Το μυαλό του ανθρώπου είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο και υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να μην γνωρίζουμε για το δικό μας μυαλό, πόσο μάλλον για το μυαλό των άλλων. Έτσι ενώ γνωρίζουμε αρκετά καλά το πώς αισθανόμαστε, οι ψυχολόγοι μπορούν να ανακαλύψουν γιατί αισθανόμαστε έτσι.
Παρά το γεγονός ότι πολλές από τις εσωτερικές διεργασίες του ανθρώπινου νου παραμένουν μυστήριο, ένα μεγάλο μέρος τους έχει αποκαλυφθεί μέσα από τη μελέτη της ψυχολογίας. Ας δούμε λοιπόν ορισμένα πράγματα που οι ψυχολόγοι γνωρίζουν αλλά ίσως δεν γνωρίζουμε εμείς για το ανθρώπινο μυαλό.
Η διάθεσή μας επηρεάζει τις αποφάσεις μας
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν λανθασμένα ότι οι άνθρωποι είναι κατά κύριο λόγο έλλογα όντα. Όμως τα συναισθήματα επηρεάζουν κάθε σκέψη που κάνουμε και κάθε εμπειρία που αποκτούμε. Οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούν εντελώς αυτές τις επιρροές και πιστεύουν ότι ενεργούν εντελώς ορθολογικά.
Προτιμούμε τις πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις προκαταλήψεις μας
Απαιτείται μια πολύ μεγαλύτερη γνωστική προσπάθεια για να ανανεώσουμε και να αλλάξουμε τις ιδέες και την οπτική μέσα από την οποία βλέπουμε τον κόσμο γύρω μας. Χωρίς αυτήν την επιπλέον, επίπονη εργασία, οι άνθρωποι δέχονται πολύ ευκολότερα τις πληροφορίες που επιβεβαιώνουν τις πεποιθήσεις τους και απορρίπτουν τις πληροφορίες που έρχονται σε αντίθεση με αυτές. Οι διαμάχες στο Facebook για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, μόλις εξηγήθηκαν!
Δεν μπορούμε πάντα να προβλέψουμε τι θα μας κάνει ευτυχισμένους
Οι ψυχολόγοι γνωρίζουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι είναι πολύ κακοί στο να προβλέπουν πώς θα ανταποκριθούν σε θετικά ή αρνητικά γεγονότα στο μέλλον. Οι περισσότεροι προβλέπουμε ότι θα είμαστε περισσότερο ευτυχισμένοι όταν πάρουμε αύξηση ή προαγωγή, βρούμε σύντροφο ή αγοράσουμε το αυτοκίνητο/σπίτι των ονείρων μας, από ό, τι νιώθουμε στην πραγματικότητα, όταν μας συμβεί κάτι από όλα αυτά: όταν η πραγματικότητα δεν ταιριάζει με το προβλεπόμενο επίπεδο ευτυχίας, ακολουθεί η απογοήτευση. Αντίθετα, πιστεύουμε ότι θα καταστραφούμε ψυχολογικά αν χάσουμε τη δουλειά μας ή ένα αγαπημένο πρόσωπο. Πολλοί άνθρωποι όμως εκπλήσσονται όταν τους συμβαίνει κάτι τέτοιο και διαπιστώνουν ότι δεν αισθάνονται τόσο άσχημα όσο περίμεναν.
Οι αναμνήσεις μας ίσως είναι λάθος
Η σιγουριά για τις λεπτομέρειες που θυμόμαστε από μια ανάμνησή μας, δεν αποτελεί εχέγγυο για την ακρίβειά της. Οι συμμετέχοντες σε μια μελέτη που ρωτήθηκαν «Πόσο γρήγορα έτρεχε το αυτοκίνητο όταν πέρασε το “Στοπ”;», είχαν περισσότερες πιθανότητες να αναφέρουν ότι είχαν όντως δει την πινακίδα. Η μνήμη μας είναι αναξιόπιστη στην καλύτερη περίπτωση και τελείως ανακριβής στη χειρότερη. Όσοι δεν είναι ψυχολόγοι συχνά συγκλονίζονται από αυτή τη διαπίστωση, καθώς εάν η μνήμη μας είναι τόσο ανακριβής, τότε υπάρχουν σοβαρές περιπλοκές για την ίδια την ταυτότητά μας.
Είναι φυσικό να προσπαθήσουμε να κατηγοριοποιήσουμε τα πάντα
Όταν μας συμβαίνει κάτι σκεφτόμαστε αυτομάτως «σε ποια προϋπάρχουσα κατηγορία που γνωρίζω, εμπίπτει η νέα εμπειρία;». Είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο σκεφτόμαστε συχνά με στερεότυπα και βλέπουμε τα πράγματα άσπρα ή μαύρα. Είναι συχνά πολύ δύσκολο για το μυαλό να κατανοήσει κάτι που δεν ταιριάζει στις κατηγορίες που έχει ήδη δημιουργήσει.
Συχνά δημιουργούμε αυτό που προσπαθούμε να αποφύγουμε
Όσοι είναι εμμονικοί τύποι και φοβούνται τα μικρόβια, βάζουν χαρτί στο κάθισμα μιας δημόσιας τουαλέτας και το αφήνουν να πέσει στο πάτωμα όταν τελειώσουν, επειδή δεν τολμούν να αγγίξουν. Δεν τραβούν το καζανάκι επειδή αρνούνται να αγγίξουν το κουμπί. Το αποτέλεσμα φυσικά είναι να αφήνουν πίσω τους μια τουαλέτα σε άθλια κατάσταση που θα αρνούνταν να χρησιμοποιήσουν!
