Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, εξετάζουμε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε το σπίτι που μένουν πιο φιλικό σε αυτά. Γιατί «το σπίτι κάθε ανθρώπου είναι το κάστρο του», λέει μια παροιμία. Είναι ο χώρος τον οποίο προσαρμόζουμε, ώστε να ζούμε άνετα και να αισθανόμαστε όμορφα. Τι γίνεται, όμως, όταν μια κατοικία δεν καλύπτει τις ανάγκες των ενοίκων και μετατρέπεται σε καθημερινό εμπόδιο γι’ αυτούς; Για τους περισσότερους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες οι συνθήκες διαβίωσης και η μετακίνηση μέσα στο σπίτι εξελίσσονται σε γολγοθά. Για να αποφευχθεί αυτό πρέπει να γίνει σωστός σχεδιασμός από την αρχή ή οι απαραίτητες επεμβάσεις στη συνέχεια, ώστε κάθε χώρος να είναι προσβάσιμος και λειτουργικός. Παρακάτω, σας παραθέτουμε κάποιες συμβουλές, προκειμένου οι άνθρωποι με ειδικές ανάγκες και ειδικά οι χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων να είναι σε θέση να κάνουν μόνοι τους τις καθημερινές τους δραστηριότητες.
Το βασικότερο είναι να προβλεφθούν ελεύθεροι χώροι με διάμετρο 1.50μ. σε όλα τα δωμάτια για τη δυνατότητα περιστροφής των αμαξιδίων. Οι διάδρομοι πρέπει να έχουν πλάτος 1.20μ. Οι εσωτερικές πόρτες να είναι συρόμενες ή ανοιγόμενες με χειρολαβές τοποθετημένες σε ύψος 0.90-1.20μ. από το δάπεδο και με επαρκή χώρο εκατέρωθεν του θυρόφυλλου, ενώ το άνοιγμα ανάμεσα στις κάσες να είναι 90εκ.
Διακόπτες, πρίζες και γενικά μηχανισμοί χειρισμού πρέπει να είναι τοποθετημένοι σε μια ζώνη 0.90-1.20μ. από το δάπεδο και πάντα στα ίδια σταθερά σημεία για όλες τις περιπτώσεις (π.χ. οι διακόπτες για το φως στα δεξιά των ανοιγμάτων και κοντά στην πόρτα). Για τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης καλό είναι να προτιμώνται συσκευές με ανάγλυφες ενδείξεις.
Είσοδος
Όταν οι είσοδοι είναι σε διαφορετικά επίπεδα από τη στάθμη του πεζοδρομίου πρέπει να προβλέπεται αντιολισθητική ράμπα κλίσης μέχρι 5% και πλάτους τουλάχιστον 1,30μ. ή ανελκυστήρας. Σε διαφορετική περίπτωση πρέπει να προβλεφθεί αναβατόριο με ελάχιστες διαστάσεις πλατφόρμας 0,90-1,20μ. και ανυψωτική ικανότητα 250 κιλών. Η πόρτα του γκαράζ να ανοίγει αυτόματα και ο χώρος στάθμευσης να είναι εύκολα προσβάσιμος και με καλό φωτισμό.
Κουζίνα
Η θέση της κουζίνας να προβλέπεται δίπλα στο νεροχύτη, με ένα ενδιάμεσο πάγκο προετοιμασίας 70-80εκ. Κάτω από τους πάγκους να υπάρχουν υποδοχές σε ύψος 80εκ. από το δάπεδο και για βάθος 60εκ., ώστε να εισχωρούν τα μπράτσα του αμαξιδίου. Κατά μήκος των ερμαρίων και των ηλεκτρικών συσκευών να υπάρχουν εσοχές για τα πόδια, ύψους 20εκ. από το δάπεδο και βάθους 15εκ. Όλοι οι πάγκοι εργασίας να βρίσκονται στο ίδιο ύψος με τις εστίες μαγειρέματος για την εύκολη μεταφορά των σκευών και τα ράφια να μην είναι σε ύψος πάνω από 1.40μ.
Υπνοδωμάτια
Το ιδανικό είναι να προβλεφθούν διάδρομοι πλάτους 1.10μ. και στις τρεις πλευρές του κρεβατιού. Το στρώμα θα πρέπει να βρίσκεται στο επίπεδο του καθίσματος του αμαξιδίου, ενώ είναι αναγκαία η ύπαρξη ελεύθερου χώρου ύψους τουλάχιστον 20εκ. από το δάπεδο για τις υποδοχές του αμαξιδίου. Η πρίζα του τηλεφώνου πρέπει να είναι κοντά στο κρεβάτι.
Χώρος υγιεινής
Οι πόρτες πρέπει να ανοίγουν πάντα προς τα έξω ή να είναι συρόμενες. Η μπανιέρα, το ύψος της οποίας πρέπει να είναι το ίδιο με αυτό του αναπηρικού αμαξιδίου (περίπου 50εκ.), να είναι εξοπλισμένη με ειδικές χειρολαβές και μόνιμο κάθισμα στο ένα άκρο της. Χειρολαβές χρειάζονται και γύρω από την τουαλέτα.
Καθιστικά – τραπεζαρίες
Τα έπιπλα να έχουν στρογγυλεμένες γωνιές και ελάχιστες προεξοχές. Το ύψος των καθισμάτων να είναι 40-55εκ. από το δάπεδο και των τραπεζιών περίπου 70εκ.
Δάπεδα
Η επίστρωση τους πρέπει να γίνεται με υλικά που να είναι σταθερά, αντιολισθηρά, ανθεκτικά και άφλεκτα και να μην αναπτύσσουν στατικό ηλεκτρισμό. Σημαντικό είναι να καθαρίζονται εύκολα.
Παράθυρα
Πρέπει να είναι μεγάλα και σε τέτοιο ύψος, ώστε να προσφέρουν θέα στους χρήστες αμαξιδίων, ενώ οι μηχανισμοί τους να βρίσκονται σε ύψος 0.90-1.20μ. Αποφύγετε την τοποθέτηση θερμαντικών σωμάτων κάτω από τα παράθυρα, ώστε να επιτρέπεται η προσέγγιση σε αυτά.
Ασανσέρ – αναβατόρια
Πρέπει να τοποθετούνται κοντά στην είσοδο και το κλιμακοστάσιο. Οι ελάχιστες εσωτερικές διαστάσεις του θαλάμου είναι 1,10Χ1,40μ. Περιμετρικά στα τοιχώματα πρέπει να υπάρχει χειρολισθήρας σε ύψος 90εκ. Η πόρτα πρέπει να διαθέτει φωτοκύτταρο χαμηλά και μηχανισμό ασφαλείας και τα κουμπιά να είναι σε ύψος προσιτό στους χρήστες αμαξιδίων.
Σε χώρους όπου η εγκατάσταση ανελκυστήρα είναι αδύνατη, χρησιμοποιούνται αναβατόρια. Τοποθετούνται σε οποιασδήποτε μορφής κλιμακοστάσιο και όταν δεν λειτουργούν αναδιπλώνονται χωρίς να περιορίζουν το ωφέλιμο πλάτος της σκάλας. Οι ελάχιστες διαστάσεις του 0,80Χ1,00μ. Η κίνησή τους παρέχεται από ηλεκτρικό κινητήρα.
