Παγκόσμια ημέρα κατά του διαβήτη σήμερα, θυμόμαστε τις διαφορετικές μορφές της πάθησης.
Τύπου 1
Ο λεγόμενος παλαιότερα και νεανικός διαβήτης. Αν και ο διαβήτης τύπου 1 μπορεί να εμφανιστεί, και πράγματι εμφανίζεται, σε οποιαδήποτε ηλικία, προσβάλλει συνήθως παιδιά και νεαρούς ενήλικες. Ο διαβήτης τύπου 1 είναι η λιγότερο διαδεδομένη μορφή διαβήτη, προσβάλλοντας μόλις το 10–15% όλων των ατόμων με διαβήτη.
Στον διαβήτη τύπου 1, το πάγκρεας δεν μπορεί να παράγει αρκετή ινσουλίνη επειδή τα συγκεκριμένα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη έχουν καταστραφεί από το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού. Αυτή η ινσουλίνη πρέπει να αντικαθίσταται. Επομένως, τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 πρέπει να λαμβάνουν ινσουλίνη κάθε μέρα για να ζήσουν.
Ποιος έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πάθει διαβήτη τύπου 1;
Δεν γνωρίζουμε ακόμη την επακριβή αιτία του διαβήτη τύπου 1, αλλά όμως γνωρίζουμε ότι υπάρχει γενετική προδιάθεση. Ωστόσο, μπορεί να συμβεί μόνο όταν κάτι, όπως π.χ. μια ιογενής λοίμωξη, δώσει το έναυσμα στο ανοσοποιητικό σύστημα να καταστρέψει τα κύτταρα που παράγουν ινσουλίνη στο πάγκρεας. Αυτό ονομάζεται αυτοάνοση αντίδραση.
Αν και η αιτία του διαβήτη τύπου 1 δεν έχει τίποτα να κάνει με τον τρόπο ζωής, ένας υγιεινός τρόπος ζωής είναι πολύ σημαντικός και βοηθά στη διαχείριση της πάθησης.
Τύπου 2
Είναι κατά πολύ η πιο διαδεδομένη μορφή, και προσβάλλει το 85–90% όλων των διαβητικών. Αν και συνήθως προσβάλλει ενήλικες, όλο και περισσότεροι νέοι, ακόμη και παιδιά, αναπτύσσουν πλέον διαβήτη τύπου 2.
Ο διαβήτης τύπου 2 είναι μια ασθένεια τρόπου ζωής και συνδέεται στενά με την υψηλή αρτηριακή πίεση, τα μη φυσιολογικά λιπίδια στο αίμα και το κλασικό «σχήμα μήλου» του σώματος όπου υπάρχει περιττό βάρος γύρω από τη μέση.
Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 παρουσιάζουν συνήθως αντίσταση στην ινσουλίνη. Αυτό σημαίνει ότι το πάγκρεάς τους παράγει ινσουλίνη, αλλά η ινσουλίνη δεν λειτουργεί τόσο καλά όσο θα έπρεπε. Το πάγκρεας ανταποκρίνεται δουλεύοντας πιο εντατικά για την παραγωγή περισσότερης ινσουλίνης. Τελικά δεν μπορεί να παραχθεί επαρκής ποσότητα για τη διατήρηση της ισορροπίας της γλυκόζης και έτσι αυξάνονται τα επίπεδα γλυκόζης του αίματος.
Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να καθυστερήσει την ανάγκη για χάπια ή/και ινσουλίνη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι αν όντως χρειάζεστε χάπια ή/και ινσουλίνη, αυτή είναι απλώς η φυσική εξέλιξη της νόσου. Παίρνοντας χάπια ή/και ινσουλίνη αμέσως μόλις τα χρειαστείτε, μπορούν να μειωθούν οι επιπλοκές που προκαλούνται από τον διαβήτη.
Ποιος έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πάθει διαβήτη τύπου 2;
Αν και δεν υπάρχει μία μοναδική αιτία για την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2, υπάρχουν γνωστοί παράγοντες κινδύνου όπως το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη και η ηλικία – ο κίνδυνος αυξάνεται καθώς μεγαλώνουμε. Υπάρχουν όμως και παράγοντες που μπορούμε να ελέγξουμε όπως το βάρος, το επίπεδο σωματικής δραστηριότητας, η αρτηριακή πίεση, η χοληστερίνη και το κάπνισμα. Οι άνθρωποι που κινδυνεύουν από διαβήτη τύπου 2 μπορούν να τον καθυστερήσουν ή ακόμη και να τον αποτρέψουν, ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Διαβήτης κύησης
Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και υποχωρεί συνήθως μετά τη γέννηση του βρέφους. Κατά την εγκυμοσύνη, ο πλακούντας παράγει ορμόνες που βοηθούν το μωρό να μεγαλώσει και να αναπτυχθεί. Ο διαβήτης κύησης εμφανίζεται επειδή οι ορμόνες αυτές εμποδίζουν τη δράση της ινσουλίνης της μητέρας. Αυτό ονομάζεται ινσουλινοαντίσταση.
Η έγκυος γυναίκα χρειάζεται επιπλέον ινσουλίνη για να μπορεί η γλυκόζη να μεταβεί από το αίμα στα κύτταρα όπου χρησιμοποιείται για ενέργεια. Όταν μια γυναίκα είναι έγκυος, χρειάζεται 2 ή 3 φορές περισσότερη ινσουλίνη από το κανονικό. Αν ο οργανισμός δεν μπορεί να παράγει τόση ινσουλίνη, αναπτύσσεται διαβήτης. Όταν ολοκληρωθεί η εγκυμοσύνη και οι ανάγκες ινσουλίνης της γυναίκας επανέλθουν στο φυσιολογικό, ο διαβήτης συνήθως υποχωρεί αλλά συχνά επιστρέφει αργότερα στη ζωή.
Ποιος έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να πάθει διαβήτη κύησης;
Διαβήτη της κύησης αναπτύσσει το 5 έως 8% όλων των εγκύων γυναικών γύρω στην 24η έως 28η εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Στις γυναίκες που κινδυνεύουν περισσότερο περιλαμβάνονται όσες είναι άνω των 30 ετών, έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2 και είναι υπέρβαρες.
