβασμό στην επιστήμη και αίσθημα ευθύνης προς τις γυναίκες που υποβάλλονται σε εξωσωματική και στα παιδιά που γεννιούνται, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες, εκτεταμένη έρευνα και διαρκής παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων προκειμένου να διασφαλιστούν η αποτελεσματικότητα και η διαρκής βελτίωση των θεραπειών που πλαισιώνουν την εξωσωματική για τα επόμενα χρόνια.
Βασίλης Κελλάρης
MD – PhD – Msc Μαιευτήρας-Γυναικολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών Επιστημονικός Συνεργάτης Γένεσις Αθηνών (IVF), Μέλος Διοικητικού Συμβουλίου του Μητέρα
http://www.vasiliskellaris.gr/
