Η ιστορία της εξωσωματικής γονιμοποίησης μετρά 40 χρόνια μετά την πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια το 1978, που κατέληξε στη γέννηση του πρώτου «παιδιού του σωλήνα»! Η προσπάθεια αυτή πραγματοποιήθηκε σε φυσικό κύκλο δηλαδή το ένα και μοναδικό ωάριο, που προοριζόταν για ωορρηξία, απομονώθηκε έξω από το σώμα (ωοληψία), γονιμοποιήθηκε με το σπέρμα του συντρόφου (γονιμοποίηση) και μεταφέρθηκε στην μήτρα (εμβρυομεταφορά). Στα χρόνια που ακολούθησαν, η εξωσωματική γονιμοποίηση γνώρισε τεράστια άνθηση, με τεχνολογικές εξελίξεις και καινοτόμες πρακτικές, που συνέβαλαν στο να αποκτήσουν παιδιά, ζευγάρια, τα οποία λίγα χρόνια νωρίτερα θα έμεναν άτεκνα. Βασικό άξονα σήμερα αποτελεί η φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών με στόχο την ανάπτυξη και απομόνωση ικανού αριθμού ωαρίων, και κατά συνέπεια την δημιουργία ικανού αριθμού εμβρύων, τα οποία θα αυξήσουν την πιθανότητα επίτευξης κύησης.
Μία από τις πρακτικές, που κερδίζει συνεχώς έδαφος, είναι η τεχνική της κρυοσυντήρησης όλων των εμβρύων, που θα προκύψουν κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση, και η μεταφορά τους στην ενδομητρική κοιλότητα μετά από απόψυξη σε επόμενο κύκλο. Πρόκειται για την πρακτική «Freeze All», η οποία τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, τείνει να γίνει η πρώτη επιλογή σε πολλά Κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Ιστορικά, η πρώτη γέννηση παιδιού από κρυοσυντηρημένο έμβρυο επιτεύχθηκε το 1984. Έκτοτε, οι τεχνικές της κρυοσυντήρησης έχουν εξελιχθεί περνώντας από την «βραδεία» (slow freezing) στην «ταχεία» (vitrification) κρυοσυντήρηση, η οποία εξασφαλίζει την ανάκτηση σχεδόν όλων των εμβρύων μετά την απόψυξη.
Η λογική, πίσω από την σύγχρονη αυτή πρακτική, είναι ότι η φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών οδηγεί σε αύξηση των ορμονών, οιστρογόνων και προγεστερόνης. Η αύξηση αυτή, σε ένα σημαντικό ποσοστό κύκλων θα έχει ως αποτέλεσμα την επιταχυνόμενη ανάπτυξη και την ασύγχρονη ωρίμανση του εσωτερικού τοιχώματος της μήτρας (ενδομητρίου), που έχει αναλάβει το ρόλο της εμφύτευσης του εμβρύου. Αν τούτο συμβεί, η εμφύτευση και μαζί με αυτήν η κύηση είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Επιπλέον, η ορμονική αυτή εκτροπή είναι δυνατόν να επηρεάσει την ανάπτυξη του πλακούντα και του εμβρύου, εφόσον η κύηση επιτευχθεί. Με δεδομένο ότι το ενδιαφέρον στην εξωσωματική γονιμοποίηση προοδευτικά στρέφεται από το θετικό τεστ κύησης, στη γέννηση ζώντος νεογνού, η ενδεχόμενη δυσμενής επίδραση της φαρμακευτικής διέγερσης των ωοθηκών μέσω των ορμονών στην μετέπειτα πορεία της κύησης, αποτελεί θέμα συζήτησης. Μελέτες δείχνουν ότι η εφαρμογή της πρακτικής Freeze All θα μπορούσε να μειώσει την επίπτωση περιγεννητικών επιπλοκών, που έχουν συσχετιστεί με την φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών, όπως η γέννηση χαμηλού βάρους νεογνών, η προωρότητα, η αιμορραγία στην κύηση, η αποκόλληση του πλακούντα και ο προδρομικός πλακούντας.
Σε ότι αφορά τα ποσοστά επιτυχίας, η διαδικασία της κρυοσυντήρησης όλων των εμβρύων δύναται να επιφέρει θεαματικά ποσοστά τεκνοποίησης. Βιβλιογραφικά, από τα έμβρυα που θα προκύψουν από μία ωοληψία, αναφέρεται γέννηση ενός τουλάχιστον παιδιού σε ποσοστό 91%, εάν κατά την ωοληψία ληφθούν >25 ωάρια, 87% εάν ληφθούν 20-25, 81% εάν ληφθούν 16-20, 73% εάν ληφθούν 11-15 και 58% εάν ληφθούν 6-10 ωάρια! Ποσοστά, που απολαμβάνουμε οι θιασώτες της τεχνικής Freeze All τα τελευταία αρκετά χρόνια, επιβεβαιώνονται καθημερινά με κλινικές μελέτες, και αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, αν μάλιστα σκεφτεί κανείς, ότι οι περισσότερες γυναίκες με την τεχνική αυτή θα είναι σε θέση να αποκτήσουν τουλάχιστον 2 παιδιά από έναν κύκλο φαρμακευτικής ωοθηκικής διέγερσης-ωοληψίας!
Πλεονεκτήματα ωστόσο, πέραν των καλύτερων ποσοστών επιτυχίας και της μείωσης των περιγεννητικών επιπλοκών, είναι η ελαχιστοποίηση της πιθανότητας εμφάνισης του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών και ως εκ τούτου η δυνατότητα εντονότερης φαρμακευτικής διέγερσης των ωοθηκών με στόχο την ανάκτηση όσο το δυνατό περισσότερων ωαρίων για την δημιουργία αντίστοιχα όσο το δυνατόν περισσότερων εμβρύων, από τα οποία μετά από απόψυξη και εμβρυομεταφορά, το ζευγάρι θα μπορούσε να ολοκληρώσει την οικογένειά του, χωρίς να απαιτηθεί η διενέργεια δεύτερου ή τρίτου κύκλου εξωσωματικής γονιμοποίησης!
Γεώργιος Παρτσινέβελος, MD, PhD
Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Εξειδικευθείς στο Ηνωμένο Βασίλειο στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή & Ελάχιστα Επεμβατική Χειρουργική (Υστεροσκόπηση- Λαπαροσκόπηση), Επιστημονικός Συνεργάτης Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Institute of LIFE ΜΗΤΕΡΑ
Email: partsiobgyn@yahoo.com
