Τι είναι οι όζοι του θυρεοειδούς;
Οι όζοι είναι διογκώσεις του αδένα συμπαγείς, κυστικές ή μεικτές. Η συχνότητά τους αυξάνει με την ηλικία. Μετά τα 60 έτη μέχρι και το 50% των ενηλίκων μπορεί να έχει όζους. Ωστόσο, επειδή συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα, ανακαλύπτονται τυχαία κατά τη διενέργεια απεικονιστικού ελέγχου στην περιοχή του λαιμού για άλλους λόγους πχ triplex καρωτίδων. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι εξετάσεις αίματος (ορμόνες θυρεοειδούς) είναι φυσιολογικές.
Είναι οι όζοι κληρονομικοί;
Συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Μικροί όζοι του θυρεοειδούς μπορεί να αναπτυχθούν και σε περιβάλλον θυρεοειδίτιδας. Η έλλειψη ιωδίου συμβάλλει επίσης στην δημιουργία τους.
Ποια η σχέση των όζων με τον καρκίνο του θυρεοειδούς;
Οι περισσότεροι όζοι είναι καλοήθεις. Ένα μικρό ποσοστό όμως, μπορεί να κρύβει κακοήθεια. Αυτό εξαρτάται και από διάφορους προδιαθεσικούς παράγοντες, όπως η ηλικία, το φύλο, το ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία, η κληρονομικότητα.
Μόλις το 1%-5% των όζων είναι ψηλαφητοί και συνήθως είναι ασυμπτωματικοί. Γι΄αυτό απαιτείται έγκαιρη εκτίμησή τους από τον Ενδοκρινολόγο ώστε ακόμα και στις περιπτώσεις κακοήθειας η αντιμετώπιση να γίνεται σε αρχικό στάδιο του καρκίνου.
Τι συμπτώματα μπορεί να προκαλέσει ένας όζος;
Οι όζοι του θυρεοειδούς συνήθως δεν προκαλούν κανένα σύμπτωμα και είναι ένα τυχαίο εύρημα σε απεικονιστικό έλεγχο.
Αν το μέγεθός τους αυξηθεί, τότε ο ασθενής παρατηρεί μια ανώδυνη διόγκωση στο λαιμό του.
Συμπτώματα και σημεία ύποπτα για κακοήθεια είναι: πόνος στον λαιμό, βραχνάδα, βήχας, δύσπνοια, δυσκολία στην κατάποση, γρήγορη αύξηση στο μέγεθος του όζου, διογκωμένοι λεμφαδένες.
Τι σημαίνει «ψυχρός» ή «θερμός» όζος;
Ανάλογα με την εικόνα που εμφανίζουν οι όζοι του θυρεοειδούς σε μια ειδική εξέταση, που λέγεται σπινθηρογράφημα, διακρίνονται σε «θερμούς» και «ψυχρούς». «Θερμοί» είναι εκείνοι που είναι λειτουργικοί, δηλαδή παράγουν θυρεοειδικές ορμόνες ενώ οι «ψυχροί» είναι μη λειτουργικοί. Στους τελευταίους υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα κακοήθειας.
Πώς παρακολουθούνται οι όζοι του θυρεοειδούς;
Η αρχική εκτίμηση, που θα γίνει από τον Ενδοκρινολόγο, περιλαμβάνει το ιστορικό, τη φυσική εξέταση, το υπερηχογράφημα θυρεοειδούς, τις εξετάσεις αίματος για έλεγχο των ορμονικών επιπέδων. Έχοντας, λοιπόν, πλήρη εικόνα της συνολικής κατάστασης του ασθενούς, ο γιατρός καθορίζει και το πλαίσιο παρακολούθησης καθώς επίσης και την αναγκαιότητα περαιτέρω εξετάσεων, κυρίως εάν τα δεδομένα συνηγορούν υπέρ κακοήθειας. Αυτές περιλαμβάνουν το σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς και την παρακέντηση των ύποπτων όζων (FNA) που θα επιβεβαιώσει ή όχι τη διάγνωση της κακοήθειας.
Ποιο είναι το επόμενο βήμα όταν το αποτέλεσμα της FNA είναι θετικό για κακοήθεια;
Αν το αποτέλεσμα της FNA είναι συμβατό με κακοήθεια ο Ενδοκρινολόγος συστήνει ολική θυρεοειδεκτομή δηλαδή χειρουργική εξαίρεση ολόκληρου του αδένα. Η επέμβαση οφείλει να γίνεται από εξειδικευμένο και έμπειρο χειρουργό ενδοκρινών αδένων για την ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών (τραυματισμός λαρυγγικού νεύρου και προβλήματα στη φωνή, μόνιμη υπασβεστιαιμία κ.α.)
Τι γίνεται αν το αποτέλεσμα της FNA είναι αρνητικό για κακοήθεια;
Απαιτείται συστηματική παρακολούθηση του ασθενούς από Ενδοκρινολόγο. Η συχνότητα των επισκέψεων καθορίζεται από τον θεράποντα γιατρό ανάλογα με την υπερηχογραφική εικόνα. Σε περίπτωση που κάποιος όζος αυξηθεί σημαντικά σε μέγεθος ή εμφανίσει ύποπτα υπερηχογραφικά χαρακτηριστικά, επαναλαμβάνεται η FNA ή προτείνεται απ΄ευθείας θυρεοειδεκτομή.
Δριμάλα Παναγιώτα
Ενδοκρινολόγος – διαβητολόγος, εξειδικευμένη στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας, επιστημονικός συνεργάτης Ιατρικού Κέντρου Αθηνών
www.endodrimala.gr
